خون در ادرار کودکان نشانه چیست؟

۱- دختری ۳ساله دارم. در ادرارش خون دیده شده است. علت خونریزی چیست؟
مهم‌ترین و اولین علت خونریزی در کودک ۳ ساله ممکن است ورم مثانه یا عفونت مثانه یا سیستیت باشد. دختربچه ۳ ساله به علت این‌که مجاری کوتاهی دارد اغلب به عفونت ادراری به خصوص عفونت مثانه مبتلا می‌شود که شایع‌ترین عفونت‌ است. برای تشخیص باید آزمایش ادرار انجام شود تا عامل عفونت مشخص شود.

با توجه به جواب آزمایش، درمان لازم به مدت ۲هفته انجام می‌‌شود. کودک بعد از این مدت مشکلش برطرف می‌شود. علت دیگر ممکن است عفونت در مجاری ادراری باشد یعنی در قسمت‌های بالا به صورت پیلونفریت باشد. در این صورت عفونت در دستگاه فوقانی ادرار است و آزمایش ادرار این عفونت را مشخص می‌کند.

در این حالت کودک تب، سوزش ادرار وخونریزی دارد. در برخی مواقع نیز خراش یا سوختگی یا خونریزی در قسمت خارجی دستگاه تناسلی مشاهده می‌شود که با شست‌وشوی موضعی رفع می‌شود. توصیه می‌کنم در کودکان دختر به دلیل داشتن مجاری کوتاه در این سنین آزمایش ادرار برای بررسی عفونت ادراری، سالانه انجام شود.


۲- پسر ۱۷روزه من شکمش باد دارد و مدفوعش هم به همین صورت است. هنگام خوابیدن به زحمت می‌خوابد و مرتب از خواب بلند می‌شود، راهنمایی‌ام کنید
نوزادان و شیرخواران معمولا در ۳ تا۴ ماهگی مبتلا به قلنج یا دردهای شکمی می‌شوند. مهم‌ترین علامت این قلنج شکمی نفخ و وجود گاز در معده و گاز درهنگام اجابت مزاج است. این کودکان هنگام اجابت مزاج درد دارند. این شیرخواران معمولا صبح‌ها آرام هستند و تغذیه خوب و خواب راحتی دارند ولی شب‌ها بی‌قرارند و معمولا بعد از ۴ ماهگی بهبود می‌یابند.

بیشتر نوزادان پسر هنگام شیرخوردن از سینه مادر چون سریع شیر می‌خورند مقداری هوا هم می‌بلعند که این هوا در دستگاه گوارش ایجاد درد و دفع گاز می‌کند. باید به نوزاد با آرامش شیر داده شود. به مادر این نوزاد توصیه می‌شود روزی یک قاشق چای‌خوری عرق نعنا را درآب حل کند و به نوزاد بدهد تا بهبود نسبی پیدا کند.

۳- دو پسر دوقلودارم که 5 ماه و نیمه هستند. از 3-2 ماهگی هر دوی آن‌ها پا‌های‌شان خیس می‌شود. آزمایش تیروئید در بدو تولد و ۵ ماهگی انجام دادند که مشکلی نداشتند. راهنمایی‌ام کنید
این‌ مورد جزو بیماری‌های بسیار نادر است و تشخیص آن با توجه به اندام‌های خیس و مرطوب بسیار مشکل است. به خصوص که آزمایش تیروئید هم انجام شده است. شاید این مادر پوشک را دیر به دیر تعویض می‌کند و دلیل خیس بودن اندام‌ها آلودگی با ادرار است.

از نظر تشخیصی بعید است که بیماری خاصی باشد و به مادر این دوقلو‌ها توصیه می‌شود تغذیه نوزادان را به صورت کامل انجام دهد. علاوه بر شیر مادر از۵ ماهگی به بعد غذای تکمیلی مانند حریره بادام ، فرنی و سوپ به آن‌ها داده شود. قطره مولتی ویتامین ۲۵ قطره، قطره آهن ۱۵قطره و شربت زینک یک قاشق مرباخوری بعد از ناهار به دوقلو‌ها داده شود.

شاید کمبود ریزمغذی‌هایی مانند روی، منیزیم، آهن و سلنیوم باعث سردی یا رطوبت اندام‌ها بشود. امید است با نظافت اندام شیرخواران و غذای تکمیلی این مشکل برطرف شود.

۴- پسر ۳ ماهه من مدفوعش حالت بلغمی دارد و رگه‌های خون در مدفوعش دیده می‌شود. شیر خشک و شیر مادر می‌خورد. مشکلش چیست؟
این نوزاد ۳ ماهه باید کاملا از هر نظر بررسی شود. مهم‌ترین مسئله در مورد آن عفونت‌های دستگاه گوارش و بعضی میکروب‌ها مانند کولی باسیل است که ایجاد اسهال و خونریزی می‌کند. آزمایش مدفوع وجود آن را نشان می‌دهد. اگر این نوع باکتری وجود داشته باشد یک هفته با مصرف آنتی‌بیوتیک برطرف می‌شود.

