داروهای ممنوعه دوران بارداری و شیردهی

بارداری و شیردهی دوره‌های قابل توجهی در زندگی یک زن محسوب می‌شوند که با مسئولیت عمیق تغذیه و محافظت از کودک در حال رشد همراه است. به عنوان یک مادر باردار یا شیرده، مهم است به موادی که وارد بدنتان می‌شوند، توجه داشته باشید. یکی از مواردی که باید در مصرف آن‌ها نهایت دقت و احتیاط را به خرج دهید، داروها هستند. برخی از داروها می‌توانند خطرات جدی را هم برای جنین در حال رشد و هم برای نوزاد شیرخوار ایجاد کنند. در این مقاله برای افزایش آگاهی شما قصد داریم به معرفی داروهای ممنوعه دوران بارداری و شیردهی بپردازیم. همچنین به صورت جامع علت خطرناک بودن مصرف چنین داروهایی در این دوران‌های حساس را مور بررسی قرار خواهیم داد.

بیشتر بخوانید: دارو برای بارداری، ممکنه اچ سی جی خراب بشه؟

داروهای ممنوعه دوران بارداری و شیردهی کدام است؟

برای آن که دقیق‌تر با داروهای ممنوعه دوران بارداری و شیردهی آشنا شوید، این داروهای را به دو دسته داروهای ممنوعه در دوران بارداری و داروهای ممنوعه در دوران شیردهی تقسیم کرده‌ایم. در ادامه بیشتر با این داروهای ممنوعه آشنا خواهید شد.

داروهای ممنوعه در دوران بارداری

آکوتان (ایزوترتینوئین)

این داروی قوی معمولاً برای رفع آکنه‌های پوستی شناخته شده است. مصرف این دارو در دوران بارداری باعث نقص‌های مادرزادی شدید می‌شود. در دوران بارداری باید به طور کامل از مصرف آن اجتناب شود.

تالیدوماید

معمولاً به عنوان یک داروی آرام بخش و ضد تهوع مورد استفاده قرار می‌گیرد. در دهه‌های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ میلادی، بسیاری از پزشکان این دارو را برای رفع عوارض بارداری زنان تجویز می‌کردند. در سال‌های بعد تحقیقات نشان داد که این دارو منجر به نقایص شدید مادرزادی می‌شود و یکی از دلایل اصلی افزایش این مشکل در آن دو دهه همین دارو شناخته شد. به همین خاطر تالیدوماید هرگز نباید در دوران بارداری مصرف شود.

پیشنهاد ویژه نی نی بان: فواید یائسگی، پیش به سوی زندگی بهتر

وارفارین

وارفارین یک ضد انعقاد است که برای جلوگیری از لخته شدن خون استفاده می‌شود. مصرف این دارو در دوران بارداری می‌تواند باعث خونریزی جنین و ناهنجاری‌های مادرزادی شود. اگر مادر مشکل لخته شدن خون داشته باشد، جایگزین‌های ایمن‌تری برای زنان باردار در دسترس است.

مهارکننده های ACE و ARBs

این داروها که به عنوان داروهای فشار خون بالا شناخته می‌شوند، یکی دیگر از داروهای ممنوعه دوران بارداری و شیردهی به شمار می‌روند. این داروها به صورت جدی می‌توانند به کلیه‌ها و سیستم قلبی عروقی جنین در حال رشد آسیب برسانند.

برخی داروهای ضد صرع

والپروئیک اسید و فنی توئین از جمله داروهایی هستند که برای پیشگیری از حمله‌های صرع در افراد تجویز می‌شود. مصرف این داروها در دوران بارداری می‌تواند خطر نقایص مادرزادی و مشکلات رشدی جنین را افزایش دهد.

مطالب پیشنهادی: بارداری با اختلال دوقطبی، برای جنین مضره؟

داروهای ممنوعه در دوران شیردهی

متامفتامین

این دارو در سال‌های قبل معمولاً برای اختلالات بیشت فعالی یا عدم تمرکز تجویز می‌شود اما به علت خاصیت شدید اعتیادآور آن امروزه در بسیاری از کشورهای غیرقانونی است. مصرف این دارو در زمان شیردهی می‌تواند به شیر مادر نفوذ کند و بر رشد کودک تأثیر منفی بگذارد. ورود این دارو در بدن نوزاد می‌تواند باعث بی قراری، خواب ضعیف و حتی مشکلات جدی سلامتی شود.

مواد مخدر

در برخی از کشورها مصرف برخی از مواد مخدر مانند ماری‌جوانا آزاد است و حتی برخی آن را برای کنترل استرس و اضطراب خود مصرف می‌کنند. مصرف مواد روان گردان و مخدر در دوران شیردهی می‌تواند رشد مغز نوزاد را مختل کند. بهتر است در دوران شیردهی از مصرف هرگونه ماده مخدر حتی سیگار خودداری کنید.

بیشتر بخوانید: اقدام برای بارداری، می توان دارو استفاده کرد؟

نوشیدن الکل

نوشیدن الکل در دوران شیردهی می‌تواند منجر به اختلال در رشد حرکتی، اختلالات خواب و نقص شناختی در نوزادان شود. مادران شیرده بهتر است در این دوران از مصرف الکل حتی به میزان کم، جدا خودداری کنند.

