شیر خشک برای نوزاد، راهنمای خرید آن

انواع شیر خشک‌ها از پنج مادۀ اصلی تشکیل شده‌اند که شامل کربوهیدرات، پروتئین، چربی، ویتامین و مواد معدنی است. یک شیر خشک می‌تواند دارای دیگر مواد مغذی در مقادیر کم نیز باشد. نوع خاص پروتئین‌ها، کربوهیدرات‌ها و ترکیب مواد مغذی در آنها، شیر خشک‌ها را از هم متمایز می‌کند. در این مطلب می‌توانید با مواد تشکیل‌دهندۀ شیر خشک‌ها و مقایسۀ آنها با ترکیبات شیر مادر آشنا شوید تا بتوانید پس از تأیید پزشک، شیر خشک مناسب را برای کودکتان انتخاب کنید.

کربوهیدرات
کربوهیدرات اصلی در شیر مادر و شیر خشک‌های مبتنی بر شیر گاو لاکتوز است. گاهی نیز مالتودکسترین ذرت به عنوان منبع دوم کربوهیدرات در این شیر‌ خشک‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. شیر خشک‌های بدون لاکتوز، مبتنی بر سویا و برخی از شیر خشک‌های ویژه حاوی ترکیبی از دیگر کربوهیدرات‌ها از جمله ساکارز، مالتودکسترین ذرت، نشاستۀ ذرت اصلاح‌شده یا شکر شربت ذرت است.

پروتئین
شیر مادر حاوی حدود ۶۰ درصد پروتئین وی؛ Whey، و ۴۰ درصد پروتئین کازئین است. ترکیب پروتئین در بیشتر شیر خشک‌ها نزدیک به شیر مادر است. بعضی از شیر خشک‌ها نیز تنها حاوی پروتئین وی است. در برخی از شیر خشک‌ها پروتئین‌ها به اجزای کوچک‌تری شکسته شده است تا هضم آن برای کودک آسان‌تر باشد. این شیر خشک‌ها به نام شیر خشک‌های نیمه‌هیدرولیز و تمام هیدرولیز شناخته می‌شوند. شیر خشک‌های بر پایۀ سویا تنها حاوی پروتئین‌های موجود در سویا است. در برخی از برندها برای هضم آسان‌تر، پروتئین‌های سویا تا حدی شکسته شده است.

چربی
شیر مادر حاوی انواع چربی غیراشباع و اشباع‌ شده است. سازندگان شیر خشک از روغن‌های مختلفی برای ساختن ترکیباتی مشابه ترکیبات چربی شیر مادر استفاده می‌کنند. این روغن‌ها شامل روغن سویا، روغن نارگیل، روغن پالم یا پالم اولئین و روغن آفتاب‌گردان اولئیک بالا است. تحقیقات نشان می‌دهد که روغن پالم و پالم اولئین می‌تواند جذب کلسیم و چربی را کاهش دهد. بنابراین، میزان چربی و کلسیمی که کودک شما از شیر خشک‌های فاقد این چربی‌ها دریافت می‌کند از شیر خشک‌های حاوی این چربی‌ها بیشتر است.
تری‌گلیسیرید دارای زنجیرۀ متوسط نیاز به تلاش کمتری برای هضم دارد و به‌ آسانی جذب می‌شود. این تری‌گلیسیرید در شیر خشک‌های مخصوص نوزادان زودرس استفاده می‌شود. همچنین برای نوزادانی که در هضم یا جذب مواد مغذی مشکل دارند استفاده از شیر خشک‌های حاوی این نوع چربی آسان‌تر است.
DHA و ARA دو اسید چرب دارای زنجیرۀ بلند هستند که در رشد مغز و بینایی کودک نقش مهمی دارند. جنین این دو اسید چرب را در طول سه ماهۀ سوم بارداری از مادر می‌گیرد.
پس از تولد، اگر رژیم غذایی مادر کافی باشد هر دوی این اسیدهای چرب به مقدار کافی در شیر مادر یافت می‌شود. کارشناسان طی تحقیقاتی به این نتیجه رسیده‌اند که بینایی کودکان فول‌ترم یعنی کودکانی که به موقع متولد شده‌اند و از شیر خشک‌های حاوی DHA و ARA استفاده کرده‌اند، به نسبت کودکانی که از شیر خشک‌های فاقد این دو اسید چرب استفاده کرده‌اند به میزان قابل توجهی واضح‌تر است. همچنین یک بررسی نشان می‌دهد که این دو اسید چرب رشد شناختی و فیزیکی نوزادان زودرس را بهبود می‌دهد.

