سرطان پستانها، غربالگری لازمه؟

سومین دلیل مرگ و میر در جهان سرطان است. این بیماری از لحاظ اقتصادی، بهداشتی و روانی بار زیادی را به اکثر جوامع وارد می کند و بیشترین اثر را در قشر آسیب پذیر و کشورهای جهان سوم دارد. سرطان انواع گوناگون دارد اما چند نوع آن شیوع بیشتری داشته و بروز آن در افراد روز افزون است. سرطان پستان دومین سرطان با شیوع بالا در دو جنس در کل جهان و اول نوع سرطان در زنان است که در کشورهای جهان سوم بالاترین میزان مرگ و میر را دارد.

در ایران پس از سرطان پوست، سرطان پستان شایع ترین نوع سرطان است. پستان شایعترین محل برای به وجود آمدن بدخیمی های مستعد بروز کشنده در زنان می باشد . بافت پستان به صورت طبیعی در دوره های عادت ماهیانه ، بارداری و دوران شیردهی تحت تاثیر هورمون ها قرار می گیرد . علت سرطان پستان ، تکثیر نئوپلازیک بدخیم در سلول های اپی تلیالی پستان است که با تشخیص به موقع و کنترل می تواند به بهترین شکل درمان شود .

برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری ، شناخت عواملی که باعث ایجاد آن می شود و کوشش در جهت دوری از آنها اولین گام است . گام بعدی شامل مراقبت های روتین مانند غربالگری پستان و درمان در صورت لزوم است . بروز سرطان پستان به میزان هورمون استروژن بستگی دارد و در صورت عدم وجود استروژن ، احتمال ابتلا به آن بسیار کم می باشد .

علامت های بالینی ابتلا به سرطان پستان

در ابتدای ابتلا معمولا سرطان بدون علامت و درد و ناراحتی است. پس از آن علائمی پدیدار می شوند به شرح زیر :

• تغییر در شکل و سایز یک یا هر دو پستان
• تغییر و فرورفتگی در پوست پستان
• تغییر در شکل و پوست نوک پستان
• ترشحات به خصوص ترشحات خونی از نوک سینه
• وجود توده در زیر بغل

غربالگری پستان

غربالگری پستان شامل معاینات ، آزمایش ، ماموگرافی و سونوگرافی است که از طریق آنها پزشک می تواند اولین نشانه های سرطان را در افرادی که هنوز علامتی ندارند تشخیص بدهد . استفاده دوره ای از غربالگری پستان در زنان بالای ۴۰ سال می تواند میزان مرگ و میر به دلیل سرطان پستان را به میزان قابل توجهی کاهش دهد . غربالگری پستان شامل ، معاینه فیزیکی پستان سپس ماموگرافی و سونوگرافی برای همه زنان سالم فاقد علائم سرطان بالای ۴۰ سال است .

با این روش می توان همه سرطان هایی که به آهستگی در حال رشد هستند را حداقل دو سال زودتر زمانی که توده به اندازه قابل لمس برسد ، تشخیص داد . رادیولوژیست حرفه ای میتواند با درصد خطای کم ، انواع ضایعه های پاتولوژیک در پستان مانند توده یا ضخامت غیر طبیعی بافت پستان و ... را تشخیص دهد . مطالعات نشان می دهد که آموزش زنان و اجرای روتین برنامه های غربالگری پستان ( ماموگرافی و سونوگرافی ) قابل اعتمادترین روش برای جلوگیری از بروز سرطان پستان هستند از همین رو سایر روش ها در کنار غربالگری پستان به عنوان یک روش کمکی مطرح می شوند .

غربالگری باید سالیانه انجام شود و غربالگری سالیانه در دوران قبل از یائسگی ، می تواند به تشخیص زود هنگام توده ها کمک شایانی بکند . در مورد افرادی که مستعد ابتلا به سرطان پستان هستند مانند افرادی که جهش ژن مرتبط با بروز سرطان ، سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان پستان و یا تابش تشعشع بر قفسه سینه در جوانی را دارند ، پیشگیری تنها با انجام غربالگری پستان ممکن است .

عوامل دخیل در ابتلا به سرطان پستان

• عوامل هورمونی
• رژیم غذایی
• افسردگی
• درمان های هورمونی

مزایا و معایب غربالگری پستان

همانطور که گفته شد بزرگترین مزیت غربالگری پستان به صورت سالانه تشخیص زود هنگام توده ها ست .
از معایب غربالگری می توان به موارد نادری اشاره کرد که نتیجه آزمایش به اشتباه مثبت گزارش شده و یک توده در تصویر مشابه سرطان دیده شود که منجر به انجام آزمایشات بیشتر و اتلاف وقت و هزینه و تحمیل استرس به بیمار خواهد بود.