گاهی اوقات حساسیت به برخی مواد غذایی لاکتوزدار و پروتئین شیرمادر درکودکان شکم درد و خونریزی در مدفوع ایجاد می‌کند. اگر حساسیت به مواد غذایی تشخیص داده شد، توصیه می‌شود مادر هنگام شیردهی از خوردن مواد لبنیاتی مانند شیر و ماست و پنیر پرهیز کند و به نوزاد هم پنیر یا ماست ندهد.

با توجه به نیاز بدن به ویتامین D وکلسیم توصیه می‌شود مولتی ویتامین ۲۵ قطره که حاوی۴۰۰ واحد ویتامین D است و قطره آهن ۱۵قطره داده شود تا در اثرکمبود ویتامین D وکلسیم نرمی استخوان به وجود نیاید.

مهم‌ترین مطالب در این‌باره:
اختلالات دفع ادرار در کودکان هرساله باعث مراجعه تعداد زیادی از کودکان به مراکز درمانی می شود این بیماری علائم و نشانه هایی دارد که والدین درصورتی که در فرزندانشان با اینگونه موارد روبرو شدند باید با مراجعه به پزشک در صدد رفع این مشکل برآیند.
دکتر جواد غروبی فوق تخصص جراحی اطفال و دانشیار دانشگاه شهید بهشتی در مورد اختلالات دفع ادرار در کودکان گفت: مثانه نرمال به‌راحتی پر از ادرار شده و در زمان مناسب به‌منظور تخلیه‌، منقبض می‌شود در زمان انقباض مثانه، اسفنکتر خارجی به‌طور کامل ریلکس شده و ادرار داخل آن راحت، روان و کامل تخلیه می‌شود. اشکال در پر شدن و خالی شدن ادرار در مثانه را اختلال دفع ادرار در کودکان می‌نامند.

علائم و نشانه‌های اختلال دفع ادرار در کودکان چیست؟
این فوق تخصص جراحی اطفال در مورد علائم و نشانه های این بیماری در کودکان گفت: خروج بی‌اختیار ادرار در طی روز یا شب، غالباً به‌عنوان اولین علامت موردتوجه والدین قرار می‌گیرد.
تکرر ادرار و یا نیاز سریع به تخلیه‌ی ، تأخیر در خروج ادرار، قطره‌ قطره ادرار کردن، قطع متناوب جریان ادرار و زور زدن در هنگام ادرار کردن، درد پشت، پهلو و یا شکم، عفونت‌های مکرر دستگاه ادراری و وجود خون در ادرار از جمله موارد و نشانه های بیماری اختلال در دفع ادرار در کودکان است.

علت های مشکل در دفع ادرار در کودکان
وی در پاسخ به پرسشی در زمینه علت این بیماری در کودکان گفت: مشکلات رفتاری و عادت‌های غلط در کودکان مانند پرهیز از دستشویی رفتن به‌طور منظم و مرتب، عادت‌های غلط دستشویی رفتن، بازیگوشی، توجه و علاقه‌ی بیش‌ازحد خردسال به اسباب‌بازی، بازی‌های کامپیوتری و کارتون‌ها و... که منجر به امتناع کودک از دستشویی رفتن به‌موقع می‌شود، ترس از ادرار کردن به علت عفونت ادراری قبلی که در کودک درد ایجاد کرده و اختلالات توجهی، فشارهای هیجانی و روانی در کودکان بخشی از علل این بیماری است.
وی ادامه داد: مشکلات مادرزادی در آناتومی فیزیکی یا شکل دستگاه ادراری، مشکلات اکتسابی ایجادشده در آناتومی یا دستگاه ادراری ازجمله تومورها و تروما (آسیب)، بیماری‌های سیستم عصبی مرکزی و اختلالاتی که دستگاه ادراری را تحت تأثیر قرار می‌دهند.
مثل فلج مغزی، صرع، بیماری ام اس و بیماری‌های دیگر مغز یا نخاع که سبب ایجاد اختلال در مثانه یا عملکرد اسفنکتر ادراری شود را می توان از علت های دیگر این بیماری نام برد.
دکتر غروبی ادامه داد: بیماری‌های کلیوی یا غدد مترشحه‌ی داخلی که دستگاه ادراری را تحت تأثیر قرار می‌دهند؛ مانند بیماری‌های کلیوی مزمن و دیابت ،برخی بیماری‌های ژنتیکی که روی دستگاه ادراری اثر می‌گذارند.
عفونت یا التهاب دستگاه ادراری ازجمله عفونت ادراری، التهاب پیشاب‌راه، و وجود جسم خارجی نیز از علت های دیگر اختلالات اداری در کودکان است.

