بهترین سن برای بارداری، قبل از ۳۵ سالگی بچه دار شوید

مجله شهرزاد: بی‌دلیل نیست که پزشکان مدام به زنان توصیه می‌کنند که در سنین کمتر از ۳۵ سال باردار شوند. علت این مسئله را دکتر شیرین نیرومنش، متخصص زنان و زایمان و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران توضیح می‌دهد.

در دوره‌ای که خانم‌ها در ۲۷-۲۸ سالگی و آقایان بالای ۳۰ سالگی تازه به ازدواج فکر می‌کنند دیگر خط قرمز ۳۵ سال از ذهن‌ها پاک شده، اما سلامت شوخی بردار نیست و سیر آمادگی روحی و اجتماعی زن و مرد برای بچه‌دار شدن با سیر آمادگی بدن برای باروری اصلا همسو نیست. متاسفانه مسئولان و متخصصان هنوز نتوانسته‌اند چاره‌ای برای این مشکل بیاندیشند.

از سویی مادرانی که در دهه ۲۰ زندگی خود باردار می‌شوند اگرچه هنوز به ثبات اقتصادی یا اجتماعی نرسیده‌اند اما در دوران بارداری خود با حوصله‌تر و قوی‌ترند و بعد از تولد هم می‌توانند پا به پای بچه بدوند. اما زنانی که در دهه ۳۰ یا ۴۰ عمر خود مادر می‌شوند اگرچه دیگر چندان از وضعیت اقتصادی خود نگران نیستند، اما گذراندن دوران بارداری و سپس مدارا کردن با کودک پرنشاط برای‌شان مشقت‌آور است. در ادامه خوبی‌ها و بدی‌های مادر شدن در هر سنی را بررسی می‌کنيم.

۲۰-۲۴ سالگی

جسم: اوج باروری یک خانم در همین سنین است چراکه قاعدگی‌های منظمی را می‌گذراند و در بیشتر قاعدگی‌ها (اگر همه نباشند) تخمک دفع می‌کند. خانم‌های ۲۰-۲۴ ساله هر ماه اگر رابطه‌های حفاظت نشده داشته باشند به احتمال ۲۰ درصد باردار می‌شوند. در این سنین احتمال افزایش فشار خون به دنبال بارداری بسیار کم است و احتمال ابتلا به دیابت بارداری نسبت به زنان ۴۰ ساله ۵۰ درصد است.

روان: تفکر شما درباره بارداری به عوامل مختلفی از جمله مسائل اجتماعی زندگی بستگی دارد. گروهی از مادران باردار شدن در این سن را به معنی عقب افتادن از مراحل تحصیلی و شغلی خود می‌بینند. مسئله دیگر تصویر ذهنی خانم از بدن خودش است. او همسن و سالان خود را می‌بیند که اندام متناسبی دارند و خودش به واسطه بارداری اضافه وزن پیدا کرده. به تمام این‌ها سوال‌هایی را که خانم در مورد تدابیر تربیتی فرزندش در ذهن دارد، بیفزایید.

خطرات برای کودک: خطر سقط جنین در این سنین حدود ۵/۹ درصد است یعنی کمترین مقداری که می‌تواند باشد. تخمک‌های خانم هنوز جوانند و احتمال تولد نوزاد ناقص بسیار کم است. خطر ابتلا به سندرم داون یک در ۱۶۶۷ و خطر ابتلا به اختلالات کروموزومی يك در ۵۲۶ مورد است.

۲۵-۲۹ سالگی

جسم : اگر ورزش کنید و مراقب رژیم غذایی خود باشید و در دوران بارداری خود هم این دو اصل را اجرا کنید، زایمان راحت‌تری خواهید داشت و می‌توانید با دردسر کمتری به وزن طبیعی خود بازگردید. بارداری قبل از ۳۰ سالگی خطر ابتلا به سرطان سینه و تخمدان را کاهش می‌دهد.

روان: در این سنین خانم‌ها مدام در تلاشند زندگی حرفه‌ای خود را باثبات کنند. با وجود این مزیت سنین قبل از ۳۰ سالگی، جوانی رابطه زناشویی شماست. در این سنین راحت‌تر می‌توانید با مسائلی که پدر مادر شدن بین شما ایجاد می‌کند، کنار بیایید.

