روش رفتار با کودکان لجوج

شهرزاد: بسیاری از خانواده‌ها از لجبازی فرزندان ‌ شان رنج می‌برند و همواره به دنبال راه‌حلی برای این مسئله هستند.

ناآگاهی در روش‌های برخورد با لجاجت بچه‌ها آن‌ها را گستاخ‌تر کرده و چه بسا به دردسرهای بزرگی برای خود آن‌ها و فرزندان‌شان منتهی می‌شود.

در ابتدا باید ریشه‌های لجبازی را شناخت و آن‌ها را ریشه‌کن کرد یا آثار بد آن‌ها را از بین برد. از عوامل لجبازی، نابسامانی مادر در دوران بارداری، شیردادن و چه بسا عوامل ژنتیک باشد. ما در این مقاله درصدد بازگشت به دوران سپری شده نیستیم چون دیگر برنمی‌گردد ماییم و زمان حال و دنیای پیش رو .

اغلب لجبازی‌های کودکان در عوامل زیر خلاصه می‌شود :

۱ - برخوردهای غلط و تبعیض‌آمیز والدین نسبت به بعضی از فرزندان خود

۲ - محیط فیزیکی کوچک و نبود امکان بازی، تفریح، درس و...

۳ - برخوردهای محبت‌آمیز افراطی هنگام لجبازی

۴ - عصبانیت و‌ گاه تنبیه بدنی کودک هنگام لجاجت

۵ - بی‌توجهی به استقلال‌طلبی کودکان و در حاشیه قراردادن آن‌ها

۶ - بی‌توجهی به نیازهای واقعی و در نتیجه لجاجت در مورد نیازهای کاذب

۷ - اختلالات رفتاری و افسردگی یا بیش فعال بودن بچه‌ها و بی‌توجهی به آن‌ها

البته عوامل دیگری نیز در رابطه با تفاوت خانواده‌ها و فرهنگ زیستی آن‌ها وجود دارد که باید در هر خانواده به صورت مجزا بررسی شود .

طبیعی است برخورد با هر یک از علل فوق، باید با شناخت کامل کودک، روحیه، سن، جنس و محیط فیزیکی و خانوادگی او صورت گیرد.

درمان‌ها باید تدریجی، روان‌کاوانه، با صبر و بردباری و با مشورت صاحب نظران انجام شود.

قیاس با خانواده‌های مشابه یا کودکان مشابه در اینجا کار نادرستی است که باید هر مورد جداگانه و با علت‌یابی خاص خود برخورد و حل شود.

راهکارهایی برای برخورد صحیح با مسئله «لجاجت»:

۱ - اگر داد و فریاد و لجاجت کودک برای درخواست منطقی و نیاز حقیقی است، نیاز او را برطرف کنید و اگر امکان فوری وجود ندارد، به او قول بدهید که در آینده نزدیک درخواست او را عملی خواهید کرد به شرط این‌که به قول خود کاملا وفادار بوده و در مدت معین به عهد خود وفا کنید.

امام کاظم(ع) فرمودند: اذا وعدتم الصبیان ففوا لهم (وسائل الشیعه ج ۲۱ ص ۴۸۴ )

هرگاه به بچه‌ها وعده دادید حتما به آن وعده وفا کنید .

در ادامه می‌فرماید: بچه‌ها گمان می‌کنند شما به آن‌ها روزی می‌دهید .

۲ - هنگام لجاجت کودک در صورت امکان محیط را عوض کنید. رفتن در اتاق دیگر یا بخشی دیگر از خانه، در تخفیف داد و فریاد موثر است .

۳ - بی‌توجهی موقت به فریادهای لجبازانه و پس از آرامش، محبت کردن به کودک موثر است. بلافاصله پس از آرامش علت لجبازی او را به رخش نکشید و سخن از موضوعات دیگر به میان آورید .

۴ - مقاومت همراه با آرامش و پرخاش نکردن به کودک دو موضوع را غیرمستقیم به او می‌فهماند :

الف) حرف شما حق است و او باید در برابر مصلحت و حق تسلیم باشد .

ب) با داد و فریاد نمی‌توان به چیزی دست یافت .

اگر شما هم صدای‌تان را بلند کنید یا با حرف‌های درشت و بزرگانه او را مورد حمله قرار دهید، جنگ رستم و اسفندیار به این زودی‌ها خاموش نخواهد شد.

۵ - در صورت امکان، مشغول کردن او به یک موضوع جدید مثلا یک کتاب قصه یا یک برنامه تلویزیونی یا یک بازی کامپیوتری یا آلبوم عکس و ... می‌تواند موثر باشد.

۶ - اگر با موارد فوق و آنچه خود تجربه کرده‌اید باز هم لجاجت‌های مکرر و بی‌دلیل از او می‌بینید به یک روانپزشک متخصص و مومن که از سوابق زندگی خانوادگی شما آگاهی دارد، رجوع کنید .