حریم شخصی کودکان، آنچه باید بدانیم

حریم شخصی کودکان قلمرویی از زندگی خصوصی است که انتظار می رود دیگر افراد بدون اجازه و رضایت وی بر آن وارد نشوند و بر روی آن کنترل ننمایند. که تربیت در حریم کودک بسته به نوع تربیت والدین می باشد که چگونه راه را برای دیگر افراد باز می گذارند.
حریم خصوصی یکی از موضوعاتی است که نباید برایش سن و سالی را مشخص کرد و چون خود فرد این اصلاح را باید بفهمد به صورت ناخودآگاه از کودکی با این اصطلاح آشنا می شود که برای حفظ فضای خصوصی اش صورت می گیرد. شما با عمل و احترام خود به دیگران این درس را به فرزند خود می دهید که تا به حریم آن ها احترام بگذارد و یکسری نکات را رعایت نماید تا حفظ آن را به رسمیت بشناسد.

نحوه مراقبت از حریم شخصی کودکان
برای فهم این موضوع چقدر می توان بچه را نسبت به چارچوبی اصولی تربیت کرد که آسیب و صدمه ایی نبیند. باید به دیگران فهماند که بیش از یک حدی نباید به حریم کودک نزدیک شوند که در این جا پاسخ را دکتر روانپزشک می دهد و در رابطه با تربیت جنسی کودک بر طبق مطالعاتش راهنمایی می نماید. برای بهتر درک کردن موضوع حریم شخصی کودکان این گونه توصیف کرده که همانند قلمرویی که دارای فضای عاطفی و فضای فیزیکی اش با نقش در آغوش گرفتن کودک می باشد. بر اساس عملکرد خانواده به خصوص والدین بچه ۲ سال باید از ابتدا او را با این مفهوم آشنا سازند که با احساس مالکیت برروی بدنش بداند کسی حق بدون اجازه دست زدن به بدن او را ندارد و متعلق به خودش می باشد.

مفهوم حریم خصوصی کودک چگونه تعریف می شود؟
حفظ حریم شخصی کودکان رابطه بسیار نزدیکی با خانواده و سبک زندگی او دارد که در نوع نگاه به ارتباط بین فرزند و والدین و بسته به نوع شناختی که وجود دارد به دیگران چگونه است که این عنوان به حفظ حد و مرز حریم او تاثیر زیادی می گذارد. این در رابطه با حد و مرزی که خانواده برای او قائل هستند حریم خصوصی بچه را نتیجه و اثربخش می کند با این که نمی شود برای تعیین حریم سنی مشخص کرد با این نگاه در زندگی کودک می فهمد این حریمی که از آن حفاظت می شود در بین خانواده اش فضای شخصی بوده که پایه و بنیان افکار فرزندمان را در واقع داریم می سازیم.
به عنوان مثال؛ هنگام شستشوی کودک بعد از تعویض پوشک او کم کم با دنیای بیرونش ارتباط برقرار می کند و والدین خود را می شناسد. با شناخت خانواده اش بر روی اطرافیان هم شناخت پیدا می کند که این حد و مرز در او به وجود آمده و نهفته است برای فهماندن حریم شخصی نمی توان به یک دفعه او را برایش تعریف کرد. مثلا بگویم: بچه تا ۳ سالگی هیچ حریمی ندارد و آزاد است ولی بعد از آن مدت بخواهم برایش قانون مرز را تعریف کنیم. همه شکل گیری ها از همان اول در محیط ساخته می شود کودک می بیند که برای تعویض پوشکش مادر او را به اتاقی دیگر می برد کم کم او در حال یادگیری است که می فهمد نباید در حضور دیگران لباسی را عوض کرده و روش درست زیستن را می آموزد.

