تشکیل قلب جنین به چه صورت است؟

وقتی جنین هنوز فقط از چند سلول تشکیل شده است، هر سلول می‌تواند مواد مغذی خود را مستقیماً از محیط بگیرد. اما با تقسیم و تکثیر سلول‌ها، خیلی زود غیرممکن است که مواد مغذی بدون کمک به همه‌ی سلول‌ها برسند. تشکیل قلب جنین باید به سرعت انجام شود. زیرا وجود قلب برای رساندن خون حاوی اکسیژن و مواد مغذی به اندام‌های در حال رشد ضروری است.

اگر اولین سونوگرافی خود را در حدود هفته‌ هشتم انجام دهید، ممکن است بتوانید ضربان قلب جنین را بشنوید و ببینید. شنیدن ضربان قلب در اوایل هفته‌ی دهم با سونگرافی داپلر نیز ممکن است. البته در هفته‌ی دوازدهم معمول‌تر است.

مراحل تشکیل قلب جنین

در طی هفته‌های اول بارداری، جنین کوچک شما شبیه به یک صفحه‌ی مسطح است. در هفته پنجم، دو لوله که قرار است به قلب تبدیل شوند، تشکیل می‌شوند. سپس این دو لوله به هم جوش می‌خورند و خون از طریق این قلب لوله‌ای شروع به تپیدن می‌کند.

بین ۶ تا ۷ هفته، لوله‌ی قلب پیچ خورده و به شکل حرف اس انگلیسی خم می‌شود. قسمت پایینی لوله به سمت بالا و به طرف عقب حرکت می‌کند و دو دهلیز قلب را تشکیل می‌دهد. قسمت بالایی لوله هم بطن‌های قلب و عروق بزرگی را که خون را از قلب پمپاژ می‌کنند، ایجاد می‌کند.

به این ترتیب تا هفته‌ی نهم، هر ۴ بخش قلب (دو دهلیز و دو بطن) تشکیل و مراحل ابتدایی تشکیل قلب جنین کامل می‌شود.

مراحل رشد جنین در ماه اول بارداری را هم بخوانید.

توسعه‌ی خون و رگ‌های خونی

در اوایل هفته‌ی چهارم، خون در ساختارهایی به نام «جزیره‌های خونی» تشکیل می‌شود. همین ساختارها به‌زودی سلول‌های خونی و رگ‌های خونی از جمله آئورت را به وجود می‌آورند. آئورت، رگ خونی بزرگی است که خون اکسیژنه را از قلب کودک شما به اندام‌های در حال رشد می‌رساند.

خون اکسیژن‌دار از جفت از طریق رگ‌های بند ناف به قلب جنین می‌آید و خون دی اکسید شده از طریق شریان‌های بند ناف به جفت برمی‌گردد.

سپس کبد نیز به دنبال اندام‌های دیگری مانند طحال، شروع به تولید سلول‌های خونی می‌کند. وقتی استخوان‌های جنین به قدر کافی رشد کردند، سلول‌های خونی در درجه اول در مغز استخوان تولید می‌شوند. جایگاه اصلی خون‌سازی در ادامه‌ی زندگی نیز همین مغز استخوان است.

دور زدن ریه‌ها تا زمان تولد!

قبل از تولد، کودک شما سوراخی کوچک در دیواره‌ی بین دو دهلیز دارد. بنابراین خون می‌تواند از دهلیز راست به چپ جریان یابد. (دریچه‌ی زبانه‌مانندی مانع جریان خون از طریق دیگر می‌شود.) این دهانه به خون اجازه می‌دهد تا ریه‌های کودک شما را دور بزند! یعنی تا تولد کودک برای تامین اکسیژن، نیازی به وجود ریه نیست. زیرا خون از طریق جفت، اکسیژن لازم را تامین می‌کند.

این سوراخ به طور معمول پس از تولد کودک بسته می‌شود و در بیش‌تر نوزادان ظرف چند ماه کاملاً پلمپ می‌شود. در نتیجه کودک شما برای اولین بار از طریق ریه‌های خود نفس می‌کشد.

