نق زدن کودک، واکنش درست والدین
چه‌طوری توقع بچه‌ها رو کم کنیم؟ پسر من، کلافه‌ام کرده بس که موقع خرید کردن، نق می‌زنه که بخر، بخر.
دکتر شاهین نریمان: دختر کوچولو، هفت، هشت ساله به نظر می‌رسید و از همان نیم‌ساعتی که توی موبایل‌فروشی، کنار من ایستاده بود، پیدا بود که هیچ وقت در زندگی‌اش، «نه» نشنیده؛ چون آن‌قدر برای خریدن یک تلفن مد روزتر، گریه کرد که کم مانده بود آقای فروشنده، گلکسی را دودستی تقدیم کند تا شاید این جوی روان اشک‌هایش خشک شود. مادرش که هم معذب شده بود، هم کلافه، در پاسخ به نگاه کمی متعجب من گفت: «با این‌که هر دقیقه، یک هوس تازه می‌کنه، ولی من طاقت ندارم بهش نه بگم. آخه من همین یک بچه رو دارم. بعضی وقتا هم نگران می‌شم نکنه دارم لوسش می‌کنم؟!»
بچه‌ها، به‌خصوص پرتوقع‌ترها، از شنیدن کلمه نه که راحت و سریع، از دهان والدین خارج می‌شود و تکلیف را یک‌سره می‌کند، بیزارند و برای خواسته‌های رنگارنگ‌شان، تنها انتظار شنیدن یک بله جادویی را دارند. با این حال، گاهی پدر و مادر، در اجابت خواسته‌های فرزندشان، دچار تردید می‌شوند، چون نمی‌دانند آیا او می‌تواند مسوولیت داشتن آن‌چه را درخواست کرده، به‌عهده بگیرد یا درباره چگونگی استفاده صحیح از آن، آگاهی دارد.
بخریم یا نخریم؟
اگر قرار است برای کودک، وسیله‌ای خاص مثل رایانه و لپ‌تاپ شخصی، تلفن همراه شخصی و...، تهیه شود، بهتر است برای این کار، دلیل قانع‌کننده‌ای وجود داشته باشد یا نیاز به خرید آن از سوی والدین، احساس شود. خریدن وسایل غیرضروری، به صرف این‌که «بچه‌های مردم هم دارند» یا «بچه من دوست داره وسایلش رو مد باشه»، چندان درست نیست. خرید این وسایل، در صورت تمایل پدر و مادر، باید با گذاشتن قانون‌ها و محدودیت‌ها همراه باشد و نظارت و کنترل والدین، حتما در مورد آن‌ها اعمال شود.
گول نخورید
«تو، پدر یا مادر خوبی نیستی. من رو دوست نداری. پدر و مادر دوستم رو ببین. تا لب تر می‌کنه، هر چیزی که می‌خواد، براش آماده می‌کنن». این‌ها نمونه‌ای از بازی‌های کلامی کودکانه است که هدف‌شان، گول زدن شماست! بچه‌ها می‌خواهند شما را دچار احساس گناه کنند تا به خواسته‌هایشان برسند. وقتی خواسته‌های بچه‌ها برآورده نمی‌شود، سراغ این حرف‌ها می‌روند و پدر و مادر را از نظر احساس و میزان محبت‌شان، زیر سوال می‌برند. بهترین راه این است که شما، پای اصول خود بایستید و یک نه قاطعانه بگویید؛ زیرا صلاح کودک خود را بهتر از هر کس دیگر، حتی خود او می‌دانید.
چه کنیم که «وجدان‌درد» نگیریم
همه پدرها و مادرها دوست دارند تا آن‌جا که ممکن است، خواسته کودک‌شان را برآورده کنند، اما باید بدانند که این تقاضاها، چه‌قدر منطقی و قابل تامل هستند. وقتی فرزندتان، خواسته‌ای از شما دارد، به شرایط خانواده خودتان فکر کنید و ببینید خرید این وسیله خاص، چه اثرات مثبت یا منفی، برای شما و فرزندتان دارد. سپس، با جمع‌بندی این موارد، تصمیم‌گیری کنید.
