عفونت های زنانه در بارداری، پیشگیری و درمان

شهرزاد: بارداری یکی از وضعیت­هایی است که طی آن فرد، مستعد ابتلا به عفونت قارچی واژن می­ شود. در این دوران به علت کاهش ایمنی سلول‌ها ممکن است این مشکل به وجود بیاید. زنانی که آنتی­بیوتیک مصرف می­کنند یا دیابت دارند نیز ممکن است در این دوران به عفونت قارچی مبتلا شوند.

التهاب، تورم و خارش در واژن و قسمتی از اندام تناسلی خارجی از علایم این بیماری است. ترشحات سفید رنگ که ممکن است به­ صورت تکه تکه و لیکوئیدی هم باشدـ از دیگر علایم بیماری است. گاهی اوقات ممکن است علایم بیشتر و کمی هم غیرقابل تحمل باشد که با مصرف دارو درمان خواهد شد.

به این افراد توصیه­ می‌شود، حتما بهداشت را رعایت کنند. بعد از هر دستشویی خود را کاملا خشک کنند (خشک نگه داشتن واژن) و لباس زیر خود را نیز مرتب عوض کنند.

گاهی اوقات می­توان از جوش شیرین برای شست‌وشو استفاده کرد. جوش شیرین PH واژن را به سمت قلیا می‌برد، بنابراین روزی یک بار شست‌وشوی موضعی با جوش شیرین، PH واژن را افزایش می­دهد و از عفونت قارچی جلوگیری می­کند.

ممکن است بعد از یک دوره درمان دوباره عفونت عود کند. به ­ویژه در فصل گرما که به دلیل تعریق زیاد احتمال ابتلا به عفونت قارچی بیشتر است. گاهی پس از مصرف یک دوره کامل دارو، علایم بیماری برای چند روز برطرف شده، اما دوباره بازمی‌گردد، گاهی هم ممکن است فرد در طول ۹ ماه بارداری ۲ یا ۳ بار دچار عفونت قارچی شود.

بسیاری از بارداران نگران این هستند که عفونت قارچی و مصرف دارو برای جنین‌شان عارضه داشته باشد.

این عفونت هیچ‌گونه عارضه­ ای برای جنین ندارد و مادران نباید نگران باشند. پمادهای واژینالی و کرم‌های موضعی که برای درمان استفاده میشود مشکلی برای فرد در ماه‌های اول، دوم و سوم به­وجود نمی­آورد.

همان‌طور که ذکر شد رعایت بهداشت و خشک نگه داشتن (واژن) بسیار مهم است و مصرف جوش شیرین گاه به گاه جلوی عفونت را تا حد زیادی می­گیرد.

درد لگن در دوران بارداری

درد لگن یکی از شایع­ترین دردهایی است که زنان باردار با آن مواجه هستند. باید سابقه پزشکی کسانی­ که در دوران بارداری دچار درد لگن می شوند، مطالعه شود. باید بررسی شود که آیا اقوام نزدیک مثل خواهر، مادر یا خودشان در بارداری­ های گذشته، مبتلا به زایمان زودرس بوده­اند یا خیر؟

سابقه فرد برای تشخیص درمان بسیار مهم است. دردهای زودرس در ۳ ماهه دوم ممکن است به وجود بیاید. بعد از ۱۴ هفته می­توان انقباضات دردناک و بیمارگونه را تشخیص داد. در این شرایط باید بیمار حتما توسط پزشک معاینه شود. اگر فرد مشکوک به زایمان زودرس در سه ­ماهه دوم و سوم باشد، باید برای جلوگیری از آن دارو تجویز ­شود.

داروهایی که تجویز می­شوند ترکیبات پروژسترون دارند، مانند شیاف پروژسترون خارجی.

درد لگن در صورتی طبیعی است که به دلیل جا باز کردن لگن باشد. این درد پاتولوژیک نیست، غیرقابل تحمل، پشت سرهم و شدید نیست، تکرار نمی‌شود، فرد را به سمت زایمان زودرس نمی­برد و دردی کاملا طبیعی است. در این حالت روزی ۲ یا ۳ بار جفت سفت می­شود و عضلات دچار انقباض می­شوند.

