مدیریت مالی در کودکان، نحوه آموزش

تقریباً همه والدین بهترین خواسته‌ها را برای فرزندان خود دارند. آن‌ها سعی می‌کنند هر چیزی که کودک نیاز دارد را در اختیارش قرار دهند و حتی از همان کودکی اغلب نیازهای بزرگسالی او را نیز تأمین کنند. به طور مثال شاید حساب پس اندازی برای او باز کرده و سال‌ها در آن حساب ماهانه پول پس انداز کنند یا خانه‌ای پیش‌پرداخت کنند تا کودک در بزرگسالی دچار مشکل نشود، اما شاید بهترین کاری که والدین می‌توانند انجام دهند،‌ آموزش مدیریت مالی به کودکان خود است.
شاید بگویید برای این کار زود است و فرزندان در سنین جوانی خودبه‌خود مدیریت مالی شخصی را خواهند آموخت، اما باید گفت احتمال این که روش‌های مدیریت پول در مدارس به کودکان آموزش داده شود خیلی کم است. همچنین اگر کودک ارزش‌های اساسی پول را در خانه نیاموزد،‌ ممکن است عادت‌های بد مالی در او شکل بگیرد که تغییر آن‌ها در بزرگسالی دشوار است.

آموزش مدیریت مالی به کودکان
۱. مسائل مالی را وارد زندگی روزانه کودک کنید
سعی کنید در طول روز و مخارج روزانه منزل، کودک را هم درگیر مسائل و محاسبات مالی کنید. فرصت‌های بسیاری برای آموزش به کودک وجود دارد تا او بتواند ارزش پول و روش‌های مدیریت آن را به خوبی درک کند. مانند موارد زیر:
کودک را به همراه خود به مراکز خرید ببرید. قیمت دو مورد مشابه را مقایسه کنید و برای او توضیح دهید که چرا ممکن است قیمت‌ها با یکدیگر متفاوت باشد.
اجازه دهید کودک نیز در هنگام پرداخت صورت حساب مشارکت داشته یا حداقل تماشا کند. در صورت نیاز قیمت اقلام خریداری شده را برای او توضیح دهید.
اجازه دهید کودک بداند که هر ماه چقدر درآمد دارید و چقدر پول خرج می‌شود. در این صورت می‌تواند درک کند که میزان درآمد چه نسبتی با هزینه‌ها دارد و برای تأمین هزینه‌های یک ماه چقدر باید درآمد داشت.
۲. از مقایسه‌هایی استفاده کنید که کودک بتواند ارزش پول را درک کند
شاید صحبت در مورد پول و مدیریت پول برای کودک و حتی نوجوانان کمی انتزاعی و درک آن سخت باشد. در روش‌های مقایسه‌ای کمی خلاقیت به خرج دهید و به گونه‌ای مقایسه کنید تا آن‌ها هم متوجه ارزش پول شوند.
آموزش مدیریت مالی به کودکان

مقایسه‌ای ملموس برای کودک انجام دهید
به طور مثال می‌توانید از الگوهای زیر استفاده کنید:
به جای اینکه بگویید «این پاکت شیر ۱۵ هزار تومان است»، بگویید «من می‌توانم با ۱۵ هزار تومان پاکتی شیر، یا دو بسته شکلات و یا کمی سیب بخرم. شما کدام را انتخاب می‌کنید؟»
اگر به طور مثال ساعتی ۳۰ هزار تومان درآمد دارید، به فرزند خود بگویید که یک پاکت شیر برابر با نیم ساعت کار در شغل شماست.
