ادرار نکردن نوزاد، شش علت دارد

هر نوزاد به طور متوسط در طول روز ۸ تا ۱۰ بار ادرار می‌کند و کم شدن این عدد برای مدت زمان طولانی یک هشدار جدی ناشی از بیماری‌ها یا سندرم‌های مختلف است. این مسئله گاهی ناشی از نقایص مادرزادی قلبی است که از مهم‌ترین عوامل تهدید کننده زندگی نوزاد به شمار می‌رود. در این مقاله قصد داریم با گردآوری عوامل مؤثر بر ادرار نکردن نوزاد و راه‌های درمان آن، عوارض ناشی از این عارضه را برای مادران عزیز و کودکان دلبندشان کمتر کنیم. با ما همراه باشید.

علت ادرار نکردن نوزاد چیست؟
۱. ریفلاکس ادراری (VUR)
بیشتر کودکان مبتلا به VUR با مجرای ادراری ناقص متولد می‌شوند و ادرار آن‌ها به دلیل تنگ بودن مجرای آن، دوباره به مثانه و در آخر به کلیه بازمی‌گردد. ریفلاکس شدید ممکن است مانع از رشد عادی کلیه شود و احتمال بروز آسیب در اثر عفونت پس از تولد را افزایش دهد. VUR معمولاً یا به کلیه آسیب می‌زند یا مثانه؛ اما هر دو در معرض خطر هستند.
درمان: تا زمانی که این بیماری برطرف شود، پزشکان به‌وسیله‌ی آنتی‌بیوتیک، عفونت ادراری کودک را کنترل کرده و از عفونت کلیه‌ی نوزاد جلوگیری می‌کنند.
۲. انسداد اتصال حالب به کلیه (UPJ)
اگر محل پیوستن مجرای ادرار به کلیه مسدود شود، کلیه متورم می‌شود و مجرای ادرار اندازه طبیعی خود را حفظ می‌کند. انسداد UPJ معمولاً فقط در یک کلیه رخ می‌دهد.
درمان: بیماری کودکان مبتلا به کلیه‌ی بادکرده، ابتدا با سونوگرافی‌های مکرر دنبال می‌شود و در صورت نگرانی بیشتر، با اسکن‌های هسته‌ای مکرر ادامه می‌یابد. گاهی این عارضه کاملاً ناگهانی و اغلب در ۱۸ ماه اول زندگی نوزاد درمان می‌شود و در صورت عدم بهبودی، عمل جراحی مورد نیاز است؛ اما برای بزرگسالان راه‌های درمانی دیگری نیز وجود دارد.
۳. انسداد خروجی مثانه (BOO)
BOO در واقع انسداد‌ مجرای ادرار یا ورودی مثانه است. شایع‌ترین شکل آن در نوزادان پسر بوده که یک پوست اضافه در مجرای ادرار باعث می‌شود که ادرار قادر به خروج آزادانه از مثانه نباشد که باعث تورم مجاری ادرار، مثانه و کلیه می‌شود.
درمان: درمان BOO به دلیل آن بستگی دارد. معمولاً پزشک معالج یک لوله درون مجاری ادرار وارد کرده و محل انسداد را باز می‌کنند. گاهی اوقات، این لوله از ناحیه شکم درون مثانه قرار می‌گیرد تا مثانه را تخلیه کند؛ به هر ترتیب این بیماری در اکثر مواقع با عمل جراحی بهبود می‌یابد. با این وجود بسیاری از بیماری‌هایی که این عارضه را ایجاد می‌کنند، با دارو قابل درمان هستند.
۴. فتق میزنای به درون مثانه
اگر انتهای مجرای ادرار به طور طبیعی رشد نکند، باعث ایجاد برآمدگی و فتق میزنای می‌شود که بخشی از مجرای ادرار یا مثانه را مسدود می‌کند. برخی از نوزادان با شرایط ژنتیکی متولد می‌شوند که بر روی ارگان‌های مختلف بدن آن‌ها از جمله دستگاه ادراری بدن تأثیر می‌گذارد.
درمان: برای جلوگیری از عفونت تا زمان جراحی، آنتی‌بیوتیک تجویز می‌شود. هدف این جراحی باز کردن گرفتگی است و اکثر اوقات شخص پس از جراحی کاملاً بهبود می‌یابد. در این عمل، جراح حفره‌ای در میزنای نوزاد ایجاد می‌کند. نوعی دیگر عمل جراحی وجود دارد که میزنای برداشته شده و مجرای ادرار دوباره به کلیه متصل می‌شود. انتخاب نوع عمل به سن، سلامت کلی و شدت انسداد بستگی دارد.
۵. سندروم پرون بلی (PBS)
PBS گروهی از نقایص هنگام تولد است که شامل ضعف ماهیچه‌های شکمی، بزرگ شدن مجرای ادرار و مثانه و فرورفتگی بیضه‌ها به داخل بدن به جای آویزان بودن آن‌ها می‌شود. PBS معمولاً در پسران اتفاق می‌افتد و بیشتر کودکان مبتلا به PBS، هیدرونفروز (تورم در کلیه و VUR) نیز دارند.
درمان: به طور کلی ترجیح پزشک برای ترمیم مشکلات عضلات شکمی، دستگاه تناسلی و مثانه، عمل جراحی خواهد بود. برای درمان یا پیشگیری از عفونت مجاری ادرار در کودکان نیز آنتی‌بیوتیک تجویز می‌گردد. طول درمان در بیماران متفاوت است.
۶. نقایص مادرزادی قلب (CHD)
نقایص قلب از شدت بسیار کم و به اصطلاح خفیف تا شدت زیاد و مرگبار متغیر است. کودکان متولد شده با نقایص قلبی نسبت به عموم کودکان از مشکلات مربوط به دستگاه ادراری بیشتر رنج می‌برند؛ برخی از انواع نقایص قلبی و ادراری ممکن است یک علت ژنتیکی مشترک داشته باشند. پیشنهاد می‌کنیم برای آگاهی از نقایص قلبی مادرزادی، مطلب اکو قلب جنین؛ راهی برای تشخیص نقایص قلبی مادرزادی را نیز مطالعه کنید.
درمان:
عمل‌های جراحی
کاتتریزاسیون قلب
پیوند قلب
آماده‌سازی کودکان برای عمل جراحی
فعالیت بدنی برای کسانی که نقص مادرزادی قلب دارند
رعایت نکات تغذیه‌ای برای مبتلایان CHD
برآورده کردن نیازهای ویژه‌ی کودکان مبتلا به CHD
پیشنهاداتی مربوط به سلامت قلب برای مبتلایان CHD