همان‌طور که گفته شد در مورد درد لگن سابقه افراد در رابطه با زایمان زودرس مهم است. باید انقباضات پاتولوژیک در افرادی که قبلا نازایی داشته­ یا سابقه بد بارداری داشته ­اند، زودتر تشخیص داده شود. افرادی که دهانه رحم آنها کوتاه است مستعد به زایمان زودرس هستند. طول دهانه رحم در ۳ ماهه اول و دوم با سونوگرافی اندازه‌گیری می‌شود، تا اندازه دهانه رحم مشخص شود. به عنوان نمونه از طول دهانه رحم زنانی که دچار نازایی بوده‌اند، عکس رنگی گرفته می‌شود تا مشخص شود، نیازی به دوختن دهانه رحم (عمل سرکلاژ) هست یا خیر؟

به­ صورت کلی هر دردی پاتولوژیک نیست و از کنار هر دردی هم نباید به راحتی گذشت و معاینه دقیق لازم است. فردی که عفونت واژن و عفونت ادراری دارد باید درمان شود و البته بهداشت را رعایت کند.

برای انقباضات پاتولوژیک و تشخیص سابقه بیمار، معاینه دقیق لازم است. با معاینه دقیق مشخص می­شود که فرد نیاز به به عمل سرکلاژ و استراحت دارد یا خیر؟

تشخیص هیپوتیروئیدی

تشخیص بعضی بیماری‌ها قبل و بعد از تولد نقش مهمی در پیشگیری­ از سایر بیماری‌ها و آسیب­های دوران کودکی دارد. غربالگری نوزادان برای هیپوتیروئیدی مادرزادی در بیشتر کشورهای پیشرفته انجام می­شود. در ایران نیز حدود ۵سال است غربالگری کم‌کاری تیروئید نوزادان اجرا میشود. این آزمایش فقط با T۴ و S.H یا فقط با T.S.H هورمون تیروئید انجام می‌شود.

هیپوتیروئید مادرزادی یا دیسژنری تیروئید به مواردی اطلاق می­شود که در آن غده تیروئید کم کار باشد. در اغلب نوزادان هیپوتیروئید اولیه T۴ سرم پایین (dl/mg۷-۱۰) طبیعی و غلظت T.S.H بالاست. در ۵-۳ روزگی تولد اگر T۴ کمتر از ۹mg/dlو T.S.H بیشتر از dl/mg۲۰ باشد، هیپوتیروئیدی مطرح می­شود.

در غربالگری، بیشتر نوزادان مبتلا به هیپوتیروئیدی مادرزادی تشخیص داده می­شوند. علت اصلی دیس ژنری تیروئید است. شیوع آن یک در چهارهزار است و در دوسوم این نوزادان احتمالا قسمتی از تیروئید موجود است و در آنها درجاتی متفاوت از کمبود هورمون تیروئید به چشم میخورد. T۳ طبیعی یا نزدیک به طبیعی و T۴ پایین، وجود تیروئید را مشخص می­کند.

این در دختران شایع‌تر و به نسبت یک دوم است. در موارد فامیلی نادری مشخص شده این عارضه در مبتلایان به سندرم داون شیوع بیشتری دارد. اغلب نوزادان، دیسژنری تیروئید بدون علامت دارند ولی ممکن است تعدادی از علایم هیپوتیروئیدی را در هفته ­های اول زندگی پیدا کنند. تنها حدود ۵درصد این نوزادان با معیارهای قبل از تشخیص به روش غربالگری قابل شناسایی هستند.

علایم و نشانه ­های هیپوتیروئیدی مادرزادی معمولا ۶ تا ۱۲ هفته بیشتر طول نمی­کشد. برای هر نوزادی که زردی فیزیولوژیک آن طولانی باشد یا عوارضی مانند بزرگی فونتانل بیش از یک سانتی‌متر، مشکل شیر خوردن یا مشکل تنفسی هنگام تغذیه داشته باشد، هیپوتیروئیدی را می­توان مطرح کرد. نشانه­ های مشخص معمولا در هفته­ های اول ظاهر می­شود.

زبان ضخیم و بزرگ می­شود، کنترل بزاق مشکل خواهد بود، صدای گریه به علت میکزوم طناب­های صوتی خشک است و هیپوترفی عضلانی، فتق نافی و یبوست مشاهده می­شود. دست‌ها سرد و رنگ پریده است و اختلال رشد در طول چند ماه ظاهر می­شود.