خطر برای کودک: خطر سقط در زنان ۲۵-۲۹ سال ۱۰ درصد است و احتمال ابتلا به سندرم داون یک در ۱۲۵۰ و احتمال ابتلا به اختلالات کروموزومی یک در ۴۷۶ مورد گزارش شده است.

۳۰-۳۴ سالگی

جسم: باروری خانم در این سنین به تدریج رو به کاهش می‌رود. اگر خانمی به هر دلیلی نیاز به درمان‌های ناباروری داشته باشد، احتمال پاسخ مثبت او به درمان‌ها در این سنین (نسبت به زنان مسن‌تر) بیشتر است مثلا در زنان زیر ۳۵ سال از ۲۸ مورد داوطلب IVF ۲۵ نفر موفق به درمان می‌شوند. این درحالی است که در زنان بالای ۴۰ سال ۶ مورد از ۸ مورد در IVF موفق می‌شوند. مطالعات نشان داده زنان ۳۰-۳۴ ساله با احتمال دو برابر نسبت به زنان ۲۰-۲۹ مجبور به سزارین می‌شوند.

روان: زنانی که به ثبات مالی، تحصیلی و شغلی رسیده‌اند در این سنین با خیال راحت باردار می‌شوند اما ممکن است به نسبت مادران جوان‌تر بنیه و انرژی لازم برای پرورش فرزندشان را نداشته باشند.

خطر برای کودک: خطر سقط ۷/۱۱ درصد، احتمال ابتلا به سندرم داون یک در ۹۵۲ مورد و احتمال ابتلا به اختلالات کروموزومی یک در ۳۸۵ مورد است.

۳۵-۳۹ سالگی:

جسم: کاهش باروری در این سنین ادامه دارد و در ۳۸ سالگی ناگهان افت شدیدی می‌یابد. زیرا تخمک‌ها مسن هستند و سخت‌تر بارور می‌شوند. تا ۳۵ سالگی زوجین باید یک سال مداوم رابطه حفاظت نشده ناموفق داشته باشند تا برای آن‌ها ناباروری تشخیص داده شود. این محدوده زمانی در زنان بالای ۳۵ سال به ۶ ماه کاهش می‌یابد. خطر افزایش فشار خون به دنبال بارداری در زنان بالای ۳۵ سال دو برابر زنان جوان‌تر است و ۱۰تا۲۰ درصد این زنان را گرفتار می‌کند. این خطر در زنان چاق بیشتر هم هست. احتمال نیاز به سزارین در زنان ۳۵-۳۹ دو برابر زنان جوان‌تر است زیرا در این سنین مراحل زایمان طولانی‌ترند و مرحله دوم زایمان به ۲ ساعت می‌رسد.

روان: در این سنین معمولا پزشک متخصص زنان معالج از خانم تست آمنیوسنتز می‌خواهد و انتظار برای پاسخ این آزمایش برای خانم عذاب‌آور است. از طرفی اختلاف سنی زیاد والدین و فرزند چندان خوب نیست و سبب مشکلاتی می‌شود.

خطر برای کودک: احتمال ۲ یا چند قلوزایی با افزایش سن بیشتر می‌شود زیرا تاثیر هورمونی بر تخمدان‌ها تغییر می‌کند و ممکن است این هورمون‌ها چند تخمک را آزاد کنند. زنانی که داروهای ناباروری می‌خورند هم با احتمال بیشتری صاحب ۲ یا چند قلو می‌شوند زیرا این دارو‌ها و تخمدان‌ها را وادار به تولید تخمک بیشتر می‌کند. خطر سقط در زنان بالای ۳۵ سال به ۱۸ درصد می‌رسد و این زنان با احتمال دو برابر نسبت به زنان جوان‌تر مرده‌زایی می‌کنند.

۴۰- ۴۴ سالگی

جسم: مطالعات نشان داده فرزندان زنانی که بدون کمک روش‌های درمان ناباروری به دنیا آمده‌اند عمر طولانی‌تری دارند با این حال تنهایک درصد زنان ۴۰-۴۴ ساله به طور طبیعی باردار می‌شوند. سلامت دوران بارداری و زایمان به میزان ورزش، سبک زندگی سالم و مرتبه فرزند (چندمین فرزند) بستگی دارد. زنان بالای ۴۰ سال حوصله دوران طاقت فرسای بارداری را ندارند چرا که تغییرات هورمونی سبب القای خستگی به آن‌ها می‌شود. اگر این چندمین تجربه مادری باشد خانم مستعد بواسیر و فشار بر مثانه و پرولاپس واژن می‌شود. افزایش وزن ناشی از بارداری در این سنین بیشتر و کاهش آن سخت‌تر است.

