عوارض واکسن کودکان، تا کی ادامه دارد؟

سیدعلی فاطمی نایب رئیس انجمن داروسازان ایران، متخصص داروشناسی درباره اهمیت واکسیناسیون اظهار کرد: امروزه نقش واکسیناسیون صحیح و به موقع در پیشگیری از بروز بیماری‌های مسری بر کسی پوشیده نیست. این واکسن‌ها اغلب از باکتری‌ها یا ویروس‌های زنده ضعیف شده یا مرده ساخته می‌شوند.

او افزود: تزریق بسیاری از واکسن‌ها از بدو تولد آغاز می‌شود (مانند واکسن های: سل، فلج اطفال و هپاتیت ب) و هر چند ماه یک بار بر اساس جدول واکسیناسیون تا سن آغاز دبستان تزریق آن‌ها تکرار می‌شود. تکرار بعضی از واکسن‌ها تا سال‌ها ادامه پیدا خواهد کرد، مانند واکسن دوگانه دیفتری و کزاز که باید هر ۱۰ سال یکبار تکرار شود. بعضی از واکسن‌ها برای گروه‌های خاصی از افراد جامعه کاربرد دارند: مانند واکسن گارداسیل که برای پیشگیری از بروز بعضی سرطان‌ها در خانم‌های ۹ تا ۲۶ سال و واکسن آنفلوانزا که برای سالمندان و بیماران مستعد است.

شایع‌ترین عارضه تزریق واکسن

فاطمی درباره عوارض جانبی واکسن ها بیان کرد: با وجود همه مزایای تزریق واکسن ها، باید به عوارض جانبی آن‌ها هم توجه داشت. شایع‌ترین عارضه بسیاری از واکسن ها، تورم، حساسیت و درد در محل تزریق است که گاهی با درجات خفیفی از تب نیز همراه می‌شود. این علائم اندکی پس از تزریق ایجاد شده و معمولا ظرف یک یا دو روز از بین می‌رود.

او افزود: به عارضه جانبی مهم، اما نادر بعضی از واکسن‌ها هم باید توجه داشت. به عنوان مثال ممکن است پس تزریق واکسن سیاه سرفه، کودک دچار آنسفالیت شود. این عارضه چند روز پس از تزریق این واکسن رخ می‌دهد و با بی قراری، تشنج، اختلال رفتاری و تغییر سطح هوشیاری همراه است. هرگاه پس از تزریق واکسن سه گانه کودک تب بالا، تشنج و گریه‌های شدید و طولانی بیش از ۳ ساعت داشته باشد، در نوبت‌های بعدی باید از واکسن دوگانه استفاده شود.

نایب رئیس انجمن داروسازان ایران بیان کرد: واکسن‌ها ممکن است مانند هر داروی دیگری در فرد واکنش بیش حساسیتی ایجاد نمایند. علائم واکنش حساسیت شدید ممکن است شامل کهیر، ورم صورت و گلو و تنگی نفس باشد. در نوزادان، نشانه‌های واکنش بیش حساسیتی ممکن است شامل تب، خواب آلودگی، عدم تمایل به غذا، ضربان تند قلب، سرگیجه و ضعف باشد. این مشکلات به طور معمول چند دقیقه تا چند ساعت پس از واکسیناسیون آغاز می‌شود. در این مواقع باید بلافاصله به اورژانس اطلاع داد.

فاطمی در پایان یادآوری کرد: با توجه به اهمیت حیاتی تزریق صحیح و به موقع واکسن ها، باید اطلاعات کامل مصرف و عوارض جانبی آن‌ها از مراکز بهداشتی و پزشکان متخصص (به ویژه اطفال) اخذ شود.

مراقبت های لازم بعد از واکسن کودک
بسیار مهم است که مراقبت های بعد از واکسن به درستی انجام شوند و کودک با سلامتی از این برهه خارج شود.
قبل از زدن هر واکسنی از پزشک بخواهید عوارض احتمالی و روش برخورد با آنها را بطور کامل برایتان توضیح دهد.
قبل از زدن واکسن با کودک صحبت کنید و به او توضیح دهید قرار است چه اتفاقاتی بیفتد.
۲۰ تا ۳۰ دقیقه پس از انجام واکسیناسیون در محل درمانگاه بمانید تا درصورت بروز آلرژی سریع به پزشک مراجعه کنید.
در ۲۴ ساعت اول بعد از واکسن زدن از کمپرس آب سرد در محل واکسن استفاده کنید. میتوانید در طول هر یک ساعت، پنج دقیقه یخ روی محل واکسن قرار دهید.
در ۲۴ ساعت دوم پس از واکسن از کمپرس آب گرم در محل واکسن استفاده کنید.
در طی سه روز بعد از واکسن مایعات زیادی به کودک بدهید از جمله آب، آب میوه، سوپ و سایر مایعات.
لباس های راحت و خنک به کودک بپوشانید.