پولیپ رحم در بارداری، روش های تشخیص و درمان

وجود و تشخیص پولیپ دهانه رحم در دوران بارداری امری شایع و معمول است. با وجود اینکه در بیشتر موارد آنها خوش خیم هستند ولی معمولا باعث نگرانی مادر باردار می شوند. درمان پولیپ بسته به علائم آن متفاوت است. در بیشتر موارد پزشک راهکارهای محافظه کارانه را ترجیح می دهد. در این مقاله به طور خلاصه به نکات مهم درباره آخرین روش های درمانی، تحقیقات و نقطه نظرات درباره پولیپ دهانه رحم می پردازیم.

تشخیص پولیپ دهانه رحم در دوران بارداری
معمولا وجود پولیپ در دوران باردرای به ویژه در خانم هایی که پس از بیست سالگی باردار می شوند و بیش از یک زایمان را تجربه کرده اند، امری شایع و طبیعی است. بیشتر اوقات پولیپ دهانه رحم علائمی ندارد و مادر باردار از وجود آن بی خبر است. معمولا پزشک پولیپ را به طور اتفاقی و با معاینه واژینالی هنگام زایمان تشخیص می دهد البته بیشتر اوقات همین اتفاق می افتد به این معنی که در صورت عدم وجود علائم، پزشک هنگام زایمان آن را تشخیص می دهد. معمولا در صورت سالم ماندن پولیپ حین زایمان پزشک متخصص زنان و زایمان آن را برمی دارد. گاهی اوقات وجود پولیپ با علائم گوناگونی همراه است. ترشحات واژینالی، خونریزی پس از رابطه جنسی، عفونت های مکرر واژن و بوی بد ترشحات در صورت عفونی شدن آن از علائم شایع وجود پولیپ هستند.

آیا پولیپ دهانه رحم در دوران بارداری قابل درمان است؟
در صورت تشخیص پولیپ در دوران بارداری برای اطمینان از خوش خیم بودن آن باید مورد آزمایش و بررسی قرار گیرد. بیشتر پولیپ ها کوچک بوده و کمتر از دو سانتی متر طول دارند. به ندرت پولیپ ها شبیه تومورهای سرطانی هستند ولی در صورت تشخیص پزشک باید همه پولیپ ها برداشته و مورد آزمایش قرار گیرند تا از خوش خیم بودن آنها اطمینان حاصل شود. رنگ پولیپ ها معمولا قرمز آلبالویی، بنفش متمایل به قرمز، سفید متمایل به خاکستری است. اندازه و سایز آنها متنوع بوده و مانند حباب هایی به ساقه های باریک متصل شده اند همچنین ممکن است به صورت تکی یا چندتایی رشد کنند در عین حال هنوز علت دقیق ایجاد و تشکیل پولیپ دهانه رحم مشخص نیست اما تحقیقات نشان می دهد بین التهاب مزمن، افزایش مقطعی و غیر طبیعی ترشح هورمون استروژن و گرفتگی موضعی رگ های خونی دهانه رحم و تشکیل پولیپ ارتباطی وجود دارد.

روش های درمان پولیپ دهانه رحم در بارداری
بسته به نوع پولیپ درمان آن متفاوت است. همانطور که در بالا اشاره شد پزشک برای درمان پولیپ متورم و کوچکی که علائم پولیپ عفونی ندارد، درمان محافظه کارانه را ترجیح می دهد. اما اگر علائمی از قبیل خونریزی متناوب واژینالی، ترشحات واژینالی، تغییر در ظاهر آن همراه با زخم و التهاب دهانه رحم وجود داشته باشد برداشتن پولیپ همراه با مصرف آنتی بیونیک توصیه می شود.
گاهی اوقات بزرگی و بلندی پولیپ به اندازه ایی است که باعث احساس ناراحتی و درد مادر بارار می شود. ممکن است پولیپ متورم شده از دستگاه تناسلی خارج شود و قابل رویت باشد که این مسئله درد و ناراحتی بسیاری برای مادر به همراه دارد در این شرایط پزشک پولیپکتومی یا برداشتن پولیپ را توصیه می کند. ممکن است در پولیپ های ملتهب شاهد متاپلازی یا بروز تغییرات پیش از سرطان باشیم. هنوز نحوه تاثیر پولیپ های متورم روی دهانه رحم مشخص نیست. تحقیقات محدودی نشان می دهد وجود این پولیپ ها در دهانه رحم ممکن است باعث تغییر در غلظت ترشحات و خواص آنزیم های دهانه رحم شود.
در تحقیقی فعالیت گرانولوسیت الاستاز در مخاط دهانه رحم اندازه گیری شد و نتیجه تفاوت بسیاری بین مادران بارداری که پولیپ دارند را نشان داد. استنباط محققان از این تحقیق احتمال افزایش التهاب و خطر عفونت یا کوریوآمنیونیت به دلیل وجود پولیپ است و به همین دلیل برداشتن پولیپ را در دوران بارداری توصیه می کنند. اگر احتمال پولیپکتومی یا برداشتن پولیپ وجود ندارد درمان ضد میکروبی و ضد التهابی موضعی را توصیه می کنند.

