نه گفتن به کودکان، چند نکته خواندنی

اینکه شما به فرزند خود بگویید نمی تواند به خارج از خانه برود، زیرا هوا خیلی سرد است، ممکن است برای او نا امید کننده باشد. کودکان در مقابل شنیدن پاسخ "نه" به خواسته هایشان معمولا نا امید می شوند. و برخی از آن ها ممکن است پاسخ ها و رفتارهای ناسالمی از خود بروز دهند. آن ها ممکن است جیغ بزنند و یا با داد و فریاد کشیدن سعی کنند که نظر شما را به خود جلب کنند.
اما حقیقت این است که شما نمی توانید و نباید به تمامی خواسته های فرزندانتان پاسخ مثبت بدهید. شما مجبورید در برخی مواقع (نه همه مواقع) در پاسخ به چیزی که کودک از شما می پرسد و یا می خواهد نه بگویید. روش های زیادی برای گفتن پاسخ منفی به کودک وجود. اما مهم ترین نکته درباره دادن پاسخ رد به کودکان این است که آن ها متوجه شوند واقعا نباید کاری که مدنظرشان است را انجام دهند.

پاسخ قطعی بدهید
شنیدن جملاتی مانند "خب، بذار ببینم چی میشه…." یا "احتمالاً نه" یا "نمی دونم مطمئن نیستم الان" می تواند برای کودکان ناامید کننده باشد. و آنها غالباً خواهش می کنند، داد می زنند تا بلاخره نظر مثبت شما را جلب کنند.
وقتی منظور واقعی شما از گفتن کلمه "نه" واقعا مخالف درونی شما است، سعی کنید قاطعانه پاسخ منفی خود را به کودک بگویید و کار را به اما و اگر نکشانید. بگویید "نه، شما امروز نمیتونی این کار رو انجام بدی ما قطعا امروز نیم تونیم همچنین کاری انجام بدیم عزیزم"
شما باید حرف خود را با قاطعیت بگویید تا کودک نیز واقعا فکر کند که منظور شما دقیقا همان چیزی است که به زبان می آورید.
البته ممکن است برخی اوقات از روی عدم اطمینان جواب شما واقعاً "شاید" باشد. در این موارد، دلیل عدم اطمینان خود را به فرزندتان توضیح دهید. مثلاً بگویید "من مطمئن نیستم که آیا میتونیم به ساحل بریم یا نه. ما باید تا بعد از ظهر صبر کنیم اگر هوا خوب بود میریم اگر نبود قطعا نمیریم."

توضیحی کوتاه ارائه دهید
برخی مواقع صرفا گفتن یک پاسخ قاطعانه و یک کلمه ای برای فرزند شما قابل درک نیست. او نیازمند دریافت اطلاعات و توضیحات بیشتری است. بنابریان شما باید حتی الامکان توضیح مختصری درباره پاسخ خود به کودک ارائه هید. مثلا اگر کودک شما اصرار دارد که بدون جلیقه نجات یا تیوب وارد استخر شود شما ممکن است بگویید"نه عزیزم نمیشه تو اجازه چنین کاری رو نداری."
اما این جواب برای کودک شما کافی نیست. شاید بهتر باشد به جای جمله بالا سعی کنید این جمله را به او بگویید:
"ببین عزیزم، تو هنوز کوچکی و ان استخر هم عمیقه و هم طول زیادی داره بنابریان تو نمیتونی بدون جلیقه تا انتها بری چون ممکنه خسته بشی و بدون جلیقه بهت آسیب برسه"
کودک در این وضعیت نه تنها سخن شما را درک می کند بلکه چیز جدیدی از شما می آموزد. بنابراین دفعه بعد که کودک شما چیزی خواست و یا چیزی پرسید که پاسخ شما "نه" بود، حتما یک دلیل کوتاه و قانع کننده برای او بیاورید.