صدای ضربان قلب جنین چگونه است؟

اگر انتظار دارید صدای معمولی تاپ‌تاپ قلب را از جنین بشنوید، غافل‌گیر خواهید شد! بسیاری از خانم‌ها صدای ضربان قلب کودک‌شان را شبیه به صدای تازیدن اسب توصیف می‌کنند! دلیل این صدا، آن است که قلب جنین تقریباً 2 برابر سریع‌تر از قلب شما می‌زند. (در سه ماهه دوم بارداری، میانگین آن در حدود 140 بار در دقیقه است.)

هم‌چنین اگر نتوانستید صدای قلب جنین را بشنوید، سریع نگران نشوید. گاهی اوقات ممکن است مراحل تشکیل قلب جنین به درستی انجام شده باشد، اما دختر یا پسر خجالتی شما در هنگام سونوگرافی در گوشه‌ای از رحم‌تان قایم شده باشد یا پشتش به سمت بیرون باشد. در نتیجه دستگاه داپلر ممکن است نتواند به‌آسانی قلب کودک را پیدا کند.

هم‌چنین بخوانید چگونه ضربان قلب جنین را در خانه بشنویم .

کارهایی که می‌توانید در دوران بارداری انجام دهید

ورزش منظم در دوران بارداری برای قلب شما بسیار مفید است و شواهد فزاینده‌ای نشان می‌دهد که برای قلب کودک شما نیز مفید است. در مطالعه روی زنانی که در دوران بارداری به طور منظم ورزش می‌کردند (۳ بار در هفته به مدت ۳۰ دقیقه)، قلب جنین آن‌ها در مقایسه با قلب جنین زنانی که به هیچ‌وجه ورزش نمی‌کردند، عملکرد بهتری داشت. این مزیت حتی بعد از تولد نوزادان نیز دیده می‌شد. پس ورزش در دوران بارداری، بر تشکیل قلب جنین و در نتیجه عملکرد سالم قلب موثر است. هم‌چنین به نظر می‌رسد مصرف اسیدفولیک قبل و حین بارداری باعث می‌شود کودک شما به بیماری‌های قلبی مادرزادی مبتلا نشود. البته قبل از مصرف هر قرصی باید با پزشک متخصص خود مشورت کنید تا از مصرف آن مطمئن شوید.

کارهایی که نباید در دوران بارداری انجام دهید

می‌توان گفت یکی از عوامل مخرب در تشکیل قلب جنین، سیگار کشیدن مادر است. سیگار کشیدن مادر در سه ماهه اول بارداری ممکن است باعث نقص قلب کودک شود. هم‌چنین بهتر است برای اطمینان از کارآمدی تشکیل قلب جنین، از مصرف الکل و سایر داروهای تفریحی و مشکوک اکیداً خودداری کنید.

سایر تاثیرات سیگار بر جنین را بخوانید.

نقاط عطف اصلی در تشکیل قلب جنین

در ادامه خلاصه‌ای از مراحل مهم تشکیل قلب جنین در هفته‌های مهم بارداری را می‌خوانید.

هفته‌ی پنجم

دو لوله‌ی قلب در جنین تشکیل می‌شود. دو لوله با هم شروع به تپیدن می‌کنند و خون از طریق این قلب لوله‌ای جریان می‌یابد.

هفته‌ی ششم تا هفتم

دیواره‌هایی شروع به تشکیل شدن می‌کنند که قرار است قلب را به 4 بخش تقسیم کنند.

هفته‌ی هشتم

ممکن است بتوانید ضربان قلب جنین را با سونوگرافی ببینید و بشنوید.

هفته‌ی نهم

4 بخش قلب یعنی دهلیزها و بطن‌ها تشکیل می‌شوند.

هفته‌ی دهم تا دوازدهم

ممکن است بتوانید ضربان قلب جنین را با داپلر بشنوید.

تولد

دهانه‌ی بین دهلیزها که به خون اجازه می‌داد تا ریه‌ها را دور بزند، بسته می‌شود.

در مقاله‌ای که خواندید، سعی کردیم نحوه تشکیل قلب جنین را به زبانی ساده توضیح دهیم. برای اطلاع بیش‌تر، مراحل کلی رشد جنین را نیز می‌توانید بخوانید. هم‌چنین با مراجعه‌ی مرتب به متخصص زنان و زایمان می‌توانید دوران بارداری مطمئن‌تری را سپری کنید.

به کلینیک نی نی بان سر بزنید.