افسردگی پس از زایمان، چه عواقبی دارد؟

اگر شما در خانواده خود کسی دارید که به تازگی خداوند به او یک کودک هدیه کرده و دچار علائمی همچون: احساس غمگینی، ناامیدی و دلتنگی، کاهش اشتها و کاهش وزن، بی انرژی بودن؛ خستگی ، کندی در تکلم و تفکر، بروز مکرر سردرد و سایر ناراحتی های فیزیکی و سردرگمی درباره توانایی بهبود زندگی است، بدانید که او دچار افسردگی پس از زایمان شده است.

معمولا افسردگی، پس از زایمان شروع شده و در طی 4 تا 6 هفته پس از زایمان برطرف می شود و اگر بعد از این مدت افسردگی بهبود نیافت مادر باید حتما به پزشک مراجعه کند.

علل افسردگی

اما به راستی علت اینکه مادران با وجود اینکه دارای فرزند می شوند دچار افسردگی می شوند چیست؟ مطمئنا افسردگی علل مختلفی دارد.

درجاتی از افسردگی در طی هفته های اول پس از زایمان در مادران شایع است. بارداری و زایمان با تغییرات هورمونی ناگهانی همراهند که بر حالات روحی - روانی فرد تاثیر گذارند.

همچنین پذیرفتن مسوولیت 24 ساعته مراقبت از یک نوزاد شیرخوار، تطابق عمده ای را از نظر روانی و شیوه زندگی در اکثر مادران می طلبد، حتی اگر نوزاد فرزند اول نباشد.

این استرس های فیزیکی و روانی معمولا با استراحت ناکافی تا هنگام ثبات یافتن نیازهای معمول کودک همراه است، بنابراین خستگی و افسردگی در مادران غیرمعمول نیست.

همیشه عواملی برای تشدید کردن بیماریها وجود دارند. استرس، کمبود خواب، تغذیه نامطلوب، فقدان حمایت مادر از سوی همسر، خانواده یا دوستان و یا سابقه اختلالات روانی قبلی در مادر باعث تشدید شدن افسردگی بعد از زایمان می شوند.

اما آیا به راستی راهی برای پیشگیری از این عارضه وجود دارد؟ باید بدانید که این عارضه قابل پیشگیری نیست ولی می توان آن را با استراحت کافی ، رژیم غذایی مطلوب و حمایت های روحی کافی به حداقل رساند.

عواقب مورد انتظار

افسردگی خفیف پس از زایمان با حمایت خانواده و دوستان معمولا به سرعت برطرف می شود. اگر افسردگی شدید شود ممکن است مادر دیگر قادر به مراقبت از خود و کودک نباشد و بستری در بیمارستان ممکن است ضرورت یابد البته این مورد به ندرت اتفاق می افتد.

حتی موارد شدید افسردگی با داروها، مشاوره با متخصص مربوطه و حمایت اطرافیان معمولا قابل علاج است. اما یکی از مهمترین عوارضی که برای این بیماری احتمال داده می شود فقدان پیوند عاطفی بین مادر و کودک می باشد، که برای هر دو زیان آور است.

زیرا کودک بسیار به مادر و آغوش او نیاز دارد و مادر به در آغوش کشیدن کودک نیازمند است. همچنین افسردگی شدید ممکن است با احساسات تهاجمی نسبت به کودک، از دست دادن احساس عزت در ظاهر و منزل، بی اشتهایی یا غذاخوردن اجباری، دوری کردن از دیگران یا تمایلات خودکشی همراه باشد.

اصول درمان افسردگی

گاهی اوقات زنان بعد از زایمان از اینکه دچار احساساتی می شوند که تا به حال نداشته اند (حتی اگر فرزند اول آنها نباشد) احساس گناه کرده و افسرده می شوند اما مادران نباید از این که احساسات پیچیده ای در مورد مادر بودن خود دارند احساس گناه کنند.

برای ایجاد تطابق و ایجاد پیوند عاطفی، مادر نیاز به درمان دارد. در زیر راه هایی برای درمان افسردگی آمده که باید مادران برای برطرف کردن مشکلشان آنها را انجام دهند.

- در نظر گرفتن برنامه های مکرر خارج از منزل نظیر قدم زدن و دیدارهای کوتاه با دوستان و اقوام برای مادران مفید است. این برنامه ها به مادران کمک می کند تا دچار احساس انزوا از دیگران نشوند.

- مادران باید کودک خود را در اتاق جداگانه ای بخوابانند. در این صورت مادران راحت تر استراحت خواهند کرد.

- مادران می توانند برای کارهای روزانه نظیر خرید کردن و مراقبت از کودک در هنگام استراحت خود از خانواده یا دوستان کمک بگیرند.

- مادر درصورت احساس افسردگی بهتر است احساسات خود را با همسر یا یک دوست که شنونده خوبی برای حرف های اوست درمیان بگذارد. صحبت کردن با سایر مادران امکان استفاده از همفکری و تجربه آنان را فراهم می‌کند.

- اگر افسردگی شدید شود و مادر مجبور به بستری شدن در بیمارستان بشود، توصیه می‌شود که مادر را در یک مرکز نزدیک منزل بستری کنید تا رابطه نزدیک وی با کودک حفظ شود.

- همچنین روان درمانی یا مشاوره با متخصص مربوطه در صورت تداوم افسردگی توصیه می شود.

درمان با دارو

برای بهبود این بیماری، داروهای ضدافسردگی وجود دارند که به افراد افسرده تجویز می شوند. اما این داروها اغلب هنگامی موثرند که3 تا 4 هفته مصرف شوند.

اگر مادر به کودک خود شیر می دهد هرگونه داروی تجویزی از این بابت باید به دقت درنظر گرفته شود. چون دارو از طریق شیر وارد بدن کودک می شود و شاید عوارضی بر روی کودک نیز بگذارد.

نکته

- محدودیتی برای فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری وجود ندارد. اگر فرد در زمان ابتلا به این بیماری ها، فعالیت کند خیلی سریع تر زندگی طبیعی خود را از سر می گیرد.

- برای این بیماری هیچ رژیم غذایی خاصی مورد نیاز نیست. اما حتما دقت شود غذاهایی به مادر داده شود که دوست دارد.

- اگر فردی دچار افسردگی پس از زایمان است و در کنار آن تغییرات دیگری در زندگی نظیر طلاق، تغییر شیوه زندگی یا اسباب کشی برایش به وجود می آید که باعث تشدید بیماری می شود حتما باید فرد افسرده به پزشک مراجعه کند.

همچنین در صورت داشتن افکار و تصمیمات جدی برای خودکشی که یک فوریت روانپزشکی است، باید سریعا به پزشک مراجعه کرد.