روش های پولیپکتومی یا برداشتن پولیپ در دوران بارداری
برای درمان پولیپ می توان با پنس های مخصوص انتهای ساقه پولیپ را گرفت و با پیچاندن پولیپ، آن را جدا کرد. بسته به شکل پولیپ ممکن است این روش در دوران بارداری مورد استفاده قرار نگیرد. زیرا گاهی اوقات محل اتصال پولیپ خونریزی شدید می کند که میتواند برای شرایط بارداری خطرساز باشد. در این صورت از دستگاه الکتروکوتر با تنظیمات دقیق برای جلوگیری از خونریزی استفاده می کنند. در اغلب موارد با کمک یک لیگاتور جراحی انتهای پولیپ می بندند و آن را جدا می کنند. در بیشتر موارد برای از بین بردن ریشه پولیپ از دستگاه الکتروکوتر یا لیزر استفاده می کنند. به دلیل عفونی بودن بیشتر پولیپ ها معمولا پس از برداشتن آنها آنتی بیوتیک نیز تجویز می شود. آنتی بوتیک برای جلوگیری از بروز علائم اولیه عفونت یا برای پیشگیری از عفونت نیز توصیه می شود. معمولا زمانی که پولیپ جدا می شود پولیپ دیگری در همان محل رشد نمی کند. ممکن است پولیپ های دهانه رحم منجر به بروز مشکلات بالینی اجتناب ناپذیری از قبیل سقط جنین شوند. خارج کردن پولیپ ها در ابتدای دوران بارداری بستگی به شرایط مادر و جنین و وضعیت پولیپ دارد اما معمولا توصیه به برداشتن آن انجام می شود.
برای درک بهتر مطالب بالا، به موردی اشاره می کنیم که در آن پولیپ دهانه رحم مادر در دوران بارداری خارج شده است.
خانمی ۳۷ ساله با اولین سابقه بارداری، این خانم در هفته ۱۹ بارداری به دلیل ترشحات خونی از واژن به پزشک مراجعه کرده و نتیجه آزمایشات پاپ اسمیر این خانم همیشه طبیعی بوده است. سونوگرافی هفته ۱۹ بارداری لانه گزینی جفت خلفی در بالاترین قسمت رحم را نشان داد بنابراین احتمال خونریزی به علت مشکلات جفتی رد شد. از آن به بعد به طور مداوم کمی ترشحات خونی داشت. در هفته ۲۱ بارداری در معاینه واژینالی پولیپ پایه دار به اندازه سه در پنج سانتیمتر در دهانه رحم تشخیص داده شد. پس از یک هفته اندازه و شکل پولیپ تغییر کرد و اندازه آن به پنج در هفت سانتی متر رسید این در حالی بود که پولیپ بلند و ملتهب شده بود. پزشک سفالکسین خوراکی را برای بهبود و درمان التهاب تجویز کرد، علائم مادر بهبود یافت اما پس از یک هفته دچار خونریزی قبل از زایمان شد و احساس درد در واژن خود داشت. اکنون پولیپ دیده می شد زیرا از دستگاه تناسلی خارج شده بود. پزشک برای مادر استروئید تجویز کرد و همزمان از پولیپ نمونه بافتی گرفته شد و پزشک از خوش خیم بودن آن اطمینان پیدا کرد. نهایتا در هفته ۲۹ باردراری با بیهوشی نخاعی پولیب را خارج کردند. او روز بعد کمی ترشح داشت و همه علائم مانند احساس درد، ناراحتی و خونریزی مکرر از بین رفت. پس از پایان کامل دوران بارداری او فرزند خود را با زایمان طبیعی واژینالی به دنیا آورد. بافت شناسی پولیپ متورم دهانه رحم و نوع آن را آندوسوریکال خوش خیم با هیپرپلازی گسترده و متاپلازی را نشان داد. هیچ علائمی از دیسپلازی یا بدخیم بودن تومور وجود نداشت همچنین این خانم به مدت سه ماه تحت نظر بود.