آیا بارداری در زمان کرونا خطرناک است؟

بدون شک یکی از مهمترین اقشاری که تحت تأثیر ویروس کرونا قرار گرفته ‌است را می ‌توان زنان باردار و خانواده ‌های دارای نوزاد دانست. نگرانی این خانواده‌ها برای حفظ سلامتی عزیزان خود به خاطر شیوع گسترده این ویروس طبیعی است و تمام افراد لازم است که اقدامات لازم برای حفظ سلامت خود واطرافیان خود را جدی بگیرند. سوالات بسیار زیادی که برای همه ما بدون جواب باقی مانده‌است نیز به این نگرانی‌ها دامن می‌زند.

بارداری و ابتلا به ویروس کرونا
یکی از مشکلات ما با ویروس کرونا، جدید بودنش است. یعنی چیزهای بسیاری وجود دارند که ما نمی‌دانیم. ولی از روزهای پایانی سال ۲۰۱۹ که شیوع بیماری آغاز شد تا به امروز تحقیقات گسترده و سفت و سختی توسط افرادی که می‌توان هر کدام را در زمینه تخصص خود بهترین دکتر زنان و زایمان نامید، روی تاثیر این ویروس بر بارداری و بیماری‌های زنان انجام شده و در این مقاله به برخی اثرات ویروس کرونا روی بارداری، مادران و کودکان می‌توانیم می‌پردازیم. بیشتر اطلاعات این مقاله از سایت سازمان کنترل بیماری‌های آمریکا (CDC) و سازمان بهداشت جهانی (WHO) برداشت شده است که معتبرترین و مستدل‌ترین منابع کروناویروس جدید در دنیا هستند. علاوه بر آن از پمفلت‌های منتشر شده توسط انجمن متخصصین زنان و مامایی استفاده کرده‌ایم.

احتمال ابتلا به ویروس کرونا در بارداری چقدر است؟
به طور کلی خانم‌های باردار بیشتر از خانم‌های غیرباردار مستعد ابتلا به کرونا ویروس هستند؛ چرا که بارداری باعث ضعیف شدن پاسخ سیستم ایمنی به بیماری‌ها می‌شود. به گفته سازمان CDC، تغییرات سیستم ایمنی و فیزیولوژی بدن خانم‌ها در دوران بارداری باعث افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های تنفسی ویروسی از جمله کووید ۱۹ می‌شوند. باز هم باید تأکید کنیم که اطلاعات زیادی از ارتباط بارداری و ویروس کرونا جدید در دست نداریم. ولی انجمن متخصصین زنان و زایمان آمریکا (ACOG) بر اساس شواهد موجود از همه‌گیری کروناویروس‌های قبلی (یعنی سارس و مرس)، می‌گوید که خانم‌های بارداری نسبت به عموم مردم در خطر بیشتری هستند، هم از نظر ابتلا به بیماری حاد و از هم نظر مرگ و میر. انجمن متخصصین زنان و مامایی ایران نیز این گفته را تأیید کرده است. ابتلا به ویروس کرونا در مورد ارتباط کرونا ویروس و بارداری نتایج پژوهش کوچکی در ژورنال لنست به چاپ رسیده که نتایجش را با هم مرور می‌کنیم:
در این پژوهش ۹ خانم باردار مبتلا به کرونا ویروس جدید مورد مطالعه قرار گرفتند
تمام خانم‌ها در شهر ووهان (کشور چین) زایمان کردند
هیچ کدام از خانم‌ها به بیماری تنفسی حاد دچار نشدند، علایم متوسط و خفیفی داشتند و همه‌شان زنده ماندند
در مایع آمنیوتیک، بند ناف و شیر هیچکدام از این مادران اثری از ویروس کرونا یافت نشد.
نوزادان این خانم‌ها سالم بودند و هیچکدام به ویروس کرونا مبتلا نشدند
مشکل اساسی پژوهش بالا این است که هر ۹ مادر در سه ماهه سوم بارداری قرار داشتند. برای همین اطلاعات کمی در مورد اثر کرونا ویروس روی سه ماهه اول و دوم بارداری داریم. سازمان بهداشت جهانی نیز در مورد این موضوع گزارشی را در فوریه ۲۰۲۰ منتشر کرده که نقل آن خالی از لطف نیست:
در این گزارش ۱۴۷ خانم باردار بررسی شدند
ابتلا به بیماری در ۶۴ نفر تأیید شده بود. ۸۲ نفر مشکوک به کرونا بودند و ۱ نفر هیچ علامتی نداشت.
۸ درصد از خانم‌ها دچار بیماری حاد تنفسی شدند و شرایط ۱ درصدشان بحرانی شد
سازمان بهداشت جهانی اینگونه اعلام کرد:« برخلاف بیماری آنفولانزا H۱N۱، به نظر می‌رسد که کرونا ویروس جدید در خانم‌های باردار بیماری حاد تنفسی ایجاد نمی‌کند.»

