میوه در تغذیه کودکان، از کی شروع کنیم؟

شهرزاد:هیچ هیجانی مثل تماشای اولین روز میوه خوردن بچه‌ها نیست. وقتی که میوه را به سر و صورت‌شان می‌مالند و صحنه‌های بدیعی را به وجود می‌آورند. برای همین والدین همیشه منتظر رسیدن این روز هستند و در مورد مصرف میوه در تغذیه کودک‌شان سوالاتی دارند. این‌که مصرف میوه را از چه سنی شروع کنند، چه مقدار میوه به کودک‌شان بدهند، حساسیت به میوه را چطور تشخیص دهند و چه میوه‌هایی را در اولویت قرار بدهند. برای اینکه به سوالاتی که شما در ذهن‌تان دارید پاسخ داده باشیم با دکتر محمدرضا وفا، متخصص تغذیه در مورد مصرف میوه و آبمیوه برای کودکان صحبت کرده‌ایم. نکاتی که مطمئنا به کارتان خواهند آمد.

آبمیوه را از کی شروع کنیم؟

مصرف آبمیوه در واقع در برنامه غذایی شیرخواران در آخرین مرحله قرار دارد. بعد از ۶ ماهگی شیر مادر تنها غذای انحصاری نخواهد بود و از آن پس پوره انواع میوه‌ها را می‌توان به کودک داد. در ۹ تا ۱۱ ماهگی و از آن به بعد سیستم گوارشی و دندان‌های نوزاد کامل‌تر می‌شود و بیشتر می‌توانند آب میوه و انواع میوه‌ها را بخورند. با شروع تغذیه کمکی مصرف میوه شروع می‌شود. اوایل باید میوه و آبمیوه‌هایی که خاصیت آلرژن کمتری دارند مانند آب سیب و آب پرتقال با توجه به فصل به کودک داده شود و میوه‌هایی مانند کیوی و توت‌فرنگی به دلیل آلرژی‌زا بودن از سنين كم استفاده در اوایل برای کودک مصرف نمی‌شود. همانطور که گفتیم در زمان شروع تغذیه کمکی آبمیوه آخرین گروه خوراکی است که وارد رژیم غذایی کودک می‌شود. به همین دلیل باید به صورت تنها و مقدار کم مصرف شود که قابل خوردن برای شیرخوار باشد. آب‌میوه نباید به صورت مخلوط و با ترکیبات مختلف به کودک داده شود و باید برحسب تحمل شیرخوار باشد.

میزان مصرف میوه

میزان مصرف میوه در میان کودکان و بزرگسالان واحد دقیقی ندارد. کودک در یک سالگی روزانه هزار کیلوکالری دریافت می‌کند و به ازای هر سال ۱۰۰ کیلوکالری بر میزان دریافت انرژی‌اش افزوده می‌شود که ۵۰ تا ۶۰ درصد از این انرژی از طریق منابع قندی مرکب، ۱۵ تا ۲۰ درصد از طریق پروتئین‌ها و بقیه از طریق چربی‌ها باید تامین شود. بنابراین بخشی از قند دریافتی را می‌توان به‌ صورت میوه به کودک داد که به ازای ۱۰۰ گرم میوه، ۱۵ گرم ماده قندی وجود دارد.

تشخیص حساسیت به میوه

حساسیت غذایی نوعی پاسخ سیستم ایمنی بدن است که به دنبال مصرف یک ماده غذایی خاص ایجاد می‌شود. حساسیت به میوه ممکن است نشانه‌های مختلفی داشته باشد. این حساسیت ممکن است به صورت کهیر در پوست و بافت‌های مخاطی بدن مانند دهان باشد یا واکنش‌های دیگری هم داشته باشد. این واکنش‌ها معمولا پوستی است. یکی دیگر از واکنش‌های آن می‌تواند بیماری‌های تب‌دار باشد. اگر کودک بعد از خوردن میوه خاصی یکی از این علائم را داشت باید به پزشک متخصص مراجعه کرد تا علت آن مشخص شود.

