مراقبت از بند ناف نوزاد، اطلاعات لازم

بند ناف نوزاد و مسائل مربوط به آن، مانند زمان افتادن و مراقبت از آن، از جمله مواردی است که ذهن بیشتر والدین را، در روزهای ابتدایی تولد نوزاد، به خود درگیر می‌کند. مراقبت‌ها و روش‌هایی سنتی برای مراقبت از بند ناف نوزادان وجود دارد، ولی از آنجا که بند ناف از دغدغه‌های مهم والدین در روزهای ابتدایی پس از تولد نوزاد است، در این مقاله، با جمع‌آوری و ارائه مطالبی درباره این موضوع، به این مطلب پرداخته ایم.
اندکی پس از تولد نوزاد، ماما یا پزشک، در قسمتی که بند ناف به شکم نوزاد وصل شده است، یک گیره پلاستیکی با طول ۲ تا ۳ سانتی‌متر وصل می‌کند و بند ناف را برای افتادن آماده می‌کند. در این شرایط، شما باید همواره آن ناحیه را تمیز و عاری از هرگونه عفونت نگه دارید تا وقتی بند ناف کنده شود. حتی ممکن است پزشک بند ناف نوزاد را قطع کند. در هر صورت، شما و نوزادتان در لحظه افتادن بند ناف احساسی نخواهید داشت، زیرا هیچ عصبی در این بند وجود ندارد.

چه مدت بند ناف همراه نوزاد خواهد بود؟
به طور معمول، پس از تولد، ۵ تا ۱۵ روز طول می‌کشد تا بند ناف به صورت طبیعی بیفتد. اما اگر بند ناف خشک نگه داشته شود، معمولا یک هفته پس از تولد می‌افتد. بعضی مواقع ممکن است ماما یا پزشک اقدام به کندن بند ناف کند، خصوصا در شرایطی که بند ناف کاملا خشک شده باشد.
از نشانه‌های خشک شدن بند ناف می‌توان به چروک شدن و تغییر رنگ آن، از زرد مایل به سبز به مشکی یا قهوه‌ای، اشاره کرد. بهتر است اجازه دهید بند ناف به طور طبیعی بیفتد. هرگز آن را نکشید، حتی اگر به یک نخ نازک آویزان شده باشد.

چگونه باید از بند ناف نوزاد مراقبت کرد؟
برای جلوگیری از ابتلا به عفونت، باید بند ناف نوزاد را همواره تمیز و خشک نگه دارید. همیشه دست‌های خود را قبل و بعد از عوض کردن پوشک بشویید، بدن نوزاد را بشویید و مرتب وضعیت بند ناف را بررسی کنید. به کودک خود لباس‌های گشاد بپوشانید تا هوا به بند ناف برسد.
شما می‌توانید برای حمام کردن کودک یا تمیز کردن بدن او از یک پارچه تمیز، نرم و مرطوب استفاده کنید و اینگونه بند ناف را تمیز و پاکیزه نگه دارید. بهتر است از آب ساده استفاده کنید. در صورت تمایل، می‌توانید پاک‌کننده ملایم و مایع مخصوص کودک به آب اضافه کنید.
لازم است بدانید مرطوب نگه داشتن بند ناف نوزاد، نه تنها باعث تسریع در بهبودی نمی‌شود، بلکه امکان ابتلا به عفونت را بیشتر می‌کند. پس از پوشاندن پوشک یا لباس به نوزاد، اجازه دهید کمی به بند ناف هوا بخورد و خشک شود. برای این کار، قسمت بالای پوشک نوزاد خود را تا کنید تا علاوه بر اینکه اجازه می‌دهید هوا به بند ناف برسد، از اصطکاک آزاردهنده بنده ناف و پوشک جلوگیری شود.
در برخی پوشک‌های مخصوص نوزادان، برشی برای عبور دادن بند ناف وجود دارد. بهتر است از داروی ضدعفونی‌کننده برای ناف و بند ناف استفاده نکنید، تنها تمیز نگه داشتن آن کافی است. استفاده از ضدعفونی‌کننده باعث از بین رفتن باکتری‌هایی می‌شود که به افتادن بند ناف کمک می‌کنند و مدت زمان بهبود را طولانی‌تر می‌کند.
اگر کودک شما زودتر از زمان طبیعی متولد شده است یا تحت مراقبت‌های ویژه قرار دارد، هنوز هم توصیه می‌شود بند ناف را تمیز و خشک نگه دارید. با این حال، در نظر داشته باشید ممکن است نتوانید تا مدتی نوزاد خود را به حمام ببرید، زیرا او نسبت به یک نوزاد سالم و کامل آسیب‌پذیر‌تر است. پرستاران و کارکنان قسمت نگه‌داری از نوزادان بهترین راه مراقبت و تمیز نگه داشتن نوزاد را به شما توصیه می‌کنند.

چه مدت طول می‌ کشد تا ناف بهبود کامل یابد؟
پس از افتادن بند ناف، زخم کوچکی را در آن ناحیه مشاهده خواهید کرد. احتمالا بین ۷ تا ۱۰ روز طول می‌کشد تا بهبود کامل حاصل شود. حتی ممکن است یک لکه کوچک خون روی پوشک نوزاد ببینید، اما نگران نباشید، زیرا این امر کاملا طبیعی است. اما در صورت تداوم خونریزی، باید با پزشک مشورت کنید. زخم بهبودیافته به ناف فرزند شما تبدیل می‌شود.

چگونه می توان آلودگی بند ناف نوزاد را تشخیص داد؟
طی فرآیند بهبودی، مشاهده کردن مقداری خون کاملا طبیعی است و این به معنی آلودگی یا عفونت نیست. با این حال، اگر نوزاد شما این علائم را داشت، احتمال آلودگی وجود دارد:
- ناف و اطراف آن قرمز، متورم یا دردناک به نظر برسد؛
- بند ناف متورم باشد یا بوی بدی بدهد؛
- نوزاد تب داشته باشد؛
- نوزاد بی‌حال باشد، نسبت به شیر خوردن بی‌میل باشد و به طور کلی ناخوش به نظر برسد.
اگر نوزاد شما این علائم را دارد، هرچه سریع‌تر با پزشک مشورت کنید.

در صورت بهبود نیافتن ناف نوزاد، چه اقداماتی باید انجام داد؟
ممکن است افتادن بند ناف و بهبود نوزاد بیشتر از ۱۰ روز طول بکشد. با این حال، اگر متوجه توده نرم صورتی یا قرمز شدید که از آن مایعی شفاف یا زردرنگ ترشح می‌شود و مرطوب است، احتمالا نوزاد دچار گرانولومای ناف (granuloma) شده است. گرانولوما پدید آمدن زائده گوشتی کوچکی در دور ناف است. گرانولومای ناف بیماری جدی و خطرناکی نیست و به‌راحتی قابل درمان است. اگر احساس کردید نوزاد شما دچار این مشکل شده است، با پزشک معالج او مشورت کنید تا از بهترین راه‌های درمان آگاه شوید.