خواب شبانه کودک، مشکلاتی که پیش می آید

اغلب بچه‌ های دو ساله گه‌ گاهی در برابر رفتن به رختخواب یا خوابیدن در طول شب مقاومت می‌کنند. حدود یک سوم از بچه‌های دو ساله در طول شب بیدار می‌شوند و والدین خود را نیز دیدار می‌کنند. اگر مشکلات فرزند دو ساله‌تان برای خوابیدن در شب باعث می‌شود که نتوانید صبح هنگام سرحال از خواب بیدار شوید خانواده‌تان دچار مشکل خواب است.
اگر از آن دسته والدینی هستید که فرزندتان در نیمه‌های شب شما را بیدار می‌کند ولی بعد بد خواب نمی‌شوید و به سرعت به خواب می‌روید عکس العمل‌تان به الگوی خواب فرزندتان احتمالاً با عکس العمل والدینی که بعد از بیدار شدن در نیمه‌های شب بد خواب می‌شوند و به یک ساعت وقت نیاز دارند تا دوباره به خواب روند، متفاوت خواهد بود. بعضی از والدین از اینکه فرزند دوساله‌اش نیمه‌های شب به درون رختخواب آنها می‌خزند، لذت می‌برند. بعضی از والدین نیز می‌گویند خوابیدن با بچه‌ای که کنارشان وول می‌خورد، مشکل است یا اینکه بودن بچه در کنار آنها در رابطه‌شان به عنوان یک زوج خلل وارد می‌کند. برای خوابیدن کودک یا خانواده فقط یک روش صحیح وجود ندارد. البته این کلید نظراتی را در اختیارتان قرار می‌دهد تا بتوانید از پس مشکلات عام در مورد خواب کودک دو ساله در طول شب برآیید.

عادت راحت خوابیدن در طول شب
همه عادت‌هایی دارند که به آنها کمک می‌کند هنگامی که به خواب می‌روند احساس راحتی و امنیت کنند. بیشتر بزرگسالان دوست دارند چراغهارا خاموش کنند، زیر سر بالش و رویشان نیز پتو باشد. اگر چراغ روشن بماند یا بالش و پتو در دسترس نباشد ممکن است به خواب رفتن برای کسی که چنین عادتی دارد سخت باشد. بچه‌ها از نظر عادت خواب درست همانند بزرگسالان هستند. آنها برای خوابیدن عادت می‌کند که پتوی خاصی را روی خود بکشند، عروسک خاصی را در آغوش بگیرند یا والدین آنها را بغل کند یا تکان دهد. بعضی از بزرگسالان حتی اگر چراغ روشن شود و پتو روی زمین بیفتد می‌تواند به خواب خود ادامه دهند. به همین ترتیب نیز بعضی از بچه‌ها اگر پتویشان از روی آنها کنار رود یا اگر والدشان اتاق آنها را ترک کند و در اتاق خودش بخوابد، به خواب خود ادامه می‌دهند. اما بعضی از بزرگسالان و کودکان چنان به محیط خود حساس هستند که اگر چیزهایی را که برای احساس راحتی به آن عادت کرده‌اند در دسترس نداشته باشند، وقتی خوابشان درطول شب کمی سبک می‌شود بیدار می‌شوند و باید همه چیز را دوباره درست کنند. کودک دو ساله که برای به خواب رفتن به کمک شما نیاز دارد و در طول شب شما را مکرراً صدا می‌کند تا به او سر بزنید، بغلش کنید یا کنارش بمانید، این را به شما می‌گوید که برای راحت خوابیدن عادت کرده است حتماً کنارش باشید. بعضی از بچه‌ها در طول شب خوب می‌خوابند، اما در وقت خواب نیاز دارند که والد نزدشان بماند تا به آنها کمک کند به خواب بروند.
اگر فکر می‌کنید فرزند شما برای راحت خوابیدن چنین عادتی دارد می‌توانید به تدریج کمک خود را به او کم کنید تا الگویش تغییر کند و به تنهایی به خواب رود. نقطه آغاز این است که الگوی فعلی را کنار بگذارید. یعنی دیگر او را بغل نکنید، تکان ندهید یا کنارش نخوابید. به طور مثال در قدم اول می‌توانید کنارتخت روی زمین یا صندلی بنشینید تا خوابش ببرد. فرزندتان احتمالاً مخالفت خواهد کرد، اما اگر آرامش و قاطعیت خود را حفظ کنید و تنها به این جمله اکتفا کنید که: « وضعیت تو خوب است حالا به خواب» ، خوابش می‌برد.
هر چند شب یکبار فاصله‌تان را بیشتر کنید تا وقتی که بیرون از اتاق او بنشینید اگر فرزندتان در طول شب بیدار شد نزدش بروید، اما همان جایی بنشینید که وقت خوابش می‌نشستید. برای اینکه به تدریج خود را عقب بکشید باید چند هفته به سختی تلاش کنید تا فرزندتان به تنهایی بخوابد و وقتی بیدار شد مجدداً به خواب برود. اگر الگوی خواب فرزندتان را در یک "پرونده خواب" ثبت کنید برایتان مفید خواهد بود. از یک هفته قبل از آغاز این برنامه پرونده را تشکیل دهید تا بتوانید الگوها را تشخیص دهید و پیشرفت کار را ثبت کنید. اگر این برنامه کارگر نیافتاد شاید لازم باشد احساسات خود را درباره ماندن در کنار فرزندتان در طول شب بررسی کنید. اگر احساس می‌کنید خواب فرزندتان در زندگی روزمره شما مشکل ایجاد کرده است و اگر احساس می‌کنید حل این مشکل به تنهایی برای شما دشوار است با پزشک و با یک متخصص درباره مشکل خواب کودکتان صحبت کنید.