ویتامین موجود در میوه‌ها

همان‌طور که می‌دانیم علم تغذیه علم تعادل است و در مورد میوه‌ها نمی‌توان گفت کدام میوه برتری خاصی نسبت به دیگری دارد. میوه‌ها به دلیل دارا بودن املاح و مواد معدنى نقش بسزایى در سلامت بدن، پوست و مو ایفا مى‌کنند. به طور متوسط میوه‌ها به مقدار قابل توجهى سرشار از کلسیم، فسفر، سدیم، پتاسیم، منیزیم و آهن بوده و براى تأمین، رشد و استحکام پوست و مو بسیار مؤثر و سودمند هستند و انواع ویتامین‌ها را به بدن مى‌رسانند. در همه میوه‌های تازه و سالم ویتامین C یافت می‌شود. ویتامین‌های گروه B و پیشتازهای ویتامین A، ترکیبات کاروتنوئیدی و بعضی از املاح و پتاسیم و منیزیم و املاح آهن در میوه‌ها وجود دارد. در بعضی از میوه‌ها هم مقدار کمی کلسیم وجود دارد که این میوه‌ها جزء بهترین میوه‌ها هستند، ولی بیشترین ویتامین‌های موجود در میوه‌ها ویتامین C است که از ناپایدار‌ترین ویتامین‌هاست و بهترین شکل مصرف آن خوردن میوه‌های تازه است.

مصرف آبمیوه با دارو

به صورت کلی بهتر است دارو با آب مصرف شود. اگرچه با توجه به نوع داروی مصرفی اگر آن دارو خاص نباشد می‌توان دارو را با آبمیوه به کودک داد. به عنوان مثال قطره آهن بهتر است با آبمیوه به کودک داده شود. در بعضی از داروهای خاص ترکیباتی وجود دارد که بهتر است آن دارو با آب مصرف شود. همانطور که گفته شد بسته به نوع دارو می‌توان از آبمیوه هم برای مصرف دارو استفاه کرد. در این باره پرسیدن نظر دکتر متخصص بهترین راه است.

راه‌حلی برای کودکانی که میوه دوست ندارند

لازم است مادر از ۶ تا ۱۸ ماهگی که عادات غذایی کودک در حال شکل گرفتن است، انواع خوراکی‌ها را با طعم و رنگ و مزه به شیرخوار بچشاند تا شیرخوار همه نوع طعمی را چشیده باشد. تنها در این صورت است که مقاومت کودک در برابر مصرف میوه کمتر خواهد بود. اگر در زمان شروع تغذیه کودک تجربه کمتری نسبت به طعم و رنگ و مزه میوه داشته باشد، طبیعتا مقاومتش بیشتر خواهد شد. بهتر است مادر از‌‌ همان ابتدا در عادات غذایی کودک مصرف میوه را لحاظ کند. اگر مادری از ابتدا این کار را نکرده هم اکنون می‌تواند سعی کند میوه‌ای را به کودک بدهد که مزه‌اش را دوست داشته باشد و براساس سلیقه‌اش به او میوه دهد. بهترین حالت برای میوه خوردن تهیه آن به صورت سالاد میوه است. میوه‌ها باید به صورت تکه‌های ریز و اندازه دهان کودک باشد تا او بتواند با دست تمیز خود میوه را بخورد. به این غذا‌ها اصطلاحا غذاهای انگشتی گفته می‌شود که جذابیت بیشتری برای کودک دارد و مصرف آن به این صورت برای او بهتر خواهد بود. از ۸ ماهگی به بعد کودک قادر است مواد غذایی را با انگشت خود بردارد و به دهان ببرد. این کار که تغذیه با انگشت نام دارد سبب تشویق کودک به عمل جویدن و تغذیه توسط خود او مي‌شود.

خوردن میوه تاثیر بسزایی در سلامت و تندرستی آدمیزاد دارد.‌‌ همان‌قدر که خوردن میوه برای بزرگسالان لازم و ضروری است، در کودکان هم اهمیت دارد. کودکان هم باید روزانه ۲ تا ۵ واحد میوه دریافت کنند، چون این گروه غذایی بخشی از نیاز آن‌ها را به مواد معدنی و آنتی‌اکسیدان‌ها تامین می‌کند. اغلب میوه‌ها خوشرنگ و خوشمزه هستند، طعم شیرین دارند و مورد علاقه اغلب کودکان هستند. بنابراین به راحتی می‌توان با توجه به خواص ویتامینی و نیازهای سنی کودک آن‌ها را وارد برنامه غذایی کودک کرد.