تحکیم بنیان خانواده، صحبت کردن را فراموش نکنید

«خانواده» اصلی‌ترین بنیان در هر جامعه‌ای است و رشد و تعالی همه افراد در وهله اول به امنیت و آرامش در کانون خانواده مربوط می‌شود. توجه به وضعیت مطلوب خانواده و ترغیب دولتمردان به تلاش برای تحقق سیاست‌های تحکیم خانواده باعث شد مجمع عمومی سازمان ملل متحد از سال ۱۹۹۳میلادی، ۱۵ ماه می‌‌را به عنوان روز جهانی «خانواده» نامگذاری کند.
هدف از این اقدام شناخت و توجه بیشتر نسبت به مشکلات خانواده‌ها و تلاش برای رفع و بهبود اوضاع است که می‌تواند به عنوان عامل محرک در تمامی جوامع کاربرد داشته باشد. روز جهانی خانواده همچنین فرصتی برای افزایش همبستگی خانواده در جهت ارتقای کیفیت زندگی خواهدبود.

«خوشبختی» در خانواده را با «رفاه» اشتباه نگیرید
زمانی که از خوشبختی و خوشحالی در خانواده صحبت می‌کنیم، الزاما قرار نیست به موارد دست‌نیافتنی بپردازیم. بسیاری از ما بارها درمورد خوشبختی در خانواده اندیشیده ایم و شاید خود را محروم از آن بدانیم. آنچه امروزه به عنوان جدی ترین چالش در زمینه بنیان خانواده مطرح است، محدودشدن مرزهای خوشبختی به رفاه و ثروت است. شکی وجود ندارد که برخورداری از درآمد کافی و زندگی مرفه در ایجاد آرامش و آسایش افراد موثر است اما واقعا شرط کافی نیست. خیلی از افراد این مساله را تنها سخنان کلیشه‌ای می‌دانند اما حقیقت غیر از این نخواهدبود. برخورداری از شادی و آرامش در خانواده نیاز به کسب مهارت‌های مختلف از قبیل حل مساله، کنترل خشم، بیان درست احساسات و... دارد. متاسفانه بسیاری از ما در دنیای مدرن و پرشتاب کنونی، آنقدر درگیر کسب درآمد و روزمرگی‌های زندگی هستیم که شادی‌های کوچک اما عمیق در کانون خانواده را نمی‌بینیم و درک نمی کنیم. این وضعیت در مورد فرزندان مان نیز کاملا صدق می‌کند و بیش از آنکه عواطف، احساسات و هیجانات آنها را بشناسیم و برایش ارزش قائل شویم، به برند لباس و ثبت نام در کلاس‌های آموزشی مختلف و... می‌پردازیم.
باز هم باید اشاره کرد کسب موقعیت شغلی مطلوب، درآمد عالی و رفاه اجتماعی به تنهایی نمی‌تواند موجب تحکیم خانواده‌ها شود. اگر این‌طور بود امروز شاهد آمار گسترده خیانت زن‌وشوهرها، خشونت‌های خانگی، تمایل به زندگی مجردی، طلاق، گرایش به مواد مخدر، عدم تمایل به فرزندآوری و فاصله عاطفی و احساسی اعضای خانواده از یکدیگر نبودیم؛ معضلاتی که نه‌تنها در کشورهای درحال توسعه و کم درآمد دیده می‌شود، بلکه چالشی جدی در جوامع مرفه نیز است.
مجموعه چنین شرایطی زنگ هشدار جدی برای همه افراد جامعه است. همان‌طور که مسوولان هر کشوری وظیفه رسیدگی و تبیین سیاست‌های درست زندگی موفق را برعهده دارند، مردم نیز نقش کمی ندارند. اگر هر پدر و مادری فرزندان خود را برای مسوولیت‌های مختلف زندگی فردی و اجتماعی آماده کنند و مهارت‌های کارآمد حرفه‌ای و تحصیلی را به آنها بیاموزند، به طور قطع وضعیت زندگی خانوادگی و به تبع آن زندگی اجتماعی ارتقا خواهدیافت؛ حلقه مفقوده‌ای که امروزه در بسیاری از جوامع مختلف دنیا مانع رشد و ترقی می‌شود.

راهکارهای کاربردی برای ایجاد «نشاط و شادی» در خانواده
هر فرصتی را برای «بوسیدن و نوازش» همسر و فرزند مغتنم بدانید
محبت پدر و مادر نسبت به فرزندان انکارناپذیر است اما بعضی والدین توانایی ابراز احساسات و عواطف خود را ندارند. آنها از کلمات شیرین و صمیمانه در گفت‌وگوهای معمول استفاده نمی‌کنند و بوسیدن و درآغوش گرفتن فرزند را تنها محدود به موقعیت‌های خاص مانند سالروز تولد و... می‌دانند. این نکته به‌خصوص در دوران نوجوانی بیشتر دیده می‌شود، در حالی که نیاز به دریافت محبت در هر سنی برای بچه‌ها ضروری خواهد بود. هر فرصتی را باید برای این تبادل عواطف مغتنم دانست تا بچه‌ها احساس امنیت و آرامش داشته باشند. البته چنین روابط عاطفی‌ای در مورد زن‌وشوهرها نیز در رشد روانی و احساسی فرزندان بسیار موثر خواهد بود.