ویتامین‌ها و مواد معدنی
بیشتر کلماتی که در قسمت مواد تشکیل‌دهندۀ روی قوطی‌های شیر خشک‌هاست، شرح ویتامین‌ها و مواد معدنی موجود در آن است. شاید فهم این کلمات برای شما دشوار باشد. برای مثال فروس سولفات همان آهن، سدیم آسکوربات ویتامین سی و کلسیم پانتوتنات ویتامین B۵ است.
آهن برای توانایی خون در حمل اکسیژن حیاتی است. تمام سلول‌های بدن برای عملکرد مناسب به این اکسیژن احتیاج دارند. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که دریافت آهن کافی در سال اول زندگی برای رشد مغز کودک نیز مهم است. ذخایر آهن موجود در بدن یک کودک در سه ماهۀ سوم بارداری ایجاد می شود. بنابراین، نوزادان زودرس برای دریافت آهن کافی به کمک نیاز دارند.
همۀ کودکان سالمی که با شیر خشک تغذیه می‌شوند و منعی در مصرف آهن ندارند، تا شش ماهگی باید حداقل میزان ۰/۲۷ میلی‌گرم و از هفت تا ۱۲ ماهگی میزان ۱۱ میلی‌گرم آهن دریافت کنند تا از مشکلات کم‌خونی ناشی از فقر آهن در آنها جلوگیری شود.
بیشتر شیر خشک‌ها حاوی حداقل ۴ میلی‌گرم آهن در هر لیتر هستند، پس بهتر است بعد از مشورت با پزشک کودکتان و تأیید او شیر خشکی را که حاوی مقدار کافی آهن برای فرزندتان باشد انتخاب کنید.

نوکلئوتیدها
نوکلئوتیدها اجزای سازندۀ DNA و RNA هستند که در شیر مادر وجود دارند. این مواد کارکرد‌های متعددی دارند و می‌توانند به رشد سیستم ایمنی کمک کنند. برندهای مختلف شیر خشک حاوی مقادیر متفاوتی از نوکلئوتیدها هستند.

نشاستۀ برنج
یکی از محتویات شیر خشک‌های ضداستفراغ، نشاستۀ برنج است. پزشک کودکتان ممکن است این نوع شیر خشک را برای کاهش ریفلاکس یا همان بازگشت اسید به مری کودک توصیه کند.

فیبر رژیمی
برای درمان موقت اسهال در کودکان، فیبر سویا به شیر خشک‌های مبتنی بر سویا اضافه می‌شود. البته در حال حاضر تعداد کمی از برندها، شیر خشک حاوی فیبر سویا دارند.

اسیدهای آمینه
تائورین، متیونین و کارنیتین، اسیدهای آمینه‌ای هستند که به شیر خشک‌های مبتنی بر سویا و گاهی به شیر خشک‌های مبتنی بر شیر گاو اضافه می‌شوند تا جایگزین اسیدهای آمینۀ شیر مادر باشند.

پروبیوتیک‌ها و پری‌بیوتیک‌ها
پروبیوتیک‌ها نوعی باکتری هستند که ممکن است به جلوگیری از عفونت و التهاب دستگاه گوارش کمک کنند. پری‌بیوتیک‌ها تعداد باکتری‌های پروبیوتیک در شکم را افزایش می‌دهد. برخی پژوهش‌ها نشان داده است که پروبیوتیک‌ها و پری‌بیوتیک‌ها می‌توانند در سالم نگه داشتن دستگاه گوارش کودک نقش مهمی داشته باشند. اما ممکن است مصرف شیر خشک‌های حاوی این دو، برای کودکانی که سیستم ایمنی ضعیف‌شده یا برخی مشکلات دیگر را دارند خطرناک باشد.
پس بهتر است قبل از تصمیم‌گیری برای خرید این نوع شیر خشک‌ها با پزشک کودکتان مشورت کنید. مزایای پروبیوتیک‌ها و پری‌بیوتیک‌های موجود در شیر خشک‌ با قطع آن شیر خشک تمام می‌شود.