آزمایش های دوران حاملگی، ضروری ها کدامند؟

انجام آزمایش های دوران بارداری برای سلامت مادر و جنین ضروری هستند. آزمایش های معمول و برخی آزمایش های غربالگری خاص در دوران بارداری به درخواست پزشک، به شما این اطمینان را می دهد که بارداری سالمی دارید و جنینتان در وضعیت طبیعی در حال رشد است.
اولین آزمایشی که انجام می شود آزمایشی است که تایید می کند شما واقعا باردار هستید. این تشخیص باید هرچه زودتر انجام شود تا همزمان با تایید باردار بودن شما مراقبت های دوران بارداری شروع شود. اگر عادت ماهانه منظمی دارید و این ماه عادت ماهانه نداشته اید، علامت خوبی از بارداری است، اما نیاز به تایید قطعی دارد. تست های بارداری خانگی تا 99 درصد صحت تشخیص دارند و برای تایید صد در صد باردار بودنتان باید آزمایش بدهید.
پس از آنکه فهمیدید باردار هستید، حتی اگر احساس می کنید مشکلی ندارید و حالتان خوب است باید به طور منظم به پزشک زنان خود مراجعه کنید. اگر فاکتور خطری شما را تهدید نمی کند در ۲۸ تا ۳۲ هفته اول باید هر ماه نزد پزشک بروید. زنانی که در دوران بارداری به دیابت یا فشار خون بالا دچار می شوند یا سابقه زایمان پیش از ۳۷ هفته دارند، باید زود به زودتر به پزشک سر بزنند.
در اولین مراجعه به پزشک آزمایش هایی که پزشک برای شما درخواست می کند شامل آزمایش خون برای تعیین گروه خونی، سطح آهن برای تشخیص کم خونی، سطح گلوکز برای تشخیص دیابت و فکتور Rh هستند. اگر خون شما Rh منفی و همسرتان Rh مثبت باشد جنین ممکن است Rh مثبت را پدر را به ارث ببرد که در این صورت باعث ساخته شدن آنتی بادی هایی در بدن شما و علیه جنین و سلامت او می شود.
HBsAg برای بررسی آنتی‌ژن‌های هپاتیت B و تعیین سطح TSH برای بررسی عملکرد تیروئید هم از دیگر آزمایش ها است.
در آزمایش خون، شاید پزشک تقاضای بررسی برای میزان ایمنی شما نسبت به سرخجه و آبله‌مرغان را بدهد. اگر در معرض رفتار پرخطر جنسی بوده‌اید، آزمایش‌هایی برای بررسی عفونت‌های آمیزشی مانند HIV نیز برای شما تجویز می‌شود. همچنین پزشک ممکن است تقاضای بررسی احتمال آلودگی به توکسوپلاسموز را تجویز کند. در هفته‌های آخر بارداری نیز ممکن است تست چالش گلوکز برای بررسی دیابت بارداری انجام شود و در هفته‌های ۱۵ تا ۲۰ بارداری ممکن است آزمایش خون نشانگرهای چهارگانه به عنوان بخشی از آزمایش‌های غربالگری نیز انجام شود، اگرچه معمولاً پزشک این آزمایش را تا پیش از هفتۀ ۱۷ درخواست خواهد کرد.
سایر آزمایش هایی که در دوران بارداری انجام می شود در ادامه توضیح داده ایم.
بیماری‌های آمیزشی: آزمایش خون، یک تست تشخیصی برای شناسایی بیماری‌های آمیزشی نظیر سیفلیس، هپاتیت B یا HIV است. این آزمایش‌ها معمول و روتین است و برای همۀ زنان باردار درخواست می‌شود.
اگر تازگی پاپ اسمیر انجام نداده باشید، ممکن است برای بررسی سرطان اولیه دهانه رحم و بیماری های منتقله جنسی مانند کلامیدیا و گنوره به تشخیص پزشک چنین تستی را انجام دهید.
در پایان بارداری، بین هفته های 32 تا 36 ممکن است دوباره برای بیماری های سیفلیس و گنوره و همچنین برای استرپتوکوک گروه B - GBS- آزمایش شوید. اگر تست GBS در شما مثبت شود برای شما آنتی بیوتیک هایی تجویز می شود تا انتقال باکتری به نوزاد به حداقل برسد. استرپتوکوک گروه B باعث بروز مننژیت یا عفونت خونی در نوزاد تازه متولد شده می شود.
آزمایش عفونت ادرار: گاهی برای بررسی عفونت های دستگاه ادراری نمونه ای از ادرار گرفته می شود.
اندازه گیری فشار خون: با بررسی فشار خون می توان خطر بالا بودن آن را بررسی کرد. فشار خون بالا خون رسانی به جفت را با اختلال مواجه می کند.
سطح قند خون: آزمایش خون برای اندازه‌گیری توانایی بدن در سوخت‌وساز قند و برای غربالگری دیابت بارداری مورد استفاده قرار می‌گیرد. اگر سطح قند خون ناشتا در سه ماهۀ اول بارداری بین ۱۳۰ تا ۱۴۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر باشد، پزشک شما درخواست انجام تست چالش گلوکز را خواهد داد. برای افرادی که در غربالگری سه ماهۀ اول بارداری سالم تشخیص داده شده بودند، در هفته‌های ۲۴ تا ۲۸ بارداری، آزمون تحمل ۷۵ گرم گلوکز یک مرحله‌ای درخواست می‌شود که تفسیر آن به عهدۀ پزشک است.
