بهداشت دندان کودکان، والدین توجه کنند

مجله سیب سبز: بدون شک هیچ پدر و مادری دوست ندارد که فرزندش با وجود دندان های شیری، دندان هایش کرم خورده و سیاه باشد و برای پیشگیری از این مشکل حسابی به بهداشت دهان و دندان کودک خود توجه می کنند، اما در مورد برخی کودکان با وجود رعایت تمام نکات بهداشتی، والدین شاهد پوسیدگی دندان های فرزندشان هستند.

پوسیدگی های دندان های کودکان معمولا از عمق شیارهای عمیق دندان های عقبی شروع و باعث می شود در صورت بی توجهی منجر به پوسیدگی وسیع شود. اما روش هایی وجود دارد که به کمک دندانپزشک می توان از این پوسیدگی ها جلوگیری کرد.

به همین منظور دکتر ماریتا شکاریان، دندانپزشک کودکان و فلوشیپ ارتوکودکان از ایالات متحده مواردی را که والدین در زمینه مراقبت از دندان های فرزندشان می توانند رعایت کنند، توضیح می دهد.

دندانپزشک برای حل این مشکل چه می کند؟

برای شروع کار، ابتدا دندانپزشک باید دندان مناسب برای فیشور سیلانت را پیدا کند. این کار به طور معمول در دندان های دائمی عقبی کودکان که تازه رویش یافته اند، شیارهای عمیقی دارند و هیچ پوسیدگی در آنها وجود ندارد، انجام می گیرد.

در ابتدای کار دندان مورد نظر تمیز و خشک می شود. سپس مایع اسیدی روی سطح شیارهای دندان گذاشته شده و بعد از آن، این شیارها با ماده چسب مانندی پر می شوند. این ماده اغلب نوعی کامپوزیت مایع (ماده ترمیمی سفیدرنگ) است که در بسیاری موارد بعد از قرار دادن روی سطح دندان به وسیله نور سفت می شود.

حالا دندان ما سطح صاف و بدون شیاری دارد که تمیز کردن آن بسیار ساده بوده و میزان پوسیدگی در آن کم خواهد شد. کل مراحل فیشور سیلانت بسیار ساده، بی درد و سریع انجام می گیرد و در بیشتر موارد سال ها دوام دارد. اما این دندان ها باید همانند سایر دندان ها، هرچند وقت یک بار به وسیله دندانپزشک کنترل شوند تا اگر نیازی به درمان های دیگر باشد، به وسیله وی انجام پذیرد.

فیشورسیلانت چیست؟

نکته قابل توجه این است که قسمت اعظم پوسیدگی ها در شیارهای سطح جونده دندان های آسیای شیری و دائمی رخ می دهند که علت آن شیارهای بسیار عمیق و ظریف موجود در سطوح جونده هستند که موهای برس مسواک قادر به پاک سازی عمق این شیارها نیستند و این در حالی است که شاید بیمار به دقت بهداشت دهانی را نیز رعایت کرده باشد.

شیار درمانی یا فیشورسیلانت، یکی از روش های افزایش مقاومت دندان و پیشگیری از پوسیدگی برای مدت طولانی تر حدود ۱۰ تا ۱۵ سال است. در این روش مواد هم رنگ و رقیقی برای مهر و موم کردن شیار های عمیق و منافذ دندانی در سطح جونده که بیش از ۷۰ درصد پوسیدگی ها از آنجا ناشی می شود، به کار می رود.

در شیار درمانی، دندان ها ابتدا بروساژ و تمیز شده و بدون تراش یا با تراش بسیار کم تمیز و خشک شده و توسط نور دستگاه مواد سیلانت در یک جلسه سفت و محکم می شود. انجام شیار درمانی نباید مانع از مسواک زدن و نخ کشیدن لای دندان ها شود. بهترین سن برای شیار درمانی بین ۶ تا ۱۲ سال و در مورد دندان های آسیای شیری و دائمی تازه رویش یافته استفاده می شود.

جویدن راحت انجام می شود

برخی از والدین از این می ترسند که مسدود کردن شیار دندان ها جویدن را مختل کند. در پاسخ باید گفت که مسدود کردن شیار دندان ها روی همه دندان ها انجام نمی شود.

شیارها که دره ای شکل هستند و باعث گیر غذایی می شوند می توانند موجب پوسیدگی های دندانی باشند بنابراین دندانپزشکان فقط این شیارها را مسدود می کنند، ولی اگر شیارهای دندان های فرزند شما کم عمق باشد یا دهانه بازی داشته باشد که به فرار مواد غذایی کمک کند، لازم نیست به وسیله مواد پوشاننده شیار مسدود شود.

