هفته چهارم بارداری؛ علائم، خوراکی‌ها و سونوگرافی تعیین جنسیت

در هفته چهارم بارداری، جنین چندان شکل نگرفته است و بیشتر در حال استقرار در دیواره رحم است. به تدریج کیسه آب تشکیل می‌شود که جنین را از انواع آسیب‌های فیزیکی حفظ کند. همچنین جفت در هفته چهارم تشکیل می‌شود که بتواند مواد غذایی و گازهای تنفسی را بین جنین و مادر منتقل کند. در چنین شرایطی شما می‌خواهید یا سونوگرافی مطمئن شوید که جنسیت جنین چیست و چه چیزهایی باید در هفته چهارم حاملگی خورد؟ دیگر نکات مراقبتی و علائم این هفته بارداری را در ادامه گفته‌ایم. 

در این مقاله می‌خوانید:

• اندازه جنین در هفته چهارم بارداری

• علائم هفته چهارم بارداری

• سونوگرافی هفته ۴ بارداری 

• ​ضربان قلب جنین در هفته چهارم بارداری

• تعیین جنسیت جنین در هفته ۴ حاملگی 

• در هفته چهارم بارداری چه بخوریم؟

• ورزش‌های هفته ۴ حاملگی

اندازه جنین در هفته چهارم بارداری

در هفته چهارم بارداری، جنین کوچکتر از دانه خشخاش است؛ در حدود اندازه میکروسکوپی است. توده سلولی جنین اکنون به عنوان یک بلاستوسیست، یک گلوله سلولی تازه تشکیل شناخته می شود، و مشغول استقرار در خانه جدید خود (رحم شما) است و برای تمام رشد حیاتی که در 6هفته آینده اتفاق خواهد افتاد، آماده می شود.

• قد: ۰.۱۳ سانتی متر
• وزن: ۰.۱۱ گرم

اعضای بدن جنین در هفته چهارم بارداری 

در این مرحله، بسیاری از ساختارهای اصلی جنینی شکل می‌گیرند از جمله لوله عصبی که پایه سامانه عصبی را تشکیل می‌دهد، قلب ( مواد موثر بر قلب جنین)  که عملکرد گردش خون را آغاز می‌کند، و لوله گوش که مبدل شنوایی جنین را شکل می‌دهد. همچنین، جنین در این مرحله شروع به تشکیل لوله هضمی، کبد، کلیه و سیستم گوارشی می‌کند. می‌دانید هوش جنین کی تشکیل می‌شود؟

علائم هفته چهارم بارداری

در هفته چهارم بارداری معمولا خانم‌ها با تغییرات هورمونی دچار برخی علائم می‌شوند؛ از جمله:

نفخ

ممکن است به لطف هورمون بارداری پروژسترون کمی پف کرده باشید. شلوارهای راحت را درآورید!

گرفتگی خفیف

در هفته 4 بارداری، گرفتگی عضلات ممکن است شما را نگران کند، اما در واقع ممکن است نشانه ای از کاشت مناسب کودک در پوشش داخلی رحم شما باشد. با این حال، هرگونه گرفتگی یا درد شدید در هفته چهارم بارداری را باید حتماً فوراً به پزشک خود اطلاع دهید.

لکه بینی

همچنین ممکن است در هفته چهارم در نتیجه کاشت، خونریزی خفیف رخ دهد. نگران نباشید - این نیز کاملاً طبیعی است. اما همین توصیه وجود دارد: اگر خون زیاد است، مانند پریود یا سنگین‌تر، بیش از دو روز طول می‌کشد، یا اگر به هر نحوی نگران هستید، به پزشک مراجعه کنید.

نوسانات خلقی

تصور شما نیست خلق و خوی شما بیشتر به دلیل نوسانات هورمونی است. (اما شاید به دلیل استرس و به دلیل اینکه ذهن شما در حال تپیدن است.) نوسانات خلقی بارداری در 12 هفته اول شدیدترین هستند. پس از آن، هورمون‌ها کمی کاهش می‌یابند و باعث می‌شود در هر آگهی بیمه عمری که می‌بینید کمتر گریه کنید.

بیماری تهوع صبحگاهی

کارشناسان می گویند که حدود 50 تا 90 درصد زنان باردار به نوعی حالت تهوع صبحگاهی (معروف به حالت تهوع و گاهی اوقات استفراغ) مبتلا می شوند. بنابراین حتی اگر تا به حال ناراحتی معده نداشته اید، احتمالاً در مقطعی دچار خواهید شد. تهوع صبحگاهی معمولاً در حدود 9 هفته در بدترین حالت خود است که  به تدریج بهبود می یابد و معمولاً در سه ماهه دوم بارداری کاملاً ناپدید می شود.

سینه‌های دردناک

سینه‌های شما متورم و حساس شده‌اند، زیرا این هورمون‌ها به بدن شما می‌گویند: «بچه‌ای در راه است. بهتر است آماده سازی مجاری شیر را شروع کنید!»