در جواب کودکان پرتوقع، چه باید گفت؟
1) نه شنیدن را به آن‌ها بیاموزید. اگر خواسته‌شان غیرمنطقی و زیاده‌خواهی است، کوتاه و قاطع، با نگاهی جدی، آن را رد کنید.
2) از توجیه خود و دادن توضیح اضافه بپرهیزید.
3) در صورت گفتن نه، قاطع باشید. کودک نباید با غر زدن و گریه، جواب منفی شما را به مثبت تبدیل کند!
4) بعد از هر «نه» گفتن، یک جمله مثبت به او بگویید تا بتوانید قانعش کنید.
آیا کم‌توقع بودن کودک، عیب نیست؟
کم‌توقعی در کودک، باید از جوانب مختلف، مورد ارزیابی قرار بگیرد. عوامل مختلف که معمولا جزو خصوصیات سرشتی کودک هستند، می‌توانند موجب این پدیده باشند که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱. اعتمادبه‌نفس کم کودک و هراس از مورد ارزیابی قرار گرفتن خواسته‌ها و توقعاتش
۲. اعتمادبه‌نفس بالای کودک که نمی‌خواهد خواسته‌هایش را از دیگران طلب کند
۳. تنوع‌طلبی کم و علاقه کم به قرار گرفتن در موقعیت‌ها و خواسته‌های متفاوت و غیرتکراری
۴. ریسک‌پذیری کم کودک به دلیل هراس از وجود یک آسیب در هر خواسته
۵. ترس از عدم پذیرش از جانب والدین و دوستان، در صورت بیان توقع
۶. کم بودن ایده‌آل‌انگاری در کودک
گروه دوم عوامل، مربوط به اختلالات روانی کودکان است که از آن جمله می وان به افسردگی کودک، اضطراب و ترس از زیاده‌خواهی، بی‌معنی بودن توقعش یا احتمال سرکوب از جانب والدین اشاره کرد. گروه سوم عوامل نیز عوامل محیطی هستند که از آن جمله می‌توان به اضطراب والدین،که باعث می‌شود کودک احساس کند در صورت بیان خواسته‌اش، باعث تنش خواهد شد- افسردگی والدین، صفات شخصیتی خاص مانند سختگیری، بی‌توجهی، ایده‌آل‌گرایی و... اشاره کرد.
بچه‌ها، به‌خصوص پرتوقع‌ترها، از شنیدن کلمه نه که راحت و سریع، از دهان والدین خارج می‌شود و تکلیف را یک‌سره می‌کند، بیزارند و برای خواسته‌های رنگارنگ‌شان، تنها انتظار شنیدن یک بله جادویی را دارند. با این حال، گاهی پدر و مادر، در اجابت خواسته‌های فرزندشان، دچار تردید می‌شوند، چون نمی‌دانند آیا او می‌تواند مسوولیت داشتن آن‌چه را درخواست کرده، به‌عهده بگیرد یا درباره چگونگی استفاده صحیح از آن، آگاهی دارد.
بخریم یا نخریم؟
اگر قرار است برای کودک، وسیله‌ای خاص مثل رایانه و لپ‌تاپ شخصی، تلفن همراه شخصی و...، تهیه شود، بهتر است برای این کار، دلیل قانع‌کننده‌ای وجود داشته باشد یا نیاز به خرید آن از سوی والدین، احساس شود. خریدن وسایل غیرضروری، به صرف این‌که «بچه‌های مردم هم دارند» یا «بچه من دوست داره وسایلش رو مد باشه»، چندان درست نیست. خرید این وسایل، در صورت تمایل پدر و مادر، باید با گذاشتن قانون‌ها و محدودیت‌ها همراه باشد و نظارت و کنترل والدین، حتما در مورد آن‌ها اعمال شود.
