اختلال یادگیری در کودکان، مشخصه ها و علائم آن

اختلال یادگیری یا Learning Disability که به اختصار به آن LD گفته می شود به ضعف کودک در یکی از مهارت های پایه و مهارت های مرتبط تحصیلی منجر می شود. برای مثال کودک در همان سال های اولیه مدرسه در یادگیری ریاضی ، خواندن و یا نوشتن دچار مشکل می شود و نمی تواند مانند سایر دانش آموزان براحتی یاد بگیرد. علیرغم اینکه کودک هیچ مشکلی از لحاظ هوشی ندارد و خودش تمایل زیادی به یادگیری دارد اما دچار مشکل در یادگیری می باشد و همین باعث می شود که موفقیت در تحصیل برای کودک عذاب آور باشد و کودک دچار سرخوردگی و پایین آمدن اعتماد به نفس شود. اغلب به این کودکان برچسب عقب مانده ، کودن و امثال آن زده می شود. در حالیکه تمامی این برچسب ها اشتباه می باشد و اگر اختلال یادگیری به موقع تشخیص داده شود می تواند درمان شود ، فقط کمی حوصله و توجه از سوی والدین می تواند در درمان این اختلال نقش بسزایی داشته باشد. در ادامه ما به علل اختلال یادگیری و راهکارهای درمان آن می پردازیم.

علل ایجاد اختلال یادگیری
نظریات متعددی برای اینکه اختلال یادگیری چگونه بوجود می آید وجود دارد که برخی از این عوامل را به عنوان عامل اصلی این نارسایی و برخی جزء عوامل تسهیل کننده شرایط می باشد. در ذیل به برخی از این عوامل تاثیر گذار به صورت مستقیم و غیرمستقیم که به عنوان عامل تسهیل کننده می باشند می پردازیم.
عوامل فیزیولوژیکی
برخی از متخصصان آسیب دیدگی جزئی و شدید مغزی و صدمه های وارد شده به دستگاه عصبی و مرکزی را علت اصلی ایجاد اختلال یادگیری می دانند.
تاخیر رشد
ممکن است مشکلات یادگیری برخی از کودکانی که دچار اختلال یادگیری هستند به تاخیر رشد در برخی از دستگاه عصبی مرکزی مربوط شود. این گونه کودکان پس از بزرگ شدن می توانند بر این مشکلات غلبه کنند.
عوامل هنگام و بعد از تولد
آسیب هایی که در زمان تولد ممکن است به جنین وارد شود و یا بیماری های شدیدی مانند زردی های شدید می تواند در ابتلای کودک به اختلال یادگیری تاثیر داشته باشد.
عوامل ژنتیکی
برخی از شواهد نشان دهنده این است که اختلال یادگیری در برخی خانواده ها بیشتر از دیگران می باشد ، این می تواند نشان دهنده تاثیر عوامل ژنتیکی در اختلال یادگیری باشد.
عوامل محیطی
بسیاری از عوامل محیطی وجود دارد که می تواند سبب بروز این اختلال باشد برای مثال: سقوط ، آلرژی ها ، سرماخوردگی مزمن ، مشکلات تنفسی و حتی آسیب دیدگی مغزی از جمله این عوامل می باشد.
عوامل آموزشی
- تدریس عملی نادرست
- نداشتن برنامه ریزی درست و طرح برنامه آموزشی ضعیف
- توقعات بیش از اندازه بالا و یا بسیار پایین برخی از معلمان
- تدریس ناکافی و ناصحیح به دانش آموزان
- عدم فراگیری معلم از مهارت های لازم برای تدریس درس های پایه در مدارس
عوامل فیزیکی
برخی عوامل فیزیکی به گونه ای می تواند با اختلال یادگیری ارتباط پیدا کند. در ادامه برخی از این عوامل فیزیکی را بطور مختصر توضیح می دهیم .
- اختلالات بینایی:از موارد لازم برای آموختن و یادگیری مهارت ها توانایی خوب دیدن است به همین دلیل اختلال در این توانایی در یادگیری کودکان نارسایی به وجود می آورد. کما اینکه این اختلال را نمی توان به تنهایی عامل اصلی در نظر گرفت. درمان کردن مشکلات دیداری می تواند فقط بخش کوچکی از مشکلات خواندن را درمان کند. معلم باید به نشانه هایی مانند خم کردن سر به جلو ، چرخاندن سر ، مالیدن بیش از اندازه چشم و داشتن تنش در انجام کارهایی که نیاز به دیدن از نزدیک دارد توجه کند.
- اختلالات شنوایی: برخی دیگر از کودکان به دلیل داشتن مشکلاتی در مکانیسم شنوایی به خوبی نمی شنوند ، همین امر باعث می شود که در یادگیری آنان اختلالاتی به وجود بیاید. حتی در زمینه شنوایی اختلالات بسیار جزئی هم می تواند یادگیری کودک را تحت تاثیر قرار دهد زیرا شنوایی لازمه ی اساسی در یادگیری زبان می باشد. دانشمندان به این نتیجه رسیده اند که وجود اشکال در گوش میانی می تواند ایجاد کننده اختلالات رشدی و درسی در کودکان باشد.
- تفاوت های جنسی: جنسیت می تواند به عنوان یکی از عوامل تاثیر گذار در اختلال یادگیری باشد. طبق تحقیقات انجام شده دانشمندان به این نتیجه رسیده اند که مشکلات "خواندن" در پسرها بیشتر از دخترهاست. واقعیت این است که مردان زیادی با نارسایی یادگیری وجود دارند که می تواند به نوعی به ارتباط با کروموزوم جنسی باشد.

