اثرات مخرب استرس، بارداری

اثرات مخرب استرس بر بارداری:
خانم‌ها در زمان بارداری تغییرات جسمی و روانی متنوعی را تجربه می‌کنند. روش برخورد با این تغییرات و کنار آمدن با آنها مهارت خاصی را طلب می‌کند که در بعضی مواقع افراد آن مهارت را ندارند و گاهی در پی این تغییر خلق و خو دچار مشکلاتی مانند استرس و اضطراب می‌شوند. استرس‌های دوران بارداری باعث بروز بیماری‌هایی مانند فشار خون بالا و مشکلات قلبی می‌شود. در زمان بارداری این استرس تحمیلی می‌تواند منجر به عوارض مانند اختلال در خواب سردرد و کاهش اشتها نیز شود.
وجود استرس در سطوح بالاتر که در صورت تداوم استرس ایجاد می‌شود- بروز مشکلاتی مانند در خطر زایمان زودرس (قبل از ۳۷ هفتگی)، تولد نوزاد با وزن کم را افزایش می‌دهد. نوزادی هم که زود به دنیا بیاید یا خیلی سبک باشد از لحاظ سلامت در معرض مشکلات بسیاری قرار دارد. هر فردی برای استرس دلایل خاص خودش را دارد اما در اینجا به چند مورد از دلایل شایع آن اشاره می‌کنیم:
ایجاد حالت‌های ناخوشایند مانند: حالت تهوع، یبوست، خستگی و کمردرد در طول بارداری
تغییرات هورمونی که موجب تغییر خلق و خوی مادر می‌شود. عدم ثبات روحی مقابله با استرس را دشوارتر می‌کند. ممکن است مادر در مورد زایمان و تولد کودک و همینطور نحوه مراقبت از کودک خود نگرانی داشته باشد. ممکن است خانم‌های باردار که شاغل نیز هستند دغدغه و نگرانی‌هایی درباره مسئولیت‌های خود در محیط کار در زمان غیبت به دلیل مرخصی زایمان داشته باشند. زندگی قابل پیش بینی نیست و ممکن است مشکلات غیرقابل انتظاری پیش بیاید که تا انتهای بارداری زندگی مادر را تحت تاثیر قرار دهد.
از چه استرس‌هایی باید در زمان بارداری بپرهیزیم؟
استرس‌ها در صورتی که به درستی مدیریت شود، خیلی هم بد نیستند و در مواردی موجب تلاش برای آموزش بیشتر و کسب مهارتهای مختلف توسط مادر می‌شود. استرس‌های عادی زندگی مانند مشکلات کاری و گیر کردن در ترافیک خیلی به مشکلات والدین می‌افزاید اما استرس‌های های جدی‌تر ممکن است زندگی مادر و سلامت نوزاد را به خطر بیاندازند. استرس‌هایی مانند موارد زیر باید جدی گرفته شوند:
رخدادهای منفی زندگی: وقایعی مانند طلاق، بیماری‌های جدی و مرگ اطرافیان و از دست دادن شغل یا خانه
وقایع طبیعی: حوادثی مانند زلزله، طوفان و سیل
راه‌های کنترل استرس
استرس‌های طولانی مدت
این نوع استرس‌ها در شرایطی مانند اعتیاد، مشکلات جسمی جدی یا افسردگی ایجاد می‌شود. افسردگی شرایطی است که احساس عمیق ناراحتی طی مدت زمان طولانی ایجاد می‌شود و فرد را از شرایط زندگی طبیعی دور می‌کند. استرس همیشه همراه این افراد است.
استرس‌های مربوط به بارداری
بعضی از خانم‌ها استرس بسیار زیادی درباره بارداری خود دارند. آنها ممکن است از سقط، ناسالم بودن بچه و چگونگی مراقبت از کودک واهمه داشته باشند.
اثرهای منفی استرس بر بارداری
اثرهای بارز استرس بر بارداری هنوز به طور کامل مشخص نشده است، اما هورمون‌های مربوط به نگرانی و اضطراب موجب مشکلات جدی در زمان بارداری می‌شوند. تغییرات هورمونی در زمان استرس اثرهای منفی روی سیستم ایمنی فرد می‌گذارد. سیستم ایمنی وظیفه محافظت از بدن در برابر عفونت و عوامل مضر خارجی را بر عهده دارد. این تغییر هورمونی احتمال عفونت رحم را در زمان بارداری بالا می‌برد این اثر ممکن است در اوایل بارداری که سد محافظ بین مادر و جنین هنوز کامل نشده بیشتر باشد.
بعضی خانم‌ها ممکن است برای خلاصی از استرس به سیگار و داروهای ضد اضطراب روی آورند که خود این عوامل تأثیرهای منفی بدی روی نوزاد می‌گذارد. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که با سطوح بالای استرس در زمان بارداری نه‌تنها روی جنین تاثیرهای جبران ناپذیری دارد بلکه منجر به بروز مشکلات جدی‌تر مانند ترس و شب ادراری و مشکلاتی در حرف زدن در دوره کودکی می‌شود. همچنین ممکن است روی رشد مغز و سیستم ایمنی کودک نیز تأثیر بگذارد.
