گره بند ناف، علائم و درمان

همانطور که می‌دانید بند ناف برای انتقال مواد غذایی و اکسیژن از جفت به جنین است. با رشد جنین بند ناف هم رشد کرده و در زمان زایمان طول آن به حدود ۶۰ سانتی متر می‌رسد. این دقیقا به اندازه‌ای است که بتوانید بچه را در آغوش بگیرید و حتی قبل از زایمان جفت، شروع به شیردهی او کنید.
گره بند ناف همانطور که از اسم آن مشخص است گره‌ای است که در دوران بارداری در بند ناف جنین به وجود می‌آید. بعضی از گره‌ها در حین جست و خیز زدن و بالا و پایین رفتن جنین در مایع آمنیوتیک بوجود می‌آید. بعضی دیگر در جریان زایمان ایجاد می‌شود.
قبل از زایمان بعضی از والدین بی دلیل نگران ایجاد گره در بند ناف هستند. اما حقیقت آنست که جنین همه جور معلق زدن را در مایع آمنیوتیک تجربه می‌کند و بند ناف را هم به حالت موجی حرکت می‌دهد اما به خود و بند ناف آسیب نمی‌زند. گره حقیقی بند ناف زمانی به وجود می‌آید که جنین از یک حلقه در بند ناف رد می‌شود. معمولا این اتفاق در ابتدای بارداری و زمانی که بچه هنوز خیلی کوچک است و آزادانه حرکت می‌کند، رخ می‌دهد. اما در بیشتر موارد گره شل مانده و به جنین آسیب نمی‌زند (گره کاذب).

میزان شیوع گره بند ناف چقدر است؟
احتمال گره در بند ناف جنین در حدود ۱ درصد است. از گره بند ناف شایع تر، گره بند ناف دور گردن جنین (nuchal loops) است که در یک چهارم بارداری‌ها اتفاق می‌افتد اما به ندرت خطری برای جنین ایجاد می‌کند.

چه کسانی در خطر گره بند ناف قرار دارند؟
جنین با بند ناف بلند و جنین کوچک بیشتر در خطر گره بند ناف قرار دارد. همچنین حاملگی دوقلو با یک ساک حاملگی (دوقلوهای همسان با ساک حاملگی مشترک) یا ساک حاملگی هیدرآمنیوس خطر گره بند ناف را افزایش می‌دهد.

علائم گره بند ناف چیست؟
مهمترین علامت گره بند ناف کاهش فعالیت جنین بعد از هفته ۳۷ بارداری است. اگر گره در زمان زایمان ایجاد شود ضربان غیر طبیعی قلب جنین، آن را نشان می‌دهد.

آیا گره بند ناف خطر دارد؟
ماده ای ژله‌ای به نام وارتون از گره رگ‌های خونی بند ناف جلوگیری کرده و حتی زمانی که بند ناف گره می‌خورد از آن محافظت می‌کند. خوشبختانه، گره بند ناف حقیقی معمولا اتفاق نمی‌افتد. تا زمانی که گره شل باشد (گره کاذب) به جنین آسیبی نمی‌رسد. اما اگر گره محکم شود باعث اختلال در گردش خون از جفت به جنین و کمبود اکسیژن می‌گردد. این اختلال بیشتر در زمان نزول جنین به سمت کانال زایمان اتفاق می‌افتد اما احتمال آن خیلی کم است.

راه جلوگیری و درمان گره بند ناف چیست؟
برای جلوگیری از گره بند ناف کاری نمی‌توانید انجام دهید. اما تحت کنترل داشتن فعالیت جنین به خصوص در انتهای بارداری با شمارش لگدها و تکان‌ها و اطلاع دادن به پزشک اگر در فعالیت جنین تغییری حس می‌کند، به شما کمک می‌کند. اگر گره شل بند ناف در زایمان سفت شود پزشک می‌تواند آنرا با کاهش ضربان قلب جنین تشخیص داده و تصمیمات مناسب را برای اطمینان از تولد مناسب جنین اتخاذ کند. معمولا راه حل پزشک برای این حالت سزارین است.