اثر کرونا ویروس بر بارداری چیست؟
سقط جنین و مرده زایی
متأسفانه در حال حاضر اطلاعاتی در مورد تأثیر کرونا ویروس جدید بر سقط جنین یا مرده زایی نداریم. سازمان CDC می‌گوید که در مورد سایر کرونا ویروس‌ها (سارس و مرس) شاهد سقط جنین بوده‌ایم. نکته‌ی دیگری که باید تأکید کنیم این است که پژوهش‌ها و مطالعات انجام شده روی خانم‌هایی صورت گرفته‌اند که در سه ماهه سوم بارداری بودند. با توجه به اینکه اطلاعات زیادی در این باره نداریم، حتماً تمام تلاش خود را برای پیشگیری از بیماری انجام بدهید.
اثر ابتلا به کرونا بر جنین و نوزاد
می‌دانیم که تب بالا در مادران باردار می‌تواند باعث عوارض نوزادی و مشکلات مادرزادی شود. براساس گفته‌های CDC، ابتلا به بیماری‌های تنفسی مثل آنفولانزا می‌تواند باعث عوارض نوزادی، مثل وزن کم هنگام تولد یا زایمان زودرس بشود. سایر ویروس‌های کرونا (SARS و MERS) نیز با زایمان زودرس و وزن‌گیری کم در ارتباط بوده‌اند. خبر خوب این است که نوزادان به دنیا آمده از مادران مبتلا به کرونا ویروس از مشکلات مادرزادی و رشدی رنج نمی‌بردند و از این نظر سالم بودند. البته همانطور که بارها گفتیم، اطلاعاتی که در دست داریم در مورد مادرانی است که در ماه‌های پایانی بارداری به بیماری کرونا ویروس جدید دچار شده‌اند.

آیا جنین در دوران بارداری به کرونا ویروس مبتلا می ‌شود؟
مادران بارداری که تست ابتلایشان به ویروس کرونا مثبت شده، ممکن است نگران این باشند که بیماری را از طریق رحم به جنین خود منتقل کنند. برای پاسخ به این سؤال شواهد خیلی کمی وجود دارند ولی متخصصان می‌گویند که به احتمال زیاد ویروس کرونا به این سادگی‌ها نمی‌تواند در زمان بارداری به جنین منتقل شود. با توجه به آمار اعلام شده از سوی CDC، تا به امروز هیچ نوزاد مبتلا به ویروسی کرونا از مادر مبتلا متولد نشده است. همچنین این سازمان اعلام کرده که آثاری از ویروس کرونا در مایع آمنیوتیک مادران مبتلا به کووید ۱۹ پیدا نکرده است.

مراقبت ‌های بهداشتی برای خانم ‌های باردار
به عنوان یک قانون کلی، خانم‌های باردار باید بیشتر از بقیه مراقبت خودشان باشند و تمام تلاش خود را برای بیمار نشدن بکنند. چون خطرات بیمار شدن برای خودشان بیشتر است و همچنین می‌تواند سلامتی یا جان کودک در حال رشدشان را نیز تهدید کند. نکته‌ی دیگر این است که هنوز نمی‌دانیم ویروس کرونا چه اثر بر بارداری دارد. پس به همه‌ی خانم‌های باردار توصیه می‌شود که برای محافظت از خودشان در برابر ویروس کرونا کاملاً هوشیار و ثابت قدم باشند. همچنین در صورت بروز هرگونه علائم به سرعت به پزشک مراجعه کنند که می‌توانند از سایت‌های رزرو نوبت آنلاین از جمله داکتاپ(doctop.com) برای کاهش رفت و آمد استفاده کنند. با وجود اینکه شواهد فعلی نشان می‌دهد خانم‌های باردار با احتمال کمتری دچار بیماری حاد تنفسی ناشی از کرونا می‌شوند، بیماری را به جنین خود منتقل نمی‌کنند و بیماری کرونا باعث عوارض نوزادی و بیماری‌های مادرزادی نمی‌شود، بازهم تمام متخصصین و سازمان‌های نظارتی توصیه می‌کنند که خانم‌های باردار تمامی مراقبت‌های لازم برای پیشگیری از ابتلا به کرونا ویروس را انجام دهند. توصیه‌های اصلی ما به خانم‌های باردار برای پیشگیری از ابتلا به کرونا ویروس موارد زیر است:
تا حد ممکن از خانه بیرون نروید و پذیرای مهمانان نیز نباشید. قطعاً در دوران سختی هستید و به کمک نیاز دارید، ولی شرایط قرنطینه خانگی را تا حد امکان رعایت کنید.
از افراد بیمار دوری کنید. از همسر خود نیز بخواهید که از افراد بیمار و شرایط پرخطر (high risk) دوری کند.
به دفعات زیاد در طول روز دستان خود را با آب و صابون بشویید. حداقل به مدت ۲۰ ثانیه باید برای شستن دست‌ها صرف کنید. اگر آب و صابون در دسترس نبود، از ضدعفونی کننده‌های الکلی استفاده کنید که حداقل حاوی ۶۰٪ اتانول یا ایزوپروپیل الکل باشد.
در مکان‌های عمومی ماسک بزنید.
به اندازه‌ی کافی بخوابید. غذاهای سالم بخورید و از یک رژیم غذایی مناسب پیروی کنید. این دو در تقویت سیستم ایمنی نقش به سزایی دارند.
حواستان به برنامه‌ی واکسیناسیون باشد. حتماً واکسن‌های ضروری مثل آنفولانزا را طبق دستور پزشک‌تان بزنید.
در دوران بارداری از مصرف خودسرانه‌ی مکمل‌هایی مانند ویتامین D یا زینک، که گفته می‌شود برای پیشگیری از کرونا ویروس موثرند، به شدت خودداری کنید. حتماً پیش از مصرف هرگونه مکمل و دارو با پزشک متخصص زنان و زایمان مشورت کنید.
همانطور که گفته شد زنان باردار به دلیل کاهش ضعف در سیستم ایمنی نسبت به دیگر افراد جامعه برای ابتلا به ویروس کرونا مستعدتر هستند. همین موضوع اهمیت مراقبت این افراد در مقابل این ویروس را چند برابر می‌کند. در نهایت اطلاعات دقیقی در مورد انتقال ویروس از مادر بیمار به جنین وجود ندارد و تا کنون گزارشی در این مورد ثبت نشده‌است