مشخصه ها و علائم نشان دهنده اختلال یادگیری
از جمله مشخصه های اختلال یادگیری موارد ذیل می باشد:
- مشکل در دوست شدن با افراد و دوست ماندن با آنها
- اشکال در خواندن ، نوشتن ، محاسبه کردن
- مشکل در یادآوری و گیج شدن در مورد زمان و فضا
- مشکل در صحبت کردن ، توجه به مطالب و تمرکز حواس بسیاری از کودکانی که دچار اختلال یادگیری می باشند ، بی اختیار ، سرکش و مضطرب هستند که این رفتارها ناشی از دریافت نکردن حس امنیت ، توجه و حمایت از سوی خانواده و مدرسه می باشد. پس توصیه می شود به خانواده ها که فضای امن ، حمایت کننده و صمیمی را برای این کودکان فراهم کنند.
افرادی چون توماس ادیسون مخترع و مبتکر و نابغه آمریکایی ، اگوست رودین مجسمه ساز بزرگ فرانسه ، لئوناردو داوینچی ، آلبرت انیشتین و بتهون همگی دچار اختلالات یادگیری بودند.

جالب است بدانید که
بسیاری از کودکانی که دچار اختلال یادگیری هستند ، در زمینه های دیگر موفق هستند. باید علاوه بر اینکه برای درمان اختلال یادگیری این کودکان تلاش می شود استعدادهای دیگر او شناخته شود و والدین سعی کنند اعتماد به نفس کودک را تقویت کنند تا کودک در کاری که در آن استعداد دارد موفق شود.

درمان اختلال یادگیری
برای درمان اختلال یادگیری از شیوه ی درمانی رایج بر نگرش های ادراکی- حرکتی استفاده می شود.
این شیوه به این صورت می باشد که موقعیت هایی را برای کودک فراهم می کنند تا کودک بتواند تمامی اطلاعات را از محیط دریافت کند و آن ها را به یکدیگر ارتباط دهد. تمرینات روی تخته سیاه ، حل معما و انجام بازی هایی برای آموزش حرکت در این شیوه بسیار تاثیر گذار می باشد.
روش دیداری-حرکتی فراستیگ و شیوه های رفتاری یکی دیگر از روش های درمان این اختلال می باشد. برخی دیگر از متخصصان معتقد هستند که باید به این نوع از کودکان دارو تجویز شود با این حال که تاثیر دارو بر این کودکان بسیار کم است. همچنین می توان با مراجعه به یک مشاور و با توجه به راهکارهایی که مشاور در اختیار والدین قرار می دهد در جهت درمان این اختلال اقدام کرد. باید توجه داشت که صبر و حوصله ی خانواده ها در روند این درمان نقش قابل توجهی دارد.