کابوس
کابوس در میان بچه‌های کوچک امری رایج است. کابوس یک نوع رویا است که در آن اتفاقی می‌افتد که کودک را می‌ترساند. کابوس معمولاً چنان ترسناک است که کودک بیدار می‌شود، گریه می‌کند و کمک می‌خواهد. وقتی کنار فرزندتان می‌روید، او بیدار است. گریه می کند یا از شما می‌خواهد بغلش کنید یا آرامش کنید. ممکن است درباره رویا صحبت کند یا کلماتی را بر زبان بیاورد که بفهمید ترسیده است. پس از اینکه به او گفتید "خواب بد" دیده است و احساس کرد شما نزد او هستید و او را آرام کردید، احتمالاً راحت می‌شود و آرام می‌گیرد؛ اما ممکن است که بخواهد او را ترک نکنید. اشکالی ندارد اجازه بدهید فرزندتان بقیه شب را چه در اتاق خود و چه در اتاق شما کنارتان بماند. مگر اینکه خوابیدن از نزد شما به خواب خودتان خیلی لطمه بزند. نشان دادن چنین عکس‌العملی به کابوسهایی که گهگاه رخ می‌دهد معمولاً سبب پیدایش الگوی بیداری شبانه در بچه‌ها نمی‌شود. اما اگر فرزندتان در هفته چند بار کابوس می‌بیند یا کابوس‌هایش به مدت چند هفته ادامه می‌یابد باید دنبال علت بگردید که رویاهای او را چنین ترسناک کرده است. گاهی از اوقات واقعه‌ای پر تنش باعث می‌شود کودک کابوس ببیند. داستانها یا برنامه‌های تلویزیونی ترسناک نیز می‌توانند باعث کابوس دیدن بشوند. کودکی که برای جدا شدن از والدین خود در طول روز مشکل دارد در طول شب کابوس می‌بیند. اگر الگوی کابوسهای فرزندتان را ثبت کنید ممکن است بتوانید بین زندگی او در طول روز و خواب شبانه‌اش رابطه برقرار کنید که به شما کمک می‌کند از کابوس دیدن او پیشگیری کنید.

وحشت‌زدگی شبانه
کودک دو ساله‌ای که دچار وحشتزدگی در طول شب می‌شود، والدین خود را با صدای گریه و ضربه‌ای که به اطراف می‌زند بیدار می‌کند. وقتی والدینش با عجله به سوی او می‌روند، به گریه خود ادامه می‌دهد. گویی از حضور آنها ناآگاه است ممکن است چشمانش کاملاً باز باشد، اما چهره‌اش بی حالت است و پیش روی خود خیره نگاه می‌کند. اگر والدینش تلاش کننده او را آرام کنند طوری رفتار می‌کند که انگار حضور ندارند یا حتی ممکن است آنها را پس بزند. اگر بتوانند او را بیدار کنند تا جیغ نکشد گیج و حیرت‌زده به آنها نگاه خواهد کرد، چون به یاد نمی‌آورد که گریه می‌کرده است. اما اگر ببیند که والدینش بی هیچ دلیل روشنی وحشت زده به او می‌نگرند آن وقت ممکن است شروع به گریه کند، چون نمی‌داند آن‌ها چرا اینقدر ناراحت هستند!
لازم به ذکر نیست که وحشتزدگی در طول شب برای والدین تجربه‌ای بسیار ترسناک است، اما وحشتزدگی شبانه برای کودک ترسناک نیست. چون در مرحله‌ای بسیار عمیق از خواب رخ می‌دهد. کودک متوجه آن نمی‌شود مگر این که والدینش او را بیدار کنند و به او بگویند. گرچه برای والدین مشکل است که گریه کردن و جیغ کشیدن فرزند خود را ببینند و احساس کنند هیچ راهی وجود ندارد که به او کمک کنند. اما اگر بتوانند اجازه بدهند که وحشتزدگی شبانه روند خود را طی کند برای کودک واقعاً بهتر است. کودک به گریه کردن ادامه می‌دهد، شاید برای ۵ دقیقه یا حتی نیم ساعت. سپس بدون هیچ مشکلی دوباره به خواب می‌رود. با اینکه وحشتزدگی در طول شب امری رایج است، این تجربه والدین را می‌ترساند. نگران علت روانی تاأثیرات منفی وحشت‌زدگی شبانه نباشید چون تنها تأثیرش، اثری است که بر آرامش ذهنی شما و توانایی‌تان برای آرام خوابیدن می‌گذارد. اما اگر نگرانید، صبح روز بعد به پزشک خود تلفن بزنید ممکن است بتواند شما را آرام کند و کمکتان کند تا دفعه بعد که این مشکل رخ داد از پس آن برآیید.