تغذیه دیابت حاملگی، بهترین رژیم چیست؟

دیابت حاملگی مشکلی است که می‌تواند طیف وسیعی از عوارض را در دوران بارداری برای یک شخص حامله ایجاد کند. خوشبختانه، تشخیص زودهنگام و مدیریت علایم به همراه داشتن یک رژیم غذایی سالم و کامل، می‌تواند عوارض را به طرز چشمگیری کاهش دهد.
دیابت حاملگی در صورتی رخ می‌دهد که بدن زن حامله در تولید میزان طبیعی و کافی انسولین ناتوان باشد. این کمبود، منجر به افزایش قند خون می‌شود. در ادامه کاهش سطح قند خون، گلوکوز که یک قند اساسی برای تغذیه سلول‌های بدن است به اندازه کافی به بدن مادر و جنین نمی‌رسد.

دیابت حاملگی چیست؟
دیابت بارداری نوعی از دیابت است، که می‌تواند در دوران بارداری ایجاد شود. طبق گزارش‌های مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری های آمریکا (CDC)، هر ساله بین ۲ تا ۱۰ درصد از کل بارداری‌ها در ایالات متحده مبتلا به دیابت بارداری هستند.
این نوع دیابت زمانی اتفاق می‌افتد که بدن زن حامله، نتواند به اندازه کافی هورمون انسولین را تولید کند. هورمون انسولین که یکی از هورمون‌های ضروری بدن است، توسط لوزالمعده ساخته و ترشح می‌شود. این هورمون اساسی به سلول‌های بدن کمک می‌کند تا قند خون که یک منبع انرژی و تغذیه برای آن ها است را دریافت کرده و مصرف کند.
با قرار گرفتن در دور حاملگی تغییراتی در ترشح هورمون های بدن ایجاد می‌شود. در بیشتر موارد، تولید هورمون‌ها افزایش پیدا می‌کند و وزن نیز بیشتر می‌شود. که این اضافه وزن، اغلب طبیعی است.
هر دو این تغییرات، به این معنا است که سلول‌های بدن شخص حامله، ممکن است به اندازه سابق از حضور انسولین استفاده نکنند. به این وضعیت مقاومت به انسولین گفته می‌شود. مقاومت به انسولین به این معنی است که، بدن برای استفاده از قند موجود در خون به مقدار بیشتری از آن نیاز دارد. بعضی اوقات بدن زن حامله نمی‌تواند انسولین کافی برای ادامه کار تولید کند. این شرایط منجر به ایجاد قند بیشتر در خون می‌شود و در نتیجه میزان قند خون بالا می رود.
علائم دیابت بارداری عبارتند از:
احساس عطش یا تشنگی غیرمعمول
تکرر ادراری
خستگی
حالت تهوع
بروز عفونت های مکرر مثانه
تاری دید
وجود قند در ادرار (با آزمایش نمونه ادرار مشخص می شود)

رژیم غذایی دیابت بارداری
پیروی از یک رژیم غذایی سالم و متعادل در دوران بارداری به ویژه اگر یک زن مبتلا به دیابت حاملگی باشد، از اهمیت بسیاری برخوردار است. سطح قند خون بالا ممکن است برای زن و جنین در حال رشد مضر باشد. برای کمک به مدیریت میزان قند خون، میزان و نوع مصرف کربوهیدرات ها بسیار مهم است. داشتن یک دفتر که در آن مقدار مصرف انواع کربوهیدرات ها نوشته شده باشد، می‌تواند برای مدیریت مصرف کربوهیدرات ها و کنترل دیابت بارداری مفید باشد.

نظارت بر مصرف کربوهیدرات ها
رعایت فاصله زمانی بین وعده های غذایی و میان وعده های حاوی کربوهیدرات ها در طول روز، می تواند به جلوگیری از افزایش قند خون کمک کند. انجمن دیابت آمریکا توصیه می‌کند که زنان مبتلا به دیابت بارداری، باید روزانه سه وعده غذایی اصلی کوچک تا متوسط ​​و دو، تا چهار میان وعده غذایی سالم میل کنند.
برخی از روش های کنترل قند خون در دوره بارداری عبارتند از:
از خوردن بیش از حد کربوهیدرات های طی یک وعده غذایی خودداری کنید.
سعی کنید مواد غذایی حاوی کربوهیدرات‌های پیچیده و پر فیبر مصرف کنید.
در یک وعده غذایی از ترکیب کربوهیدرات ها با پروتئین یا چربی سالم بهره ببرید
پرهیز از حذف کردن و یا نادیده گرفتن وعده های غذایی
خوردن صبحانه حاوی کربوهیدرات غنی از پروتئین و فیبر

خوردن غذاهای با شاخص گلیسمی کم (low glycemic index foods)
خوردن غذاهایی که شاخص گلیسمی کمتری دارند یکی دیگر از عوامل مهمی است که باید در رژیم غذایی دیابت حاملگی رعایت کرد. مواد غذایی با شاخص گلیسمی کمتر، کندتر و با سرعت کمتری نسبت به کربوهیدرات های ساده (که به طور معمول غذاهای دارای GI بالا محسوب می شوند) هضم و جذب می‌شوند. به نظر می‌رسد مصرف کربوهیدرات هایی با شاخص گلیسمی ۱۰ یا کمتر از آن، برای کسانی که دیابت حاملگی دارند و سعی در کنترل قند خون دارند بسیار ایده آل است.
غذاهایی که دارای بار گلیسمی کمی هستند عبارتند از:
نان سبوس دار و غلات کامل
سبزیجات غیر نشاسته ای
برخی از سبزیجات نشاسته دار، مانند نخود فرنگی و هویج
برخی میوه‌ها مانند سیب، پرتقال، گریپ فروت، هلو و گلابی
لوبیا
عدس
نخود
همه این غذاهای حاوی GI کم هستند و به ثبات سطح قند خون کمک می‌کنند.