روان: زنان بالای ۴۰ سال تجارب کافی از زندگی دارند و برای تربیت فرزندشان به بلوغ فکری رسیده‌اند، صبورترند اما ممکن است از اختلاف سنی با فرزندشان دچار نگرانی‌هایی شوند. این زوجین در اوج جوانی فرزندشان دوران سالمندی را طی می‌کنند که خود مسائلی را در پی دارد.

خطر برای کودک: حدود یک سوم بارداری‌های زنان ۴۰-۴۴ سال به سقط ختم می‌شود که دلایل آن سقط متفاوت است. مثلا ممکن است تخم از‌‌ همان ابتدا لانه‌گزینی مناسبی نداشته باشد. شاید رحم ضخامت حفاظتی لازم را پیدا نکند یا ممکن است جریان خون رحمی کافی نباشد.

خطر جفت سرراهی و پارگی جفت در این زنان بیشتر است و معمولا وزن تولد کودک کم است. احتمال ابتلا به سندرم داون در فرزندان این زنان یک در ۱۰۶ مورد و احتمال ابتلا به اختلالات کروموزومی یک در ۶۶ مورد گزارش شده که اختلالات کروموزومی از ۴۴ سالگی به یک در ۲۶ مورد می‌رسد.

۴۵-۴۹ سالگی

جسم: تنها ۰/۰3 درصد از این زنان به طور طبیعی باردار می‌شوند و احتمال موفقیت در درمان‌های ناباروری به شدت افت می‌کند. زنانی که در این سن باردار می‌شوند در طول بارداری باید مرتب از نظر سلامت قلب و عروق، کلیه‌ها و دیابت بررسی شوند. دوران بارداری و زایمان در این زنان نسبت به زنان جوان‌تر دشوارتراست. بارداری برای این زنان مانند این است که در این سن بخواهند یک فعالیت ورزشی شدید را شروع کنند. فشار وارد بر قلب به شدت افزایش می‌یابد. افزایش وزن هم فشار قابل توجهی را بر عضلات و مفاصل وارد می‌کند.

روان: بسیاری از زنان در میان دهه ۴۰ زندگی خود نگران سلامت و آینده فرزندشان هستند. از این عزیزان می‌خواهم به جای نگرانی بر رعایت اصول سلامت تمرکز کنند تا به امید خدا بارداری موفقی را داشته باشند.

خطر برای کودک: بیش از ۵۰ درصد بارداری‌های زنان بالای ۴۵ سال قبل از هفته ۲۰ بارداری به سقط ختم می‌شود. خطر مرده‌زایی در این زنان به دو برابر می‌رسد. بنابراین متخصص زنان معالج آزمایش‌ها و سونوگرافی‌های بیشتری را برای مادر تجویز می‌کند. در این سنین خطر ابتلای کودک به سندرم داون یک در ۳۰ مورد و خطر ابتلا به اختلالات کروموزومی یک در ۲۱ مورد است و در ۴۹ سالگی به یک در ۸ مورد می‌رسد.

بالای ۵۰ سال:

متوسط سن یائسگی ۵۱ سال است، اما به طور کلی سن یائسگی زنان بین ۴۵ تا ۵۵ گزارش شده است. اگر کسی بخواهد بعد از ۵۰ سالگی باردار شود حتما باید از داروهای باروری و مکمل‌های هورمونی و حتی تخمک اهدایی استفاده کند.

زنانی که هنوز تخمک‌گذاری دارند باید تا ۲ ماه اول بارداری از مکمل پروژسترون استفاده کنند و زنانی که دیگر تخمک‌گذاری نمی‌کنند باید از تخمک اهدایی کمک بگیرند و در بیشتر ماه‌های بارداری مکمل استروژن و پروژسترون بخورند تا بالاخره جفت خودش این هورمون‌ها را تولید کند.

در این سنین خطر ابتلا به فشار خون، مشکلات کلیوی و مشکلات جفت بسیار بالاست. تناقض تجربه زیاد و انرژِی کم در تربیت فرزندان در این سن پررنگ‌تر است.