آیا ادرار نکردن نوزاد خطرناک است؟
در اولین مراحل مشاهده ادرار نکردن نوزاد باید پزشک را باخبر کرد تا طی یک آزمایش ادرار مشخص شود که این بی‌قراری‌ها و عدم ادرار در ساعات مناسب به چه دلیل است. قبل از اعلام نتیجه آزمایش نمی‌توان از خطرات این مسئله صحبت کرد؛ اما با پیگیری به‌موقع، شناسایی سریع ریشه ادرار نکردن و آغاز روند درمان، می‌توان تا حد زیادی از شدت خطر کاست. نوزادان طبیعتی ظریف و شکننده دارند و در صورت بی‌توجهی، کوچک‌ترین تغییرات می‌توانند به مشکلات بزرگ منجر شوند. مراقب باشید و پزشک را در جریان تمام تغییرات قرار دهید.

کلام آخر
لازم به ذکر است که معرفی این روش‌های درمانی صرفا به جهت بالابردن آگهی والدین بوده و نباید بدون مشورت با پزشک و خودسرانه انجام شوند. در صورت مشاهده کوچکترین تغییر در روال منظم ادرار نوزاد، سریعا پزشک متخصص را مطلع کنید. اگر فرزند شما هم در نوزادی تجربه ادرار نکردن را داشته، نظرات و راهنمایی‌های خود را با ما و مادران خواننده این مطلب در میان بگذارید. در پایان پیشنهاد می‌کنیم برای تحت کنترل داشتن مدفوع نوزاد از مطلب تعداد دفعات طبیعی مدفوع نوزاد بازدید کنید. از همراهی شما سپاس‌گزاریم.