تست ژنتیکی پیش از لانه گزینی (PGD/PGT) چیست؟

انجام بعضی از آزمایشات و تست‌های غربالگری در دوره بارداری از اهمیت زیادی برخوردار است. بعضی از این تست‌ها احتمال وجود بیماری‌های مختلف از جمله بیماری‌های ژنتیکی را بررسی می‌کند و در صورت وجود این بیماری‌ها پزشک می‌تواند اقدامات مهم بعدی را انجام دهد. یکی از این آزمایشات تست ژنتیکی پیش از لانه گزینی (PGD/PGT) است. اما این تست چیست و چه کاربردی دارد؟ ما در این متن به همه چیز درباره تست ژنتیکی پیش از لانه گزینی می‌پردازیم. با ما همراه باشید.
 

تست ژنتیکی پیش از لانه گزینی (PGD/PGT) چیست؟

در هنگامی که یک زن از طریق لقاح آزمایشگاهی یا IVF باردار می‌شود، جنین پیش از انتقال به رحم مورد آزمایش قرار می‌گیرد. تست PGT و یا PGD یک نوع تست ژنتیکی است که احتمال وجود بیماری‌های ژنتیکی را در جنین بررسی می‌کند. از این طریق هم می‌توان نوزاد متولد شده را از بیماری‌های سخت و مختلف محافظت کرد و هم از طیف وسیعی از مشکلات ژنتیکی که می‌تواند باعث شکست لانه گزینی، سقط جنین و نقص‌های مادرزادی در کودک شود، جلوگیری نمود

تست ژنتیکی پیش از لانه گزینی یا همان تست PGT و یا PGD اختلالاتی را که منجر به ایجاد سندروم داون و یا دیگر بیماری‌ها می‌شود را تشخیص می‌دهد، پس یکی از آزمایشات ضروری در حین انجام آی وی اف و قبل از قرار گیری جنین در رحم است.

چند نوع آزمایش ژنتیک قبل از لانه گزینی (PGT) برای جنین وجود دارد؟* 

سه نوع آزمایش ژنتیکی قبل از لانه گزینی وجود دارد که با نام های PGT-M، PGT-A و PGT-SR شناخته می‌شوند.

• اگر زوجی پیش از این در خانواده خود بیماری ژنتیکی خاصی داشته باشند، آزمایش PGT-M انجام می‌شود. این تست، بیماری‌های تک ژنی را بررسی می‌کند و همچنین، سلول‌های اولیه که در اثر ای وی اف قبل از بارداری به وجود آمده‌اند را بررسی می‌کند.

• آزمایش PGT-A جنین را از نظر ناهنجاری‌های کروموزومی بررسی می‌کند. این آزمایش احتمال وجود سندروم داون را تشخیص می‌دهد. با این تست، می‌توان وضعیت ژنتیک جنین‌ها را قبل از انتقال به رحم زن بررسی کرد. در این آزمایش، وضعیت کروموزوم‌ها به دقت بررسی می‌شود. معمولا وقتی سابقه مشکل ژنتیکی در خانواده باشد، این تست تجویز می‌شود.

• PGT-SR برای تشخیص ناهنجاری‌های کروموزومی جنین انجام می‌شود. جهت رفع مشکلات احتمالی در کروموزوم‌ها و اطمینان از سالم بودن آن‌ها، پزشک این آزمایش را تجویز می‌کند که باید حتما آن را انجام دهید.

چرا آزمایش ژنتیک قبل از لانه گزینی انجام می‌شود؟

انجام آزمایش‌هایی نظیر آزمایش ژنتیک و انواع آن پیش از انتقال جنین به رحم باعث می‌شود که نوزاد با میزان خطر کمتری در مورد بیماری‌های مختلف، متولد شود. با انجام این آزمایشات جنین عاری از جهش ژنتیکی و سالم (به لحاظ ژنتیکی) به درون رحم منتقل می‌شود و این به معنای خیال راحت‌تر برای والدین درباره آینده فرزندشان است. همچنین اگر جنین با ناهنجاری ژنتیکی به درون رحم منتقل شود ممکن است باعث لانه‌گزینی ناموفق، سقط و در نتیجه آی وی اف ناموفق شود.

چه کسانی باید تست ژنتیکی پیش از لانه گزینی انجام دهند؟

افراد زیر باید این تست را انجام دهند تا مشکلات احتمالی آن‌ها بررسی شود:

• خانم‌هایی که حاملگی قبلی با «آنیوپلوئیدی» داشته‌اند.

• خانم‌هایی که دو یا چند سقط جنین داشته‌اند.

• خانم‌هایی که قبلا لانه‌گزینی جنین ناموفق را تجربه کرده‌اند.

• خانم‌هایی که ناباروری آن‌ها غیرقابل توضیح تشخیص داده شده است.

• خانم‌هایی که بیشتر از 35 سال دارند.

• خانم‌هایی که تحت درمان‌های باروری ناموفق متعدد قرار گرفته‌اند.

تست ژنتیکی پیش از لانه گزینی (PGD/PGT) برای چه بیماری‌هایی مفید است؟

همانطور که گفته شد برای پیشگیری از متولد شدن نوزادی با بیماری ژنتیکی خاص و یا سندروم داون آزمایشات ژنتیک پیش از لانه گزینی انجام می‌شود. تست ژنتیکی پیش از لانه گزینی یا همان PGT و PGD در تشخیص بیماری‌های احتمالی بعدی نظیر بیماری هانتینگتون، کم‌خونی داسی‌شکل، دیستروفی عضلانی، فیبروز سیستیک، سندرم شکننده-X و بیماری تای‌ساکس مفید بوده و از آنها جلوگیری می‌کند.

ریسک‌های تست ژنتیکی پیش از لانه گزینی

تست ژنتیکی پیش از لانه گزینی گاهی ممکن است با برخی از خطرات احتمالی زیر همراه باشد:

• احتمال خطا وجود دارد

• برخی از زوج‌ها ممکن است دوام انجام آن را نداشته باشند و تسلیم شوند

• خطر تولد دوقلوهای همسان

• گاهی هزینه و زمان شما ممکن است هدر رود و با خطا روبرو شود

• گاهی ممکن است جنین‌های سالم از بین بروند

مسائل اخلاقی آزمایش ژنتیکی پیش از لانه گزینی

چشم‌انداز انتخاب صفات برای انتقال به کودک از طریق انتخاب جنین ممکن است به استفاده دیگری از این فناوری تبدیل شود. این آزمایش‌ها در ابتدا فقط برای افزایش زایمان‌های سالم آی وی اف استفاده می‌شد و این موضوع هنوز دلیل اصلی استفاده از این آزمایش‌ها است. آزمایش‌ ژنتیکی بدون شک در آینده بیشتر مورد استفاده والدینی قرار خواهد گرفت که به دنبال ویژگی‌های مثبتی در ژنتیک جنینی هستند که می‌خواهند به فرزندان خود منتقل کنند. این آزمایش ممکن است در آینده در زمینه اخلاقی، اصلاح نژادی را هم فراهم کند.