خوردن پروتئین بیشتر
خوردن پروتئین در کنار کربوهیدرات‌ها به تعادل قند خون کمک می کند. زنان مبتلا به دیابت حاملگی باید سعی کنند غذاهای بدون چربی و سرشار از پروتئین از جمله موارد زیر را بخورند:
ماهی
مرغ
بوقلمون
تخم مرغ
توفو
لوبیا
آجیل
دانه
حبوبات

مصرف چربی‌های غیر اشباع
چربی های غیر اشباع نیز بخشی از هر رژیم غذایی سالم هستند. نمونه هایی از چربی های اشباع نشده عبارتند از:
روغن زیتون
روغن بادام زمینی
آووکادو
بیشتر آجیل ها و دانه ها
ماهی سالمون
ساردین
ماهی تن
دانه‌های چیا
مواد غذایی که باید از خوردن آن ها اجتناب کرد:
در صورتی که در حال مصرف رژیم غذایی مناسب دیابت حاملگی هستید، باید از مصرف برخی مواد غذایی نیز اجتناب کنید. برخی از مواد غذایی به شدت قند خون را افزایش می دهند:
اجتناب از غذاهای قندی
میزان قند خون هنگام خوردن غذاهای حاوی قند بالا، به ویژه غذاهای تصفیه شده و فرآوری شده به شدت افزایش می‌یابد. به زنان مبتلا به دیابت حاملگی توصیه می‌شود تا حد امکان از مصرف غذاهای قندی خودداری کنند یا مصرف آن را محدود کنند.
برخی از غذاهایی که قند بالایی دارند عبارتند از:
کیک‌ها
بیسکوییت
شیرینی
پودینگ
جوش شیرین
آب میوه با افزودنی های شیرین کننده

اجتناب از غذاهای بسیار نشاسته ای
غذاهای نشاسته دار حاوی کربوهیدرات های زیادی هستند و تأثیر بیشتری بر قند خون ما دارند. بنابراین کاهش مصرف آن ها بسیار مهم است. بعضی از غذاهای که حاوی مقادیر بالایی نشاسته است عبارتند از:
سیب زمینی سفید
نان سفید
برنج سفید
ماکارونی سفید

اجتناب از مصرف قندها و کربوهیدرات‌های پنهان
بعضی از مواد غذایی به وضوح در میان همه ما به دارا بودن قند و کربوهیدرات بالا شناخته شده هستند. اما برخی از مواد غذای هستند که میزان کربوهیرات در آن ها نامشخص است و به آن‌ها قندهای نهان گفته می‌شود. نمونه هایی از این مواد غذایی عبارتند از:
غذاهای فرآوری شده
برخی از چاشنی ها، مانند انواع سس ها مخصوصا سس کچاپ
غذاهای فسف فودی و آماده
الکل
دنبال کردن و استفاده از یک رژیم غذایی سالم و ورزش منظم، می‌تواند به کنترل قند خون و مدیریت دیابت حاملگی کمک کند. با این حال، این اقدامات برای کنترل شرایط در هر زن بارداری کافی نیست.

درمان دیابت بارداری
کنترل میزان قند خون به فرد بستگی دارد. و در افراد مختلف متفاوت است. برخی از زنان مبتلا به دیابت حاملگی، ممکن است به داروهایی مانند متفورمین یا انسولین برای کاهش قند خون خود نیاز داشته باشند.
عوارض جانبی دیابت حاملگی

اگر یک زن در دوران بارداری به دیابت حاملگی مبتلا باشد، خطر ابتلا به برخی عوارض جانبی برای او و فرزندش افزایش پیدا می‌کند.
نوزادان در زنانی که مبتلا به دیابت بارداری هستند بیشتر در معرض خطرات زیر هستند:
افزایش وزن نوزاد و دشواری در به دنیا آوردن آن
تولد زودهنگام
داشتن سطوح پایین قند خون
ابتلا به دیابت نوع ۲ در بزرگسالی
عوارض بالقوه برای مادران دیابتی شامل فشار خون بالا و داشتن فرزند با وزن زیاد است. تولد یک نوزاد با وزن بیشتر از حد نرمال می‌تواند خطر خونریزی بیش از حد و نیاز به سزارین را افزایش دهد.

نکته
حدود نیمی از زنان مبتلا به دیابت بارداری، بعد از بارداری به دیابت نوع ۲ مبتلا می‌شوند. مدیریت میزان قند خون در دوران بارداری خطر بروز این اتفاق را کاهش می‌دهد.