۳. هزینه‌های ماهانه کودک را به صورت حساب شده و با برنامه به او بدهید
اگر قصد دارید فرزندی بار بیاورید که بداند روش‌های صحیح پول خرج کردن چیست و به فردی ولخرج تبدیل نشود، باید از زمان کودکی برنامه‌ریزی صحیح را به او بیاموزید. البته میزان هزینه‌ ماهانه‌ای که هر خانواده برای کودک در نظر می‌گیرد، نسبت به شرایط مالی‌شان متفاوت است. با این حال دادن هزینه به صورت ماهانه به فرزند و برانگیختن احساس مسئولیت او مزیت‌های زیر را به دنبال دارد:
کودک می‌بیند که پول واقعی در اختیار دارد و از اینکه می‌تواند برای پول‌های خود تصمیم بگیرد، احساس بهتری خواهد داشت.
پیامدها نیز واقعی هستند. اگر کودک پول خود را با بی‌برنامگی تمام کند، برای خریدهای دیگرش باید تا آخر ماه صبر کند.
اگر در آموزش مدیریت مالی به کودکان خود مصمم هستید و واقعاً قصد دارید آن‌ها زندگی با برنامه را یاد بگیرند، سعی کنید به قوانین و برنامه‌های خود پایبند باشید. پس زمان مشخصی را برای دادن هزینه‌های ماهانه به کودک در نظر بگیرید و هرگز زمان آن را تغییر ندهید. حتی اگر کودک نتوانست هزینه‌های خود را مدیریت کند، مجدداً به او پول ندهید.
کارشناسان توصیه می‌کنند هزینه‌های ماهانه کودک را عادلانه محاسبه کنید و سپس مبلغ را در اختیار او بگذارید. پرداخت ماهانه بهتر از هفتگی است. چرا که کودک فرصت بیشتری برای یادگیری نحوه مدیریت مقدار بیشتری پول، دارد.
۴. الگوی مناسبی برای آن‌ها باشید
شما اولین و مهم‌ترین الگو برای فرزندان‌تان هستید. بنابراین باید مدیریت مالی را ابتدا از خودتان شروع کنید و در رسیدن به اهداف مالی خود تلاش کنید، اما اگر در این رابطه دچار مشکل هستید و به طور مثال پراداخت وام‌های‌تان عقب می‌افتد یا هزینه‌ها بیش از درآمد می‌شود، نیازی به پنهان‌کاری نیست. باید به خانواده خود اعتماد کنید و با آن‌ها صادق باشید. مشکلات را در منزل و در حضور همه اعضای خانواده به خصوص فرزندان عنوان کنید و سعی کنید به کمک یکدیگر به دنبال اصول صحیح مدیریت مالی و راهی برای رفع ‌مشکلات باشید.
آموزش مدیریت مالی به کودکان
۵. سایر روش‌های مدیریت هزینه‌ها را نیز به کودکان آموزش دهید
تنها گزینه برای مدیریت پول، روش‌های صحیح خرج کردن نیست. می‌توانید با آموزش روش‌های پس‌انداز کردن،‌ سرمایه‌گذاری و… هم به آن‌ها در مدیریت بهتر پول‌های‌شان کمک بسیاری کنید. به عنوان مثال کودک اگر بداند چگونه هر ماه مقداری از پول‌های خود را پس‌انداز کند، می‌تواند در عرض چند ماه یا چند سال، سرمایه خوبی جمع‌آوری کرده و همین روش‌ها را در بزرگسالی نیز الگوی خود قرار دهد.
۶. اجازه دهید کودک بیاموزد
اگر فرزند شما می‌خواهد تمام هزینه ماهانه‌ای که در اختیارش قرار داده‌اید را صرف یک اسباب بازی گران قیمت کند، این اجازه را به او بدهید. پس از این که تمام پول خود را خرج کرد و دیگر پولی برای خرید چیزهای دیگر در طول ماه نداشت، می‌آموزد که این کار اشتباه بوده و نباید چنین تصمیمی می‌گرفت. به او بگویید که اگر پس‌انداز کند، می‌تواند پس از چند ماه وسیله موردعلاقه‌اش را تهیه کند، اما خرج کردن تمام پول یک ماه برای آن اسباب بازی اشتباه بود.