خستگی مادر در هفته چهارم

کاملاً طبیعی است. خستگی یکی از علائم اصلی اوایل بارداری است.عادت کنید که زود به رختخواب بروید و در صورت امکان چرت بزنید. یکی از شایع ترین علائم بارداری در هفته چهارم، خستگی کامل است، زیرا بدن شما سخت در تلاش است تا آن گلوله کوچک سلولی را به جنین تبدیل کند.

ترشح واژن در هفته چهارم بارداری

ترشح واژن در هفته چهارم بارداری بنا به عوامل مختلفی ازجمله تغییرات هورمونی متفاوت خواهد بود. چند نوع ترشح واژن شایع در این هفته عبارتند از:

• افزایش ترشحات مهبلی
• ترشحات لطیف شفاف یا سفید رنگ
• ترشحات زرد یا کرم رنگ همراه با خون یا سلول‌های مرده

در صورتی که ترشحات واژن در هفته چهارم بارداری، بوی نامطبوع، خارش یا سوزش داشته باشند بهتر است با پزشک موضوع مشورت کنید.

تغییرات بدن مادر در هفته چهار بارداری 

تغییرات بدن مادر در هفته چهارم بارداری ( درباره هفته پنجم بارداری و هفته سوم بارداری هم بخوانید)  تاثیر قابل توجهی روی روند بارداری دارد:

• رشد جنین: در هفته چهارم بارداری ، جنین در حال رشد و رحم هم در حال بزرگ شدن است تا فضای کافی برای رشد و تغذیه جنین فراهم کند. این تغییرات ممکن است روی روند بارداری اثر بگذارند، چرا که توسعه سلامت جنین و پیوند بین جنین و رحم از اهمیت بالایی برخوردار است.
• تغییرات هورمونی: در این هفته، سطح هورمون‌های مختلف در بدن مادر تغییر می‌کند که به تنظیم رشد جنین، تحرکات رحم و تغییرات در سیستم ایمنی و عملکرد غده‌های درون ریز مربوط به بارداری کمک می‌کند.
• تغییرات در سیستم گوارشی: غییرات در سیستم گوارشی از علائم شایع این هفته هستند که نه فقط روی روند بارداری که روی تغذیه و رشد جنین هم اثر می‌گذارند.
• تغییرات روانشناختی: تغییرات هورمونی و فیزیولوژیکی در برخی زنان ممکن است باعث تغییر حالت عاطفی، خستگی و استرس در آن‌ها

سونوگرافی‌های هفته چهارم بارداری

اهمیت سونوگرافی در هفته چهارم بارداری این است که به مادر و پزشک کمک می‌کند تا ارزیابی از وضعیت بارداری و سلامت جنین داشته باشند. سونوگرافی در چهار هفتگی جهت بررسی موارد زیر انجام می‌شود:

• تایید وجود جنین در رحم
• تشخیص سن بارداری براساس، آخرین پریود، تاریخ رابطه جنسی، و اندازه جنین، سن بارداری را تخمین بزند
• بررسی نواحی قلبی جنین مانند ضربان قلب، ساختارهای قلبی ابتدایی و جریان خون
• بررسی تشکیل ساختارهای پایه‌ای جنینی مانند جداره‌های مغز و نخاع، دست و پاها، چهره و دستگاه ادراری

شکل و تعیین جنسیت جنین در هفته چهارم بارداری با سونوگرافی

جنین در سونوگرافی 4 هفتگی شبیه یک نقطه کوچک است که کیسه حاملگی نامیده می شود. با این حال معمولا در هفته چهارم به شما سونوگرافی نمی‌دهند. ممکن است در ماه بعد یک سونوگرافی داشته باشید.

زمان تعیین جنسیت جنین با سونوگرافی

حدود هفته یازدهم تا چهاردهم بارداری، با استفاده از آزمایش‌های جهش ژنتیکی نژادی، مانند آمنیوسنتز یا آزموسنتز، می‌توان جنسیت جنین را تشخیص داد. این آزمایش‌ها به طور معمول در صورت نیاز به تشخیص بیماری‌های ژنتیکی و نژادی انجام می‌شوند و جنسیت جنین نیز همزمان مشخص می‌شود.

ضربان قلب جنین در هفته چهارم بارداری 

در هفته چهارم بارداری، بلاستوسیست کوچک  یا فرزند شما هنوز ضربان قلب ندارد. یک رگ خونی شروع به شکل گیری کرده است که در چند هفته آینده به قلب و سیستم گردش خون تبدیل می شود. قلب تا هفته دهم به رشد خود ادامه می دهد اما در هفته پنجم یا ششم شروع به تپش می کند.​

در هفته چهارم بارداری چه بخوریم؟

تغذیه مناسب و متعادل در این هفته بسیار مهم است و باید توجه خاصی به مصرف مواد غذایی سالم و غنی از مواد مغذی داشته باشید. در ادامه نکات مهم تغذیه هفته چهارم بارداری را آورده‌ایم:

