علت ورم بارداری، کی مشکل ساز می شود؟

شاید این روزها متوجه شده­ باشید که کفشتان نسبت به گذشته کمی تنگ­تر شده است، می­دانید چرا؟ دلیل اصلی آن، بروز تورم در ناحیه کف و مچ پا در دوران بارداری است که اصطلاحاً "اِدم" نامیده می­شود، پاسخ پرسش های خود درباره اِدم در بارداری و یا ورم بارداری را در ادامه مطلب بخوانید.
همانطور که شکم مادر در دوران بارداری بزرگ می شود، سایر اندام های بدن نیز تا اندازه ­ای ورم می­کند، اما تورم در ناحیه کف پا و مچ پا به دلیل جاذبه زمین، به طور خاص بیشتر است. میزان تورم بسته به اوقات شبانه ­روز (در ساعات پایانی روز بیشتر) و شرایط آب و هوایی (در دمای بالاتر بیشتر) متفاوت است.

ورم بارداری از کی شروع میشه؟
در دوران بارداری به ویژه در گرمای تابستان دست­ها، کف پا و قوزک پا ورم می­کند، اِدِم یکی از عوارض بسیار شایع و متداول دوران بارداری است. پس از هفته بیستم بارداری، ورم در ناحیۀ صورت و گردن نیز مشاهده می­شود و همه مادران به درجات مختلف با این مسئله مواجه هستند.
تغییرات شیمیایی خون موجب ورود برخی مایعات به داخل بافت­ها می­گردد، در سه ماهه سوم وزن رحم فشار زیادی بر ورید لگن و بزرگ سیاهرگ (رگ بزرگی که در سمت راست بدن قرار دارد و خون را از پاها به قلب می­رساند) وارد می­کند، این فشار موجب تجمع خون و احتباس مایعات در زیر زانو می­­شود.
تقریباً از هفته ۲۲ تا ۲۷ بارداری، حدود سه چهارم بانوان باردار با مسئله­ اِدِم مواجه می­شوند که به احتمال زیاد تا زمان زایمان ادامه خواهد یافت (در حالت خوشبینانه، طی همین هفته­ ها شکم به اندازه­ای بزرگ می شود که اگر از بالا نگاه کنید زیر پایتان را نمی بینید).

ورم بارداری تا کی ادامه دارد؟
با گذشت حدود ۲۴ ساعت از زایمان، مادران متوجه تغییرات زیادی می­ شوند، به یاد داشته باشید تجربیات شما از بارداری کاملا طبیعی است و نباید بیش از حد نگرانی و اضطراب به خود راه دهید. از این فرصت استفاده کنید و تا هر وقت که می­توانید پاها را بالاتر از سطح بدن قرار دهید.

تفاوت ورم بارداری نرمال و خطرناک چیست؟
همانطور که اشاره شد تورم یکی از عوارض شایع دوران بارداری است و در فصل گرما بیشتر اتفاق می‌افتد. پف کردن مچ دست و پا در دوران بارداری به علت تجمع مایع در بافت هاست. این عارضه احتمالاً در اثر تغییراتی که در سیستم قلب - عروق بدن مادر باردار رخ می دهد، ایجاد می شود. افزایش حجم خون، باعث گشادتر شدن رگ های خونی نزدیک به سطح پوست می‌شود.
گرچه تجمع کمی مایع عادی است، ولی مقدار بسیار زیاد آن می‌تواند ناراحت‌کننده باشد و نشانه برخی از مشکلات دیگر مثل فشار خون بالا باشد.
هر خانمی بر اساس نیاز شخصی خود مایعات را در بدن نگه می‌دارد. مثلا یک مادر باردار لاغر، به نسبت یک مادر باردار سنگین وزن مایع بیشتری را در بدن خود نگه می‌دارد. حتی بسیاری از مادرانی که نشانه های تورم ندارند، در دوران بارداری میزان بیشتری از مایعات را در بدن خود نگه می دارند.

چگونه می توان تفاوت ورم بارداری نرمال و خطرناک را تشخیص داد؟
یک روش برای فرق گذاشتن بین تورم عادی و تورم ناخوشایند، اجرای "آزمایش کیک" روی مچ پای پف کرده است: بافت های متورم در اثر اِدمای وابسته، پس از فشار آوردن روی آن، مثل فنر بازمی‌گردد.
اگر دچار اِدمای حفره ای باشید، درست مثل کیکی که تقریباً درست نشده باشد، وقتی روی بافت ناحیه متورم مچ دست و پا فشار می‌دهید، این قسمت به جای خود بازنمی‌گردد.
هرگونه افزایش تورم و پف اطراف صورت و چشم و دست خود را به پزشکتان گزارش دهید. این تغییرات می‌تواند شروع پره اکلامپسی یا فشار خون بالای بارداری را نشان دهد که خطرناک است.

علت ورم در دوران بارداری چیست؟
برای تجمع مایعات در دوران بارداری علل مختلفی وجود دارد (این میزان در اثر نفوذ هورمون‌ها تنظیم می‌شود). ذخیره مایع بیشتر به بدنتان در تولید مایع آمنیوتیک کافی برای جنین کمک می‌کند. این مایع فرزندتان را از ضربه‌ها، آسیب‌ها و تغییرات دما حفظ می‌کند.
برای تامین نیازهای فرزند در حال رشدتان به میزان بیشتری از خون/مایعات در جریان نیاز دارید. میزان آب اضافه در خونتان گردش آن را آهسته می‌کند و آب بیشتری در بافت‌های بدن جذب می شود و باعث تورم می‌شود.
در برخی از مادران باردار، تورم بیشتر در پاهای آنها مشهود است، خصوصاً اطراف مچ پا. دلیل ورم در دوران بارداری را می تواند این طور توضیح داد که افزایش حجم خون، بازگشت خون از دست و پا به قلب را دشوارتر می‌سازد. در واقع هم نیروی جاذبه زمین و هم فشار حاصل از وزن رحم روی رگ‌ها، جریان بازگشت خون در پا را آهسته تر می کند. به این تورم، اِدما می‌گویند.

چه زمانی ورم بارداری مشکل ساز می شود؟
معمولا در انتهای روز، وقتی زیاد سرپا بوده‌اید و مدت زیادی ایستاده‌اید یا راه رفتید، متوجه خواهید شد که مچ پاهایتان متورم شده‌اند و شاید کفش شما برای پاهایتان تنگ شده باشد. این نوع از تورم یا اِدما به عنوان اِدمای نامستقل یا وابسته شناخته می‌شود و به علت وضعیت بد بخشی از بدن است.
وقتی برای مدتی طولانی بایستید، پاهایتان در وضعیتی وابسته هستند، یعنی آنها پایین‌تر از بقیه بدنتان قرار دارند. به همین علت، نیروی جاذبه زمین خلاف رگ‌هایتان کار می‌کند، زیرا رگ‌ها می‌خواهند تا خون را از پا به قلب منتقل کنند. این نوع از تورم موقتی است و وقتی پای خود را بالا بگذارید و استراحت کنید، ناپدید خواهد شد.
اِدمای حفره ای نوع جدی‌تر است. معمولاً اِدمای حفره ای به این معناست که بدنتان بیش از حد مایعات را حفظ می‌کند. احتمال دارد اطراف چشم و دست هایتان پف کند. این نوع ورم بارداری وقتی پاهایتان را بالا بگذارید به سرعتی ناپدید نمی‌شود.