هر چند که دادن چنین اجازه‌ای ممکن است در ابتدا اشتباه به نظر بیاید، اما میبینیم که مزیت‌های بسیاری به همراه دارد. چرا که علاوه بر یادگیری عملی پس‌انداز، می‌تواند به عنوان روشی عالی برای آموزش مدیریت مالی به کودکان به شمار ‌رود.
۷. اهداف مالی بلند مدت خانواده را با کودکان به اشتراک بگذارید
ارزش اهداف بلند مدت مالی را به کودک تفهیم کنید. به طور مثال اگر امسال هزینه زیادی برای تعمیر خانه صرف کرده‌اید به فرزندان خود توضیح دهید که امسال باید کمی صرفه‌جویی کنید. چرا که به دلیل هزینه‌های زیاد تعمیرات خانه، مقدار کمتری پول در دسترس دارید. بنابراین سایر اهداف بلند مدت مانند مسافرت، بهتر است به سال بعد موکول شود.
۸. اضطراب زیادی به کودک وارد نکنید
اگر فرزند شما این احساس را داشته باشد که پول درآوردن مشکل است و خرج کردن آن موجب بدبختی و مشکلات فراوان می‌شود، این دیدگاه را به بزرگسالی خود نیز انتقال می‌دهد و همواره در مورد پول احساس استرس و اضطراب دارد. نباید چنین دیدگاهی در او ایجاد کنید. کودک باید بتواند با این دیدگاه به پول نگاه کند که می‌تواند آن را خرج کند اما باید برای این کار برنامه داشته باشد و بتواند هزینه‌های خود را مدیریت کند. باید بابت پولی که دارد و می‌تواند از آن لذت ببرد، خوشحال باشد.
همچنین اگر کودک شما این این توانایی را دارد که در اوقات فراغت خود یا در تابستان‌ها، با انجام کارهایی کوچک برای خود کمی پول درآورد، حتماً این اجازه را به او بدهید.
۹. در صورت لزوم همراه با توضیح علت، مخالفت کنید
گاهی اوقات ممکن است فرزندتان، درخواست مجدد پول کند. در این حالت باید بتوانید مقاومت کنید و علت این کار را هم برای او توضیح دهید. اگر تسلیم شوید علاوه بر این که اعتبار قوانین خود را زیر سؤال می‌برید، فرصت مشاهده ساز و کار دنیای واقعی را از کودک می‌گیرید. او باید یاد بگیرد قانون دنیای واقعی چیست و چگونه می‌تواند هزینه‌های خود را با میزان پولی که دارد، مطابقت دهد.
اما در صورت لزوم می‌توانید کمی منعطف‌تر باشید. به طور مثال اگر کودک برای خرید هدیه‌ای برای دوستان‌اش از شما درخواست پول می‌کند، می‌توانید این پول را به عنوان قرض به او بدهید. در عوض او باید قول دهد که این پول را در طول ماه‌های آینده، با پس انداز جمع‌آوری کرده و به شما پس بدهد.

سخن پایانی
یکی از مهم‌ترین کارهایی که والدین باید آن را انجام دهند، آموزش مدیریت مالی به کودکان است. همین کار آن‌ها را تبدیل به بزرگسالی مستقل، با برنامه و آینده‌نگر می‌کند. سنین مناسب نیز همان سنین کودکی است، چرا که کودک به راحتی همه چیز را فرا می‌گیرد. استفاده از روش‌هایی که معرفی کردیم، می‌تواند این آموزش را بسیار ساده‌تر کند. بنابراین باید با آموزش نحوه صحیح خرج کردن، پس‌انداز، سرمایه‌گذاری و… هوش مالی کودکان خود را تقویت کنید تا در آینده برای داشتن زندگی مستقل و جدا شدن از والدین آمادگی بیشتری داشته و فردی موفق‌تر باشند.