موضوع حریم فردی کودک با تربیت والدین اختلافی ایجاد نمی کند؟
در این رابطه باید گفت چنین مسئله ای با تربیت پدر و مادر هیچ ناسازگاری یا منافاتی پیدا نمی کند. زمانی که والدین در لحظه ای باید به این موضوع وارد شوند هنگامی است که کودک در زمینه های مختلف آسیب و منافع خودش را بشناسد. در این موقعیت ورود پدر و مادر به منظور منافع فرزندشان جایز است که هیچ گونه محدودیتی را ایجاد نمی کند. با حفظ حریم فرزند این که تربیت والدین جزئی از وظایف آن ها بوده ولی با رعایت حریم شخصی کودکان نباید تو هر موضوعی خود را وارد کرده و حق انتخاب از کودک سلب شود و ارزشی هم برای او قائل شوید. به طور مثال؛ کودک از اول باید بداند بدنش متعلق به خودش است و حس مالک بودن و بدون اجازه هیچکس حق ندارد به بدن او دست بزند را به رسمیت بشناسد. بهتر است کودک را از پیش از دو سالگی با این مفهوم آشنا سازند به طوری که با مواجه و ایجاد واکنش هایی نسبت به والدین کودک موقعیت را بشناسد و تشخصی دهد. نیازی به آن نیست که سن بچه بالاتر شود و قدرت تفکری بالا تر داشته باشد و این موضوع به او دیکته شود خودش در اثر برخورد و رفتار ها متوجه خواهد شد. با دانستن حس مالکیت بر روی بدنش می فهمد نباید در حضور دیگران لباسش را عوض کند و از نگاه اطرافیان دور بماند که به طور غیر مستقیم در کودک بهر حسب پیام به او می رسد.
با رفتار درست و حساب شده در ارتباط با مراقبت از حریم شخصی جنسی کودکان از اول تولد می تواند نتیجه دهد که به طور شفاف به او منتقل شود. این نکته را در نظر بگیرید اگر می خواهید به کودک خود چیزی آموزش دهید به عنوان یک پیام هشدار دهنده و آموزشی نگوییم چون احساس ناامنی در ذهنیتش بد به وجود می آید که مشوش شده و آدم های خطرناک زیادی در پیرامونش حس می کند. این در حالی است که فضای محیط را بشناسد و در سال های بعد آموزش هایی ببیند. این مسئله قابل ذکر است که چگونه کودک را از ابتدا تولد با رفتار با افراد غریبه آشنا کنیم؟ می توان گفت در برخورد با برخی از ماجراها مواجهه متفاوت است مثلا؛ هنگامی که فردی ناشناس می خواهد او بغل یا بوس نماید اگر در شرایطی مناسب نبینیم باید از پیشامد این اتفاق پیشگیری کنیم تا سبب آسیب و پیامد های بدی نشود.
با ایجاد فامیل های غریبه مانند یکسری از تعارفات که به دوست مادر می گوییم خاله و یا دوست پدر را عمو می شماریم یک فرهنگ غلط و آسیب زننده است که بدون هیچ اساسی شکل گرفته و موجب شک در تربیت کودکان در زمینه حریم شخص و جنسی او می شود که نتواند مرز را تعیین نماید. با شبه ایی که در درست رعایت نکردن فرزندمان به وجود آمده اطلاعات ساده و تعارفات اشتباه و بی پایه ای را وارد حریم خصوصی اش می کنیم. با این کار بچه سردرگم شده و نمی تواند به راحتی تشخیص دهد تا از خود دفاع نماید.

والدین چگونه باید از حریم کودک خود دفاع کنند تا اطرافیان متوجه شوند؟
شما باید این را بدانید که ما مسئول افکار و اعمال اشتباه دیگران نیستیم یعنی هر فردی در چارچوب زندگی خودش قوانین و برنامه هایی دارد. ما نمی توانیم همه افراد را از خود راضی نگه داریم شما باید آن چیزی را که برای رشد و تربیت فرزندتان مهم است را ملاک قرار دهید و بر اساس همان تشخیص درست رفت و آمد هایی را داشته باشید. چون یک خانواده می تواند یکسری از موضوعات و رفتار هایی را بد بداند که مورد پسند دیگر خانواده باشد پس اولویت اول شکوفایی فرزند خود است. والدین اگر بر روی مسئله ایی نگرش منفی دارند باید بر روی آن ایستادگی کنند و مانع از ایجاد آن شوند مثلا نگذارند افراد غریبه به فرزندشان نزدیک یا او را ببوسند. پس می توان برای ناراحت نشدن مسئله را برایش توضیح دهید.
بعضی اتفاق ها هستند که شاید از کنترل والدین خارج باشند مثل این در محیط اطراف افراد مریض روانی زیادی وجود دارد تا کودک ما را مورد تعرض جنسی و یا هر آزار دیگری قرار دهند که می تواند برای بچه زمینه ساز اون پیشامد یا تهدیدی به شمار آید او باید با والدین خود به راحتی صحبت کند تا بفهمند برایش چه اتفاقی رخ داده است. زمانی که مسئله باز شود و بچه احساس راحتی بیشتری نماید می تواند مشکل خود را در خانه بیان کند و اتفاقی که افتاده را بازگو نماید پس پدر و مادر نقش مهمی در حریم شخصی کودکان شان دارند که حرفای فرزندشان را با صبر و حوصله گوش نمایند و به درستی با او رفتار کنند. آن ها با درک درست و سوالات می توانند اطلاعات را از بچه بگیرند تا سر گفتگو باز شود و بچه هر سوالی در ذهن داشت از آن ها بپرسد بدون این که تنبیه یا سرزنش شود. بچه با آموزش هایی که دیده اگر در چنین شرایطی قرار گرفت می تواند برای پدر و مادر با اطمینان خاطر توضیح دهد و موضوع را به والدین منتقل نماید.

در صورتی که بچه مورد آزار قرار گرفت چگونه می شود از عواقب بد آن را دور کرد؟
این مسئله مهم بستگی به نوع شدت آسیبی که کودک دیده دارد که در آن جا او مقصر نمی باشد و به هیچ عنوان نمی توان او را سرزنش کرد. پدر و مادر با اطمینان خاطر به فرزندشان باید او را تحت حمایت عاطفی قرار دهند که و تمام تلاش خود را کنند تا این موضوع را حل نمایند. در حریم شخصی کودکان پنهان یا سرکوب کردن موضوع را به خوبی بچه می فهمد اشتباه است پس نگذاریم احساس ناامنی به او دست بدهد و با حمایت خانواده نباید ضربه دیگری به او وارد شود تا سرکوب نخورد و بدون هیچ کم و کاستی هیجانات و تجربه را برای خانواده بیان نماید. خانواده هم نباید در رابطه با این مسئله کوتاهی نمایند و برای درمان روانشناسی و موضوع به سلامت کودک و روابط اجتماعی و فردی اش وقت بگذارند.