گول نخورید
«تو، پدر یا مادر خوبی نیستی. من رو دوست نداری. پدر و مادر دوستم رو ببین. تا لب تر می‌کنه، هر چیزی که می‌خواد، براش آماده می‌کنن». این‌ها نمونه‌ای از بازی‌های کلامی کودکانه است که هدف‌شان، گول زدن شماست! بچه‌ها می‌خواهند شما را دچار احساس گناه کنند تا به خواسته‌هایشان برسند. وقتی خواسته‌های بچه‌ها برآورده نمی‌شود، سراغ این حرف‌ها می‌روند و پدر و مادر را از نظر احساس و میزان محبت‌شان، زیر سوال می‌برند. بهترین راه این است که شما، پای اصول خود بایستید و یک نه قاطعانه بگویید؛ زیرا صلاح کودک خود را بهتر از هر کس دیگر، حتی خود او می‌دانید.
چه کنیم که «وجدان‌درد» نگیریم
همه پدرها و مادرها دوست دارند تا آن‌جا که ممکن است، خواسته کودک‌شان را برآورده کنند، اما باید بدانند که این تقاضاها، چه‌قدر منطقی و قابل تامل هستند. وقتی فرزندتان، خواسته‌ای از شما دارد، به شرایط خانواده خودتان فکر کنید و ببینید خرید این وسیله خاص، چه اثرات مثبت یا منفی، برای شما و فرزندتان دارد. سپس، با جمع‌بندی این موارد، تصمیم‌گیری کنید.
در جواب کودکان پرتوقع، چه باید گفت؟
1) نه شنیدن را به آن‌ها بیاموزید. اگر خواسته‌شان غیرمنطقی و زیاده‌خواهی است، کوتاه و قاطع، با نگاهی جدی، آن را رد کنید.
2) از توجیه خود و دادن توضیح اضافه بپرهیزید.
3) در صورت گفتن نه، قاطع باشید. کودک نباید با غر زدن و گریه، جواب منفی شما را به مثبت تبدیل کند!
4) بعد از هر «نه» گفتن، یک جمله مثبت به او بگویید تا بتوانید قانعش کنید.
آیا کم‌توقع بودن کودک، عیب نیست؟
کم‌توقعی در کودک، باید از جوانب مختلف، مورد ارزیابی قرار بگیرد. عوامل مختلف که معمولا جزو خصوصیات سرشتی کودک هستند، می‌توانند موجب این پدیده باشند که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱. اعتمادبه‌نفس کم کودک و هراس از مورد ارزیابی قرار گرفتن خواسته‌ها و توقعاتش
۲. اعتمادبه‌نفس بالای کودک که نمی‌خواهد خواسته‌هایش را از دیگران طلب کند
۳. تنوع‌طلبی کم و علاقه کم به قرار گرفتن در موقعیت‌ها و خواسته‌های متفاوت و غیرتکراری
۴. ریسک‌پذیری کم کودک به دلیل هراس از وجود یک آسیب در هر خواسته
۵. ترس از عدم پذیرش از جانب والدین و دوستان، در صورت بیان توقع
۶. کم بودن ایده‌آل‌انگاری در کودک
گروه دوم عوامل، مربوط به اختلالات روانی کودکان است که از آن جمله می وان به افسردگی کودک، اضطراب و ترس از زیاده‌خواهی، بی‌معنی بودن توقعش یا احتمال سرکوب از جانب والدین اشاره کرد. گروه سوم عوامل نیز عوامل محیطی هستند که از آن جمله می‌توان به اضطراب والدین،که باعث می‌شود کودک احساس کند در صورت بیان خواسته‌اش، باعث تنش خواهد شد- افسردگی والدین، صفات شخصیتی خاص مانند سختگیری، بی‌توجهی، ایده‌آل‌گرایی و... اشاره کرد.
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