کمبود آهن در کودکان، منظور چیست؟

قبل از هر توضیحی راجع به مساله کمبود آهن بهتر است بدانیم، آهن چیست و چه وظیفه ای در بدن به عهده دارد:
آهن یک ماده معدنی است که در گیاهان، حیوانات و همه موجودات زنده یافت می شود. این ماده یکی از عناصر مهم هموگلوبین است، بخشی از گلبول های قرمز خون که اکسیژن را از ریه ها به بدن منتقل می کند. آهن به هموگلوبین قدرت "حمل" (اتصال به) اکسیژن در خون را می دهد به این ترتیب اکسیژن به هر جا که لازم است می رسد.
بدون آهن کافی ، بدن نمی تواند هموگلوبین بسازد و گلبول های قرمز کمتری ایجاد می کند. این بدان معنی است که بافت ها و اندام ها اکسیژن مورد نیاز خود را دریافت نمی کنند.
افراد می توانند با خوردن غذاهایی مانند گوشت و سبزیجاتی که برگ های سبز تیره رنگ دارند، آهن مورد نیاز خود را دریافت کنند. آهن به برخی غذاها مانند شیر خشک و غلات نیز اضافه می شود.

کودکان به چه میزان آهن احتیاج دارند؟
کودکان در سنین مختلف به مقادیر مختلف آهن نیاز دارند:
نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می کنند، معمولا تا سن ۴ تا ۶ ماهگی آهن کافی را از شیر مادر دریافت می کنند. در همین زمان، غذاهای غنی مانند پوره گوشت و غلات به برنامه غذایی کودک اضافه می شوند. نوزادانی که به اندازه کافی شیر مادر نخورده اند، باید قطره مکمل تجویز شده توسط پزشک را مصرف کند. کودکانی که شیر خشک های غنی شده با آهن مصرف کرده اند معمولا به کمبود آهن مبتلا نشده و به قطره مکمل اضافی احتیاج ندارند.
برای جلوگیری از کمبود آهن، نوزادان در سنین ۷ تا ۱۲ ماهگی به ۱۱ میلی گرم آهن در روز نیاز دارند.
کودکان در سنین ۱ تا ۳ ساله در هر روز به ۷ میلی گرم آهن نیاز دارند.
کودکان و نوجوانان در سنین ۴ تا ۸ سال به ۱۰ میلی گرم آهن در روز نیاز دارند.این در حالی است که بچه های بزرگتر در سنین ۹ تا ۱۳ سال به ۸ میلی گرم در روز نیاز دارند.
پسران نوجوان باید روزانه ۱۱ میلی گرم آهن و دختران نوجوان می بایست ۱۵ میلی گرم آهن دریافت کنند. (در دوران بلوغ رشد سریع تر می شود. دختران نوجوان به آهن اضافی نیاز دارند تا کمبود آهن بر اثر شروع قاعدگی را جایگزین کنند.)
ورزشکاران جوان که به طور مرتب به ورزش های سنگین می پردازند، بیشتر آهن از دست می دهند و ممکن است در رژیم های غذایی خود به آهن اضافی نیاز داشته باشند. افرادی که رژیم های غذایی گیاهی دارند هم، ممکن است به آهن اضافی نیاز داشته باشند.

منظور از فقر آهن یا کمبود آهن چیست؟
فقر آهن در مواقعی اتفاق می افتد که بدن فرد به اندازه کافی آهن ندارد. این مساله ممکن است برای برخی از کودکان به ویژه کودکان نوپا و نوجوانان (به ویژه دخترانی که در دوران قاعدگی خون زیادی از دست می دهند) مشکل ساز باشد. در حقیقت، بسیاری از دختران نوجوان که پریود عادی دارند هم اگر در رژیم های غذایی خود آهن کافی دریافت نکنند در معرض خطر کمبود آهن قرار خواهند گرفت.
کودکان نوپا پس از ۱۲ ماهگی، در معرض خطر کمبود آهن قرار دارند چرا که دیگر نمی توانند از شیر خشک های غنی شده با آهن استفاده کنند و همچنین ممکن است آنها به اندازه کافی غذاهای حاوی آهن مصرف نکنند تا این کمبود آهن جبران شود.
کمبود آهن می تواند بر رشد هم تأثیر بگذارد و ممکن است منجر به بروز مشکلات یادگیری و رفتاری شود. اگر کمبود آهن اصلاح نشود، می تواند به کم خونی فقر آهن (کاهش تعداد گلبول های قرمز بدن) نیز منجر شود.

چگونه می توانیم به کمبود آهن فرزندانمان کمک کنیم؟
کودکان و نوجوانان باید بدانند که آهن بخش مهمی از یک رژیم غذایی سالم است. کمبود آهن با مصرف غذاهای سرشار از آهن جبران می شود:
- گوشت گاو، گوشت گوسفند، مرغ و غذاهای دریایی
- پنیر توفو
- لوبیا و نخود فرنگی
- میوه های خشک شده
- سبزیجات دارای برگ های سبز تیره
- غلات صبحانه ، نان و ماکارونی غنی شده با آهن
آهن موجود در منابع حیوانی راحت تر از آهن موجود در منابع گیاهی جذب بدن می شود.
مقدار شیر مصرفی کودکان را به ۴۷۳ تا ۷۱۰ میلی لیتر در روز محدود کنید.
غذاهای سرشار از آهن را در کنار غذاهای حاوی ویتامین C (مانند گوجه فرنگی، کلم بروکلی ، پرتقال و توت فرنگی) سرو کنید. ویتامین C جذب آهن را در بدن بهبود می بخشد.
از سرو قهوه یا چای در وعده های غذایی خودداری کنید. این دو نوشیدنی حاوی تانن هستند که باعث کاهش جذب آهن می شود.