گفت‌وگوی سالم را فراموش نکنید
فراهم شدن فرصت حرف زدن و گفت‌وگوی صمیمانه در خانواده یکی از ضروری‌ترین عوامل برای تحکیم بنیان خانواده است. در چنین شرایطی همسران و فرزندان می‌توانند دغدغه‌ها و احساسات خود را بروز دهند. این موضوع به‌خصوص در مورد نوجوانان اهمیت دوچندانی دارد و البته نیاز به هوشیاری و درک موقعیت و تغییرات مرتبط با سن خواهد داشت. البته منظور از گفت‌وگو صرفا حرف زدن نیست، بلکه آنچه مهم و موثر است، «رابطه موثر و سالم» است. لازمه برقراری ارتباط سالم توجه به روحیات و هیجانات طرف مقابل و ارزش قائل شدن برای آنهاست. در این صورت، افراد خانواده برای امور مختلف زندگی با یکدیگر مشورت می‌کنند و همفکری و تبادل نظر آنها را از تصمیم‌های عجولانه و غیرمنطقی بازمی‌دارد.

حتما فرصتی از روز یا هفته را برای سرگرمی خانوادگی درنظر بگیرید
گرچه این روزها مشغله‌های شغلی و زندگی بسیار زیاد است، برای حفظ بنیان خانواده و ایجاد روابط مطلوب با فرزندان، فرصتی هرچند کوتاه را به گفت‌وگو یا سرگرمی‌های خانوادگی اختصاص دهید. این روزها با شیوع کرونا، فرزندان دائم در منزل هستند و یکنواختی برای آنها کسالت‌آور خواهدبود. تماشای فیلم‌های کمدی، بازی‌های گروهی، تهیه غذا با مشارکت فرزندان و.... از جمله کارهایی است که برخلاف وجهه معمولی برای بزرگ‌ترها، واقعا برای بچه‌ها لذتبخش است و به تقویت روابط با والدین کمک می‌کند.

باهم ورزش کنید
انجام تمرینات منظم ورزشی تاثیر جدی بر حفظ سلامت جسمی و روانی ازجمله کاهش استرس و اضطراب خواهدداشت. بهتر است ورزش به عنوان اصل سلامت برای خانواده مطرح شود و حداقل روزهای آخر هفته برای ورزش و تحرک همراه با همسر و فرزندان اختصاص یابد.

بیاموزید که «آبرومندانه» دعوا کنید!
بروز اختلاف در خانواده طبیعی و اجتناب‌ناپذیر است اما مهارت ناکافی در کنترل اوضاع می‌تواند شرایط را به وضعیت بحران برساند. متاسفانه بسیاری از والدین تمام دغدغه‌های خود را بدون توجه به حضور کودکان و نوجوانان به بدترین شکل مطرح می‌کنند. خیلی از اوقات بزرگ‌ترها می‌توانند از این شرایط عبور کنند و کمی بعد دوباره رفتار عادی داشته باشند اما تاثیر مخرب این رفتار برای همیشه روان کودک را آزار می‌دهد.
توجه به سخن گفتن در شرایطی که همسر قدرت پذیرش انتقاد یا پیشنهاد را دارد، همچنین رعایت توانایی‌ها و توقعات نقش مهمی در کاهش بروز اختلافات خانوادگی دارد. ازطرفی، اگر همسران به این باور برسند که هر دو باهم قرار است زندگی را به موفقیت برسانند بسیاری از تصورات اشتباه و خواسته‌های بی‌دلیل کنار گذاشته می‌شود.

کنار هم غذا بخورید
برخلاف تصور، غذاخوردن فرصت بسیار عالی برای دور هم بودن خانواده است؛ فرصتی که می‌توانند یکدیگر را مرتب ببینند و با هم صحبت کنند. نتایج مطالعات نشان می‌دهد فرزندانی که همیشه با اعضای خانواده غذا می‌خورند، گرایش کمتری به مصرف مواد مخدر، الکل و گرایش به خودکشی دارند. این فرصت علاوه بر اینکه موجب تغذیه درست و پیشگیری از اختلالات تغذیه می‌شود، موجب کاهش تنش‌ها و استرس‌های ناشی از دوری والدین و امکان بیان احساسات و هیجانات خواهدبود.

به خاطر داشته باشید
مجموعه رفتارها و گفتارهای والدین در زندگی از سنین طفولیت در شکل‌گیری شخصیت کودکان نقش دارد. کودکان مانند لوح سفیدی هستند که مهم‌ترین آموزش‌ها برای زندگی تا پایان عمر را از خانواده دریافت می‌کنند. در خانواده‌ای که صمیمیت و همدلی جایی ندارد نمی‌توان انتظار تربیت فرزندانی دلسوز و متعهد داشت. متاسفانه این شرایط غالبا در زندگی آینده کودکان تاثیر می‌گذارد و امکان رشد و تعالی در ازدواج و زندگی موفق خانوادگی را از آنها می‌گیرد. مهارت‌های زندگی موفق ازقبیل شجاعت، همدلی، مقابله با خشم، مسوولیت‌پذیری، تلاش و رفتار درست با دیگران را اولویت زندگی فرزندان بدانید و چنین آموزش‌هایی را همواره با رفتار مثبت خود بیاموزید.