اختلال دفع ادرار چگونه تشخیص داده می‌شود؟
دکتر غروبی در مورد چگونگی تشخیص این بیماری گفت: در اینگونه موارد شرح‌حال کاملی از تاریخچه پزشکی، فامیلی و شرایط اجتماعی کودک توسط پزشک متخصص اخذ شده و در مرحله بعد برای یافتن ناهنجاری‌های فیزیکی یا آناتومیک (شکلی)، باید اقدامات دیگری انجام شود .
وی انجام تست‌های آزمایشگاهی را از دیگر راه های تشخیصی این بیماری ذکر کرد و گفت:
آزمایش‌ها شامل آنالیز ادرار، کشت ادرار و اندازه‌گیری سطح سرمی قند خون، اوره و کراتینیناز راه های بررسی مقدماتی برای تشخیص بیماری هستند.

انجام تست‌های اختصاصی
این فوق تخصص جراحی اطفال در مورد انجام تست های تخصصی برای تشخیص این بیماری گفت: گرفتن عکس‌های رادیولوژی اختصاصی و همچنین نوار مثانه توصیه می‌شود.
نوار مثانه، تغییرات فشار و حجم مثانه را در حالت پر و تخلیه به‌صورت نوار ثبت کرده و همچنین سونوگرافی نیز انسداد مسیر ادرار، حجم و ظرفیت مثانه و باقیمانده‌ی ادرار بعد از تخلیه را مشخص می‌کند.
البته با انجام ام آر آی ستون فقرات کمری، ناهنجاری‌هایی که سبب اختلال عملکرد دستگاه ادراری و گوارشی می‌شود، تعیین می‌شود.

درمان اختلال دفع ادرار چیست؟
این دانشیار دانشگاه در مورد درمان اختلالات دفع ادرار در کودکان نیز گفت: شیوه‌های درمانی بر اساس علت زمینه‌ای آن، شدت علائم و یافته‌هایی است که از شرح‌حال، معاینه‌ی بالینی، نتایج آزمایشگاهی و رادیولوژی به دست می‌آید و لذا با توجه به موارد ذکر شده روش درمان می‌تواند یکی از موارد ذیل باشد:

درمان یبوست
درمان دقیق و صحیح یبوست با استفاده از تنقیه، ملین و مصرف رژیم غذایی فیبردار، باعث کاهش عفونت ادراری و همچنین درمان بی‌اختیاری ادراری می‌شود.

رفتار درمانی
دکتر غروبی در مورد رفتاردرمانی دراین بیماری نیز گفت: در این روش با استفاده از ابزار و تکنیک، به افزایش توان کودک و والدین برای فائق آمدن به این بیماری کمک می‌شود.
به‌طور مثال برای شب‌ادراری از دستگاهی با سنسورهای حساس به خیسی ادرار استفاده می‌شود. گیرنده‌های این دستگاه به لباس‌زیر کودک وصل شده که به‌محض مواجهه با ادرار و انتقال پیام به دستگاه، زنگ آن به صدا درآمده و باعث بیداری کودک یا والدین می‌شود.
با این شیوه، بچه نسبت به این صدا شرطی شده و برای تخلیه‌ی ارادی ادرار به دستشویی می‌رود.
وی ادامه داد: در مواردی نیز از قرص یا اسپری مینیرین یا دسموپرسین برای کاهش تولید ادرار شبانه در کلیه استفاده می‌شود.
لازم به ذکر است که مصرف این دارو سبب درمان قطعی نشده و معمولاً با قطع دارو شب‌ادراری بیمار مجدداً شروع می‌شود.

حذف محرک‌های مثانه
خوردن مواد محرک ازجمله کافئین، آب‌میوه‌های کربناتی، نوشیدنی‌های حاوی سیترات و شکلات می‌تواند منجر به تحریک مثانه شود.
نوشیدن آب فراوان به‌منظور رقیق کردن ادرار و رفع یا کاهش این مشکل، توصیه می‌شود. با عمل به این توصیه، تخلیه‌ ی ادرار به‌راحتی و بدون سوزش صورت می‌گیرد .
همچنین در موارد مرتبط با عفونت ادراری نیز برای درمان تجویز آنتی‌بیوتیک انجام می شود.

درمان جراحی
دکتر غروبی در پایان در مورد لزوم دخالت جراحی در درمان این بیماری گفت: درمان جراحی در مواردی که مشکل آناتومیک یا شکلی، علت این بیماری باشد لازم است و باید انجام شود.