تسلیم نشوید
در برخی موارد واقعا حق با شما است و اگر به کودک پاسخ بله بدهید ممکن است اتفاقی برای او بی افتد و یا آسیبی ببیند. در این شرایط هر چقدر هم که کودک شما پافشاری کند شما باید بر سر حرف خود بایستید و تسلیم نشوید. اگر با وجود پافشاری بر روی "نه" خود، در انتها تسلیم کودک شوید، ممکن است فکر کند که پاسخ منفی شما واقعا خواسته درونی شما نیست. (اگر کودک چنین تصوراتی درباره شما داشته باشد بعدها مکن است به مشکل بخورید)
حتی اگر فرزند شما با گفتن جملات زیر شما را تحریک کرد و یا قصد تغییر نظر شما را داشت با یک پاسخ منطقی و مودبانه بر روی نظر خود پافشاری کنید:
"مامان / بابا شما منو دوست ندارید"
"همه دوستام دارن میرن فقط من نمیروم"
"من دیگه به حرفاتون گوش نمیدم چون شما هم به حرفای من گوش نمیدین"
حتی با شنیدن جملاتی از این بدتر شما باید کنترل خود را حفظ کرده و در جواب منطقی و مهربانانه به او پاسخ بدهید: "عزیزم من تو رو دوست دارم و هیچ چیزی هم دوست داشتن منو نسبت بهت کم نمیکنه. اما این قانون منه و شما باید رعایت کنی. لطفا ناراحت نشو"
بعد از آن مکالمه را قطع کرده و به کار خود ادامه دهید. غم و اندوه نسبی کودک را درک کنید اما به آن توجهی نکنید زیرا قرار نیست با نه گفتن شما اتفاق بدی برای او رخ دهد. دقت کنید که سعی نکنید با او بحث کنید و یا درگیری لفظی پیدا کنید. این می تواند نتیجه کاملا عکس داشته باشد.

به پیامد کار اشاره کنید
برخی اوقات پس از اینکه شما مستقیما و خیلی مسرانه به کودک نه می گویید، ممکن است که شاهد داد زدن، حرف ناشایست زدن و یا رفتارهای نادرست دیگری از سوی فرزند خود باشید. شما در این موارد باید به عواقب کاری که فرزند شما انجام می دهد اشاره کنید. مثلا اگر فرزند شما در یک روز بارانی اصرار دارد که به پارک برود و در جواب پاسخ منفی شما جیغ میزند کافی است به او چنین بگویید:
"عزیزم اولا نباید داد بزنی چون ما با هم حرف زده بودیم. دوما اگر بیرون بریم ممکنه سرما بخوری و نتونی مدرسه بری و یا حتی نمیتونی از خستگی و بیماری بازی کنی. تو این میخوای؟"

با احساسات خود به روشی سالم برخورد کنید
برخی از والدین دوست ندارند به کودکان خود نه بگویند. به هر دلیلی آن ها دوست ندارند که فرزندان خود را در محدودیت قرار دهند و یا چیزی را از آن ها منع کنند. از طرفی برخی والدین با گفتن گلمه "نه" به فرزندان خود متوجه می شوند که آن ها ناراحت می شوند. ناراحت شدن کودک همانا و عذاب وجدان گرفتن والدین همانا.
دسته اول به نظر می رسد بعدها به مشکلاتی برخواهند خورد. اما در مورد دسته دوم باید بدانید که گفتن نه به فرزندان اصلا چیز عجیب یا مضری نیست. برعکس شما با گفتن این کلمه، به آن ها فرصت تجربه احساساتی جدید خواهید داد که آن ها باید به مدیریت این احساسات بپردازند یا با مهارت کنار آمدن بیشتر آشنا شوند. شما باید به فکر احساس گناه خود باشید. و به شیوه ای سالم با این احساس گناه مقابله کنید.
به خود یادآوری کنید که ایرادی ندارد برخی اوقات پس از گفتن نه، کودک شما احساسات ناراحت کننده ای مانند غم و ناامیدی را تجربه کند. در حقیقت، نه گفتن به درخواست های فرزند شما به او فرصتی می دهد تا در برخورد با احساسات خود به روشی مناسب و اجتماعی عمل کند.

در گفتن "نه" زیاده روی نکنید!
گفتن "نه" به تمام درخواست های فرزند شما می تواند مضر و نا امیدکننده باشد. کودکان و نوجوانان به شناخت مکان های جدید و تجربه وقایع مختلف نیاز دارند. شخصیت آن ها برای رشد کردن و آماده شدن برای سنین بزرگسالی نیازمند تجربه بسیاری از موارد متنوع و البته سالم است. آن ها گاهی باید آزمون و خطا داشته باشند، درست مانند خود شما. بنابریان آن ها باید برای کارهایی که به رشدشان کمک می کنند تایید و اجازه شما را داشته باشند.
نباید در گفتن نه و پاسخ رد دادن به کودکان زیاده روی کنید. اگر متوجه شده اید که اخیرا بیش از حد از این کلمه استفاده می کنید حتما خود را زیر سوال ببرید و به خود بگویید "چرا من همش به بچم نه میگم؟"
فراموش نکنیم که گفتن نه در برخی موارد بسیار کارساز است. اما مطمئن شوید که گفتن این کلمه برای شما تبدیل به یک عادت نخواهد شد.