نوزاد از کی شروع به خندیدن می کند؟

خندیدن و نخندیدن نوزاد یکی از علائمی است که والدین در طی فرایند رشد بسیار به آن توجه می ‌کنند. وقتی نوزاد برای اولین بار در صورت مادر یا پدر خود می‌خندد آن‌ها معمولاً بسیار هیجان‌زده می‌شوند و احساس شعف زیادی را تجربه می‌کنند. در مقابل اگر کودک نتواند پاسخ مناسبی به بازی‌های والدین نشان دهد و واکنش ظاهری مناسبی نظیر لبخند زدن را نداشته باشد آن‌ها اغلب از این موضوع نگران می‌شوند و سعی می‌کنند تا از متخصصین در مورد آن سؤال بپرسند.

زمان شروع خندیدن
اکثر کودکان در حول و حوش ۳ یا ۴ ماهگی برای اولین بار لبخند می‌زنند و یا خندیدن با صدای بلند را تجربه می‌کنند. با این حال لازم است که نگاه منعطف‌تری به این موضوع داشته باشیم و این مسئله را در نظر بگیریم که هر کودکی سرعت رشد منحصر به فرد خود را دارد و در نتیجه ممکن است برخی کمی زودتر و برخی دیگر کمی دیرتر از این سن خندیدن را شروع کنند و این مسئله جای نگرانی چندانی برای والدین ندارد.

خندیدن کودکان زیر یک سال در خواب و بیداری
اگر شما هم کودک تازه متولد شده‌ای داشته باشید احتمالاً گاهی اوقات مشاهده می‌کنید که نوزاد در خواب لبخند می‌زند. شاید بپرسید علت این لبخندها چیست و کودک به چه چیز پاسخ می‌دهد؟
در پاسخ به این سؤال باید گفت که نوزاد در سنین بین یک تا دو ماه نوعی لبخند زدن را تجربه می‌کند که به آن لبخند غیر اجتماعی گفته می‌شود. این امر می‌تواند بازتاب فعالیت‌های نورون‌های آینه‌ای مغز بوده و یا در واکنش به مرحله‌ای از خواب تحت عنوان خواب REM به وجود آید. در نتیجه این واکنش لبخندی است که بیشتر به یک بازتاب شبیه است و نقشی در تقویت ارتباطات بین فردی ندارد. اما با گذشت زمان فرایند لبخند زدن در فرزند شما تکامل بیشتری می‌یابد. در این زمان خندیدن او در خواب به تدریج کاهش یافته و در نهایت کودک می‌تواند لبخند اجتماعی و ارادی را از 3 یا 4 ماهگی تجربه کند. در واقع از این زمان نوزاد به طور خودآگاه از لبخند زدن به عنوان ابزاری برای ارتباط برقرار کردن استفاده می‌کند و از این راه هیجانات خود را به بزرگ‌ترها نشان می‌دهد.

نخندیدن نوزاد
متخصصان رشدی، هر دوره سنی در سال‌های اولیه زندگی را نقاط عطفی می‌دانند که در آن زمان کودک باید بتواند از پس انجام فعالیت‌های خاصی بربیاید و چالش‌های رشدی مرتبط با مرحله سنی خود را پشت سر بگذارد. بر این اساس یکی از کارهایی که کودک در سن ۳ تا ۴ ماهگی باید بتواند آن را انجام دهد لبخند زدن و خندیدن است. با این حال هرگز نمی‌توان بر اساس عدم دست‌یابی به یک مهارت خاص، سلامت رشدی کودک را زیر سؤال برد. در حقیقت در هر مرحله حساس در زندگی کودک، مجموعه کارکردهایی وجود دارد که دستیابی به آن‌ها در کنار هم کیفیت رشدی را نشان می‌دهد. دستیابی به مهارت‌های زیر به شما نشان می‌دهد که لازم نیست در مورد لبخند زدن فرزندتان نگران باشید و کافی است شکیبایی بیشتری در این زمینه به خرج دهید.
توانایی دنبال کردن حرکات به کمک چشم‌ها
نگاه کردن به صورت افراد و توانایی تشخیص چهره‌های آشنا
لذت بردن از بازی کردن با دیگران
تولید آواها و اصوات ابتدایی
اگر فرزندتان علاوه بر لبخند زدن به این مهارت‌ها نیز دست نیافته لازم است برای ارزیابی بیشتر و اطمینان یافتن از کیفیت رشدی او به یک متخصص اطفال مراجعه کنید.

راهکارهایی برای خنداندن نوزاد
گاهی اوقات ممکن است نخندیدن نوزاد بازتابی از عدم ارتباط عاطفی کافی با او باشد. در نتیجه نباید انتظار داشته باشید که کودک به طور خود به خود شروع به خندیدن کند بلکه لازم است شما نیز در این زمینه کارهای لازم را انجام دهید و بستر مناسب را برای آن فراهم نمایید. ما در ادامه به چند توصیه کاربردی برای خنداندن نوزاد اشاره کرده‌ایم.

استفاده از صداهای مختلف
اکثر کودکان هنگام مواجه شدن با صداهایی نظیر صدای زیپ، زنگ یا موارد ساده دیگری از این دست شروع به خندیدن می‌کنند برای اینکه بتوانید نوزاد خود را بخندانید تلاش کنید تا ببینید چه چیزهایی برای او خنده‌دار است و در نتیجه به شناخت بالاتری از او دست‌یابید. از همین رو وقتی با کودک بازی می‌کنید از وسایل صدادار مختلفی استفاده کرده و ببینید که کدام یک از آن‌ها می‌تواند واکنش خنده را در فرزندتان برانگیزد.

انجام بازی ‌های خنده‌ دار
نوزادان در سنین پایین هنوز به توانایی درک پایداری شئ دست نیافته‌اند. از همین رو وقتی اشیایی را در مقابل او بگیرید و ناگهان آن را پنهان کنید کودک واقعاً فکر می‌کند که این وسیله محو و ناپدید شده است. این موقعیت تا حد زیادی می‌تواند برای او خنده‌دار باشد. به همین خاطر بازی‌های ساده‌ای نظیر پنهان کردن صورت و ظاهر شدن ناگهانی یا بازی‌هایی نظیر "دالی موشه" می‌توانند برای نوزادان بسیار جذاب بوده و آن‌ها را بخندانند.

تماس ملایم با پوست کودک
نوزادان اغلب از تماس پوستی ملایم بسیار لذت می‌برند. از همین رو بوسه‌های مکرر و ملایم روی پوست کودک، قلقلک‌های بسیار آرام یا دمیدن روی شکم نوزاد در صورتی که به آرامی و با شوخی و خنده انجام شود می‌تواند واکنش‌های مثبت را در نوزاد نیز برانگیزد و او را به خندیدن وادار نماید.

سؤالات متداول
آیا نخندیدن نوزاد علامت اوتیسم است؟
شما با علامتی جزئی نظیر لبخند نزدن نمی‌توانید در مورد اختلالی مثل اوتیسم تشخیص گذاری کنید. بسیاری از کودکان از همان ابتدا نسبت به سایر بچه‌های هم سن خود افراد جدی‌تری هستند و درنتیجه دیرتر خندیدن را آغاز می‌نمایند. اگر نخندیدن فرزندتان همچنان ادامه پیدا کرد و او علاوه بر این مورد در برقرار کردن ارتباط با شما چه به صورت چشمی و چه به صورت جسمی و عاطفی دچار مشکل بود برای دستیابی به درک بهتر در مورد وضعیت رشدی و روانی او با یک روانشناس کودک مشورت نمایید.