اختلال‌هایی در ساختمان و عملکرد مغز این نوزادان در آینده به وجود می‌آید که با اسکیزوفرنی مرتبط است و به نظر می‌رسد شروع این تغییرات از مراحل اولیه تکامل نوزاد است.
استرس و سقط جنین
استرس روحی شدید می‌تواند باعث سقط جنین شود. در خلال حاملگی سه ماهه اول دوم و سوم هر کدام خصوصیات مهم و خاص خود را دارد و هر مرحله دارای عوامل خاص برای مادر و جنین است که می‌تواند تهدیدکننده سلامت هر دو باشد. یکی دیگر از عوامل موثر در سقط جنین، بیماری‌های مزمن مانند دیابت کنترل نشده، اختلالات وراثتی و انعقاد خون، نقص‌های خود ایمنی مشخص، داشتن ناهنجاری‌های مشخص رحمی یا گردن رحم ضعیف، سرخه و بیماری‌های عفونی است.
بیشتر سقط‌هایی که در سه ماهه اول بارداری رخ می‌دهد به دلیل ناهنجاری‌های کروموزومی در جنین است. زمانی که سلول تخم تشکیل و تقسیم می‌شود ممکن است اختلالاتی در تعدادی یا در ساختمان کروموزوم به وجود آید که در این صورت حاملگی طبیعی نیست و بهتر است که جنین در چنین وضعی سقط شود و ربطی هم به ژنتیک والدین ندارد. مادرانی که برای بار اول سقط جنین داشتند، زمانی که برای بار دوم باردار می‌شوند معمولاً استرس شدید از سقط دوباره دارند. در حالی که همین استرس عامل مهمی برای سقط جنین محسوب می‌شود. اگر جنین کاملاً از رحم مادر خارج شده باشد و یا جنین قلب نداشته باشد نیاز به کورتاژ دارد، اما اگر زنی دوبار پشت سرهم سابقه سقط داشته باشد باید از نظر ژنتیکی و خونی مورد بررسی قرار گیرد چراکه این آزمایش‌ها علل سقط‌های او را مشخص می‌کند.
استرس و خطر سقط جنین
چرا استرس برای بارداری خطرناک است؟
بارداری به خودی خود با استرس همراه است.زیرا تغییراتی در روابط، شغل و وضعیت اقتصادی خانواده ایجاد می‌کند. اغلب مادران باردار از مضرات سیگار و یا عوارض تغذیه نامناسب در دوران بارداری آگاهی دارند، اما برخی از آنها نمی‌دانند که استرس در دوران بارداری نیز به همین اندازه برای کودک خطرناک است. اضطراب و ناراحتی در این دوران برای کودک عوارضی همچون وزن کم هنگام تولد، تولد زودرس، اضطراب، مشکلات یادگیری، اختلال در تمرکز، بیش فعالی و اوتیسم به دنبال دارد. بر اساس مطالعات استرس مادر در دوران بارداری تکامل مغز و سایر سیستم‌های بدن کودک را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
چگونگی مدیریت استرس در دوران بارداری
بارداری به خودی خود با استرس همراه است زیرا تغییراتی در روابط، شغل و وضعیت اقتصادی خانواده ایجاد می‌کند. برای کنترل و مدیریت این استرس روشهای زیر توصیه می‌شوند:
در هنگام مواجهه با استرس چندین نفس عمیق و آرام بکشید تا اکسیژن بیشتری به عضلات برسد و فشار کاهش یابد.
در فضای باز قدم بزنید و از مناظر و صدای طبیعت لذت ببرید.
در طی روز چرتی کوتاه (کمتر از ۵ دقیقه) بزنید تا احساس سرزندگی و نشاط کنید.
برای رسیدن به آرامش از ماساژ های ویژه و تمرینات یوگا که مخصوص دوران بارداری هستند استفاده کنید.
روش‌های کنترل استرس در طول دوره بارداری
مواردی را که موجب اضطراب می‌شود تشخیص داده و در مورد آنها با همسر دوست یا مشاور خود صحبت کنید.
متوجه این حقیقت باشید که اضطراب در دوران بارداری معمولاً موقتی و زودگذر است.
سعی کنید از نظر جسمی سالم و خوش هیکل باقی بمانید. غذاهای مغذی بخورید.
به اندازه کافی بخوابید و نرمش را فراموش نکنید. انجام ورزش و نرمش‌های مناسب در کاهش استرس و مشکلات حاملگی بسیار موثر است.
فعالیت‌های اضافی خود را متوقف کنید.
در انجام کارهای خود از دیگران کمک بگیرید برای مثال در تمیز کردن خانه و انجام خریدهای روزانه.
اگر شاغل هستید از قبل برنامه‌ریزی داشته باشید تا در زمان مرخصی بابت کار خود نگرانی نداشته باشید
اگر احساس افسردگی دارید حتماً با مشاور صحبت کنید.