سطح هموگلوبین: آزمایش خون، سطح هموگلوبین که انتقال‌دهندۀ اکسیژن در گلبول‌های قرمز است را اندازه می‌گیرد. میزان طبیعی هموگلوبین بین ۱۲ تا ۱۴ گرم است. اگر سطح هموگلوبین شما به کمتر از ۱۱ گرم کاهش یابد، پزشک برای درمان کم‌خونی اقدام خواهد کرد.
سطح آهن: در صورت نیاز، ممکن است پزشک آزمایش‌های تکمیلی مانند تعیین سطح سرمی آهن خون یا فریتین را برای تشخیص فقر آهن شما تجویز کند. حتی اگر سطح آهن خون شما پایین باشد، به این معنا نیست که شما دچار کم‌خونی هستید، بلکه به این معناست که شما بیشتر در معرض ابتلا به کم‌خونی هستید. اگر سطح آهن خون شما پایین باشد، ممکن است پزشک برای شما قرص آهن یا آمپول آن را تجویز کند.
ایمنی در برابر سرخجه: تعیین آنتی بادی سرخجه به معنی این است که مادر در گذشته به سرخجه مبتلا شده است و در نتیجه امکان ابتلای او در بارداری وجود ندارد. اگر خانم بارداری قبلاً به سرخجه مبتلا نشده باشد و در سه ماه اول دوران بارداری مبتلا شود، ویروس سرخجه روی جنین او اثر می‌گذارد و باعث ابتلای نوزاد به سرخجۀ مادرزادی و عوارض آن خواهد شد.
ایمنی در برابر آبله‌مرغان: اگر در دوران کودکی خود آبله‌مرغان گرفته‌اید یا واکسن آن را نیز تزریق کرده‌اید، مطمئن باشید که جنین شما از این ویروس در امان است. این آزمایش تعیین می‌کند که آیا شما قبلاً آبله‌مرغان گرفته‌اید یا واکسن آن را زده‌اید یا در برابر آن مصون نیستید. ابتلای مادر به بیماری آبله‌مرغان در دوران بارداری سلامت نوزاد را به شدت به مخاطره می‌اندازد.
توکسوپلاسموز: توکسوپلاسموز برای شما خطری نخواهد داشت، اما ممکن است از جفت عبور کند و باعث آسیب دیدن جنین شود. به همین دلیل، برای پیشگیری از عوارض آن در بارداری، تشخیص دقیق آن در زنان مبتلا به عفونت توکسوپلاسموز اهمیت بسیاری دارد و نتایج آزمایش خون ابتلا به این عارضه را تعیین می‌کند.
آزمایش‌های تیرویید: انجام تست‌های تیروئید در زمان بارداری ضروری است، زیرا بارداری منجر به تغییرات فیزیولوژیک و هورمونی می‌شود که بر عملکرد تیروئید تأثیر می‌گذارد. به همین دلیل، تفسیر نتایج آزمایش تیروئید یک خانم باردار باید با دقت انجام شود.
آزمایش ناهنجاری های کروموزومی: بین هفته های 8-18 پزشک آزمایش های دیگری تجویز می کند که سطح آلفا فتوپروتیین، استریول، هورمون گنادوتروپین جفتی انسان یا hcg و هورمون اینهیبین a -inhibin a- را اندازه گیری می کنند و مشخص می کنند که آیا جنین در معرض خطر ناهنجاری هایی مانند سندرم داون یا اسپینا بیفیدا قرار دارد یا خیر. آزمایش های خون جدیدتری با نام PAPPA -پروتیین پلاسمایی A مرتبط با بارداری- وجود دارد که طی هفته های 10 تا 14 بارداری انجام می شود و در کنار غربالگری با سونوگرافی، برای افرادی که احتمال داشتن فرزند با ناهنجاری کروموزومی را دارند نتیجه خوبی می دهد.
آزمایش CVS یا آمنیوسنتز: با توجه به نتایج آزمایش خون، سن مادر -۳۵ سال و بالاتر- و یا سابقه پزشکی خانوادگی مادر، ممکن است پزشک آزمایش های بیشتری را در دوران بارداری تجویز کند، که از آن دسته می توان به نمونه برداری از پرز های کوریونی -CVS- یا آمنیوسنتز اشاره کرد، که معمولا بین هفته های ۱۰ تا ۱۲ بارداری انجام می شود. این بررسی تشخیصی می تواند با عبور یک لوله نازک از واژن به داخل دهانه رحم، برای برداشتن نمونه ای از بافت از پرز کوریونی - بافت تشکیل دهنده جفت- یا با فرو کردن سوزن در جدار شکم برای گرفتن نمونه بافت انجام شود. آمنیوسنتز، که بین هفته های ۱۶-۱۸ بارداری انجام می شود، با عبور دادن سوزنی از طریق دیواره شکم به داخل رحم انجام می شود، که مقداری از مایع آمنیوتیک از این طریق خارج می شود و برای آزمایش به آزمایشگاه فرستاده می شود. در هر دو آزمایش CVS و آمنیوسنتز خطر کمی برای سقط جنین وجود دارد.
اگر در خانواده شما سابقه بیماری هایی چون دیستروفی عضلانی، هموفیلی یا فیبروز کیستیک یا هر نوع بیماری خاص وجود داشته باشد به یک مشاور ژنتیک ارجاع داده می شوید. او نمی تواند شما یا جنینتان را درمان کند اما به شما خواهد گفت فاکتورهای خطری که در شما وجود دارد چگونه بارداریتان را تحت تاثیر قرار می دهد.