نکته دیگر این که مواد هم رنگ دندان برای پوشاندن شیارهای دندان ها استفاده می شوند بنابراین هیچ اشکالی در زیبایی دندان ها به وجود نمی آورند.

در چه سنی مناسب است؟

این درمان به طور ویژه برای دندان های آسیای اول دائمی(دندان ۶) تا ۲ سال بعد از رویش آن توصیه می شود. علت آن است که این دندان در ۶ سالگی رویش می یابد یعنی سنی که متاسفانه هنوز بیشتر کودکان و والدین آنها مراقبت های لازم بهداشتی و تغذیه ای برای جلوگیری از پوسیدگی دندان های کودک را رعایت نمی کنند.

دلیل دیگر آن است که چون رویش دندان ۶ با افتادن هیچ کدام از دندان های شیری همراه نیست، متاسفانه خیلی از پدر و مادرها حتی متوجه رویش این دندان مهم در دهان کودک شان نمی شوند و تصور می کنند این دندان هم یکی از دندان های شیری است که در نهایت خواهد افتاد.

به همین دلیل معمولا دندان ۵ خیلی زود و گاهی حتی قبل از رویش کامل آن، خراب می شود. لازم به یادآوری است که سن مناسب این درمان برای دندان های آسیای دوم دائمی، حدود ۱۲الی۱۴ سالگی است. در دندان های شیری، معمولا این درمان در حدود ۴ تا ۶ سالگی روی دندان های آسیای دوم شیری که هم به مدت طولانی تری در دهان می ماند و هم شیارهای عمیق و نامنظم تری بر سطح جونده خود دارند، انجام می شود.

شیاردرمانی نوعی پیشگیری است

برای پیشگیری از ایجاد پوسیدگی های ناخواسته در عمق شیارهای غیرقابل دسترس می توان با کمک فیشورسیلانت تراپی مانع از پوسیدگی هایی از این دست شد.

با استفاده از این روش می توان عمق شیارهایی را که مستعد پوسیدگی هستند و انتهای موهای برس مسواک هم قادر به تمیز کردن آنها نیست را مهر و موم کرد.

در این روش نیازی به تراش دندان نبوده و فقط کافی است با روش های خاص شیارهای دندان ها از باقیمانده های مواد غذایی، پلاک میکروبی و... تمیز شده و داروی مورد نظر در عمق شیارها قرار می گیرد تا علاوه بر این که از گیر غذایی در نواحی فوق الذکر جلوگیری می شود، مانع نفوذ میکروب ها به عمق شیارها نیز شود.

پیشگیری بهتر از درمان

دندان های شیری و نیز دائمی دارای ساختمان پیچیده ای هستند. مینای دندان یعنی همان لایه خارجی که سطح هر دندان را پوشانده است حاوی فسفات کلسیم است که همانند سدی محکم از پوسیده شدن لایه های داخلی دندان مثل عاج جلوگیری می کند.

بزاق دهان نیز نه تنها محیط دهان را مرطوب نگه می دارد، بلکه باعث خودشویی دندان ها و نیز پاک شدن ذرات غذایی از سطوح دندان ها می شود که کمک قابل توجهی برای جلوگیری از ایجاد پوسیدگی و در نهایت نگهدای بافت دندانی می کند.

یکی از عوامل مهمی که باعث از بین رفتن مینای دندان می شود، اسیدها هستند. اسیدها به صورت طبیعی در بسیاری از غذاها و نیز میوه ها مثل مرکبات وجود دارند.

همچنین نباید از یاد برد که نوشابه های گازدار حاوی مقدار قابل توجهی اسید هستند که به راحتی قادرند مینای دندان را تخریب کنند. لازم به ذکر است که اسید حاصله از فرایند شیمیایی ناشی از تاثیر باکتری ها روی مواد قندی و نشاسته ای مصرف شده، سهم بسزایی در ایجاد پوسیدگی دارد.

به استحکام دندان کمک می کند

نکته قابل توجه در مورد داروی فیشور سیلانت، وجود فلوراید است که به مرور در عمق شیار دندان آزاد شده و باعث استحکام بیشتر مینای موجود در عمق شیارها می شود.

لازم به ذکر است که عمل فیشورسیلانت تراپی در شیارهای سطح جونده دندان های مستعد پوسیدگی اعم از شیری یا دائمی،قبل از ایجاد هر نوع پوسیدگی قابل انجام است.

معمولا این سیلانت ها برای مدت طولانی روی شیارها را می پوشانند، اما بهتر است هر ۶ ماه یکبار توسط دندانپزشک کنترل شوند تا در صورت ایجاد مشکل در آنها اصلاح شوند یا دوباره سیلانت انجام شود تا از نفوذ پوسیدگی در دندان جلوگیری صورت گیرد.