• مصرف مواد غذایی سالم و تازه مانند میوه‌، سبزیجات، محصولات غنی از فیبر، ماهی، گوشت سفید، حبوبات و محصولات کامل غلات
• مصرف کافی مایعات مانند آب و آبمیوه‌های طبیعی بدون قند، آب نارگیل و سوپ‌
• مصرف مواد غذایی حاوی آهن مانند گوشت قرمز، مرغ، ماهی، نخود و لوبیا
• مواد غذایی حاوی اسید فولیک مانند انواع سبزیجات تازه و سبز، نارنگی، بادمجان
• مواد غذایی حاوی کلسیم برای تقویت استخوان‌ها و دندان‌های جنین مانند شیر و فرآورده‌های لبنی، سبزیجات سبز تاریخچه‌دار، ماهی سردابی و تخم‌مرغ
• امگا-۳ مانند سالمون و ماهی قزل آلا، هسته‌های روغنی مانند پسته و بادام، و روغن کنجد
• پروتئین مانند گوشت، مرغ، ماهی، تخم‌مرغ، لبنیات، حبوبات و محصولات سویا
• اجتناب از مواد غذایی ناسالم مانند غذاهای چرب، آماده، فریز و فرآوری شده، نوشیدنی‌های با قند اضافی و مواد غذایی با رنگ و طعم‌دهنده‌های مصنوعی

بایدها و نبایدهای هفته چهارم بارداری

در هفته چهارم بارداری، مراقبت از خود و جنین بسیار مهم است. در ادامه برخی از بایدها و نبایدهای مربوط به این مرحله را بررسی می‌کنیم:

نکات پزشکی در هفته چهارم بارداری

علاوه بر رژیم غذایی و تغذیه هفته چهارم، مراقبت های پزشکی و مشاوره با پزشک نیز در این دوره بسیار اهمیت دارد. در ادامه، تعدادی از نکات پزشکی مربوط به این مرحله را بررسی می‌کنیم:

• ملاقات با پزشک
• بررسی سلامت جنین
• آزمون‌ سنتز اچ‌جی (HCG)
• مصرف مکمل‌هایی مانند اسید فولیک، آهن و کلسیم
• بررسی علائم و نشانه‌ها و گزارش خونریزی غیرطبیعی، درد شدید، تغییرات ناگهانی در حرکات جنین و هر نوع علائم نگران‌کننده دیگر به پزشک
• مشاوره و آزمایش‌های غربالگری آنومالی جنینی

خود مراقبتی در هفته چهارم بارداری

برخی از نکات خود مراقبتی در هفته چهارم بارداری که مادرها باید برای حفظ سلامت خود و جنین باید رعایت کنند عبارتند از:

• تغذیه مناسب و سالم در طول بارداری جهت تامین تمام مواد غذایی مورد نیاز بدن و جنین
• مصرف مایعات کافی، آب، نوشیدنی‌های سالم جهت حفظ هیدراتاسیون بدن مادر
• استراحت مناسب
• ورزش منظم و ملایم جهت حفظ سلامت عمومی مانند پیاده‌روی، شنا یا یوگا
• حفظ بهداشت شخصی، از جمله شستن دست‌ها به طور منظم، پاک نگه داشتن مناطق حساس و استفاده از محصولات بهداشتی مناسب
• مدیریت استرس با روش‌هایی مانند مدیتیشن، یوگا، تمرینت نفس عمیق و تمرینات آرامش‌بخش
• پرهیز از مصرف مواد مضر مانند الکل، ترکیبات قندی بالا، دخانیات و مواد مخدر
• ملاقات با متخصصان مراقبت از بارداری و زنان و زایمان

ورزش‌های هفته چهارم بارداری

ورزش‌های ملایم و مناسب در هفته چهارم بارداری کمک می‌کنند تا سلامتی و راحتی خود را حفظ کنید. البته، قبل از هرگونه فعالیت و ورزش، توصیه می‌شود با پزشک مشورت کنید. زیرا هر بارداری ممکن است شرایط خاص و نیازهای مختلفی داشته باشد. در ادامه، تعدادی از ورزش‌های مناسب برای هفته چهارم بارداری را آورده‌ایم:

• پیاده‌روی
• شنا
• یوگا
• تمرینات تنفس عمیق
• تمرینات کششی

در طول هر مرحله از بارداری، به نشانه‌های بدن خود گوش دهید و در صورت بروز هرگونه ناراحتی، خونریزی یا درد غیرعادی، فورا به پزشک مراجعه کنید.

کلام آخر

هفته چهارم بارداری یک مرحله مهم در دوره بارداری است که در آن سیستم عصبی جنین شروع به توسعه می‌کند و بسیاری از اعضای مهم مانند قلب و مغز در حال شکل‌گیری هستند. در عین حال، تغییرات فیزیکی و هورمونی در بدن مادر نیز ادامه دارد. حواستان باشد از این هفته علائم بارداری خودشان را نشان می‌دهند پس باید منتظر اتفاقهای ناگهانی بارداری باشید. البته هنوز احتمال اینکه تست‌های بارداری جواب منفی به شما بدهد وجود دارد. شاید هورمون گنادوتروپین به صورت کامل ترشح نشده و همین هم عاملی است که با تست‌های بارداری متوجه حاملگی نشوید اما با افزایش میزان هورمون‌ها بالاخره نشانه‌های حاملگی هویدا می‌شود کم کم حالت تهوع هم شروع می‌شود.