کدئین و ترامادول

استفاده از داروهایی مانند کدئین و ترامادول می‌توانند منجر به عوارض جانبی تهدید کننده زندگی و سلامتی در نوزادان شوند. از جمله این مشکلات می‌توان به خواب آلودگی بیش از حد و مشکلات تنفسی در نوزاد اشاره کرد. همچنین تحقیقات نشان داده مادرانی که از این داروها استفاده می‌کنند، در فرایند شیردهی دچار اختلال می‌شوند.

داروهای شیمی درمانی

بسیاری از درمان‌های ضد سرطان در دوران شیردهی می‌تواند به نوزادان آسیب جدی برساند. مادرانی که مجبورند به دلیل شرایط خاص بدنی خود از این داروها استفاده کنند، بهتر است زیر نظر پزشک شیردهی خود را به نوزاد متوقف کنند تا عوارض جانبی ناشی از این داروها وارد بدن نوزاد شیرخواره نشود.

پیشنهاد ویژه نی نی بان: قهوه با مغز چه میکند؟ فِرِش و شاداب

چرا مصرف برخی داروها در دوران بارداری و شیردهی ممنوع هستند؟

ممنوعیت مصرف داروهای ممنوعه دوران بارداری و شیردهی به دلیل نگرانی اساسی برای سلامت و رفاه مادر و کودک است. آگاهی از این تأثیرات و خطرات باعث می‌شود تا مادران دقت بیشتری در تغذیه و مصرف برخی داروها در این دوران خاص نشان دهند.

خطر رشد جنین

یکی از دلایل اصلی ممنوعیت برخی داروها در دوران بارداری، آسیب احتمالی آنها به جنین در حال رشد است. این داروها می‌توانند از سد جفت عبور کرده و به طور مستقیم بر اندام‌ها و سیستم‌های در حال رشد کودک تأثیر بگذارند. برخی از داروها ممکن است منجر به ناتوانی‌ها و نقایص مادرزادی یا مشکلات رشدی شوند که می‌تواند عواقب مادام‌العمر داشته باشد. به همین دلیل، پزشکان اغلب خطرات و مزایای آن را قبل از تجویز هر گونه دارویی برای یک زن باردار به دقت ارزیابی می‌کنند.

اثرات ناشناخته

در بسیاری از موارد، اثرات داروها بر رشد جنین یا نوزادان شیرده به دلیل محدودیت‌های اخلاقی در انجام آزمایش‌های بالینی، کاملاً ناشناخته باقی مانده است. در نتیجه از مصرف برخی داروها در این مواقع اجتناب می‌شود تا شرط احتیاط رعایت شود. این رویکرد تضمین می‌کند که خطرات احتمالی به حداقل می‌رسد و ایمنی کودک در اولویت قرار می‌گیرد.

مطالب پیشنهادی: مصرف دارو در بارداری، چربی سوز مشکلی ایجاد می کند؟

تغییرات در متابولیسم

بارداری و شیردهی می‌تواند به طور قابل توجهی متابولیسم زن را تغییر دهد. در طول بارداری، بدن دچار تغییرات هورمونی می‌شود که می‌تواند بر نحوه جذب، توزیع، متابولیسم و دفع داروها تأثیر بگذارد. در نتیجه اگر مادر ملزم به مصرف دارویی خاص است، معمولاً در دوران بارداری و شیردهی نیاز است تا دوز دارو بر اساس شرایط مادر مجدداً تنظیم شود یا در برخی موارد از درمان‌های جایگزین در این دوران استفاده شود.

خطر وابستگی

برخی از داروهای آرام بخش، اگر در دوران بارداری یا شیردهی مصرف شوند، می‌توانند منجر به علائم وابستگی و ترک در نوزادان شوند. برای جلوگیری از سندرم پرهیز نوزادی (NAS) یا عوارض مشابه، پزشکان ممکن است داروهای جایگزین که عوارض این نوع داروها را ندارند، توصیه کنند.

بیشتر بخوانید: دارو برای بارداری، ممکنه باعث کیست بشه؟

کلام آخر

اطمینان از سلامت و تندرستی کودک در دوران بارداری و شیردهی یکی از دغدغه‌های اصلی مادران باردار و شیرده است. از همین رو سعی داشتیم در این مقاله با معرفی داروهای ممنوعه دوران بارداری و شیردهی، آگاهی مادرانی را که در این دوره‌های خاص قرار دارند افزایش دهیم. فراموش نکنید قبل از مصرف هر گونه دارویی در این دوره‌ها، حتی داروهای به ظاهر بی ضرر بدون نسخه، ضروری است که با پزشک خود مشورت کنید. سعی کنید به صورت منظم وضعیت بارداری یا شیردهی خود را به پزشک خود اعلام کنید تا در صورت نیاز درباره داروهای جایگزین ایمن راهنمایی دریافت کنید و از مصرف داروهایی که اکیداً ممنوع هستند در این زمان‌های بحرانی اجتناب کنید.