هیپوتیروئیدی مادرزادی زودگذر

هیپوتیروئیدی مادرزادی زودگذر ممکن است عارضه ­ای زودگذر باشد و بعد از تولد ظاهر شود. علت آن مصرف (مواد کولینرژیک) توسط مادر، گذشتن این مواد از جفت و رسیدن آن به جنین است. از دلایل دیگر تجویز ید در درمان تیروتوکسیکوز مادر است؛ زیرا جنین به طور غیرعادی نسبت به ید حساس است.

موارد دیگری که موجب هیپوتیروئیدی زودگذر می­شود داروهای سولفونامید است. درمان هیپوتیروئیدی با هورمون هیپوتیروئید انجام می­شود. لورتیروکسین داروی انتخابی است زیرا قدرت یکنواختی دارد و بهترین راهنما برای درمان این بیماران اندازه­گیری T۴ و T.S.H است.

نکته مهم: غربالگری نوزادان در سنین ۳ تا ۵ روز بعد از تولد از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. درمان به موقع و صحیح از بروز عوارض این بیماری جلوگیری می‌کند.

تست پاپ‌اسمیر

تست پاپ‌اسمیر برای تشخیص سرطان‌های دهانه رحمی انجام می­شود. بیماری قبل ار اینکه به مرحله خطرناکی برسد با این تست قابل تشخیص است. به خانم‌هایی که ازدواج می­کنند توصیه می­شود سالی یک بار تست پاپ‌اسمیر را انجام دهند.

در تست سالیانه، تغییرات دهانه رحم که قبل از ایجاد سرطان به وجود آمده قابل تشخیص است و همچنین عفونت، التهاب و تغییرات رحمی نشان داده می­شود. اهمیت بیشتر تست پاپ‌اسمیر در تشخیص بیماری‌های پیش بدخیمی است. به­ ویژه این‌که در حال حاضر ویروس hpv یا همان ویروس زگیل شایع است و دیده شده در ۹۰درصد افرادی که به سرطان دهانه رحم مبتلا شده ­اند، این ویروس وجود داشته است.

در این تست، ویروس کاملا تشخیص داده می­شود و پزشک با اطلاع از نتیجه تست توجه بیشتری به بیمار دارد. اگر فرد این ویروس را داشته باشد، احتمال تغییرات پیش بدخیمی در او بیشتر است و پزشک می­تواند میزان خطرناکی آن را تشخیص دهد.

انجام تست پاپ‌اسمیر از زمان ازدواج توصیه می­شود. این تست حتما سالی یک‌بار باید انجام شود. در گذشته زمان تست پاپ‌اسمیر را روزهای خاصی می­دانستند و برای انجام آن چارچوب خاصی داشتند، مثلا در روزهای خونریزی این تست را انجام نمی‌دادند، اما در حال حاضر انجام این تست اهمیت زیادی دارد.

پزشکان حتما در مورد انجام این تست از مراجعه کنندگان خود سوال خواهند کرد و انجام آن را توصیه می­کنند. بسیاری از افراد به این تست بها نمی­دهند و دوباره به پزشک مراجعه نمی‌کنند، در حالی که انجام این تست به نفع بیمار است و در تشخیص سرطان‌های دهانه رحمی به پزشک کمک بسیار موثری می‌کند.

روش‌های انجام تست پاپ اسمیر

یک روش آن روش قدیمی و سنتی است که روی شیشه و اسلاید یا لام انجام می­شود. در این روش، بسیاری از اوقات نمونه به اندازه کافی روی لام منتقل نمی­شود و این ارزش تست را پایین می­ آورد.

روش جدید آن انجام تست در مایع است. نمونه گرفته شده را داخل مایع (liquid base) می­ریزند و چون تمام نمونه به داخل مایع منتقل می‌شود، آزمایشگاه نمونه بیشتری برای تشخیص دارد و درصد درست بودن آن نسبت به روش سنتی بیشتر است.

دقیق­ترین تست پاپ‌اسمیر تست thin prep است. این روش دقت تست را بالا برده و به کسانی که قصد انجام تست پاپ‌اسمیر را دارند، این روش توصیه می­شود.