بند ناف نوزاد، پیش بینی وقوع آسم
شواهدی دال بر وقوع حساسیت حتی در بدو تولد وجود دارد بطوریکه با اندازه گیری IgE بند ناف نوزاد، می‌توان وقوع آلرژی و آسم را در کودک پیش بینی کرد.
آفتاب: شواهد قابل ملاحظه ای دال بر وقوع حساسیت حتی در بدو تولد وجود دارد بطوریکه با اندازه گیری IgE بند ناف نوزاد و در صورت بالابودن آن می توان تاحدود زیادی وقوع آلرژی و آسم را در کودک مزبور پیش بینی کرد.
پیشگیری اولیه
شواهد قابل ملاحظه ای دال بر وقوع حساسیت حتی در بدو تولد وجود دارد بطوریکه با اندازه گیری IgE بند ناف نوزاد و در صورت بالابودن آن می توان تاحدود زیادی وقوع آلرژی و آسم را در کودک مزبور پیش بینی کرد.
همین امر اهمیت مراقبت های پیشگیری کننده را در دوران بارداری و بخصوص در ماههای آخر آن روشن می کند ، از میان عوامل مطالعه شده مشخص شده است که استعمال سیگار توسط مادران باردار و یا قرارگرفتن در معرض دود آن سبب افزایش IgE خون بند ناف می شود.
در مورد تاثیر سایر آلاینده ها و انواع غذاها و نیز لزوم پرهیز غذایی توسط مادر باردار برای جلوگیری از وقوع آلرژی بحث و اختلاف نظر وجود دارد.
پیشگیری ثانویه
در صورت وقوع حساسیت اولیه و افزایش IgE در دوره جنینی و بدو تولد ، اقدامات پیشگیری کننده جهت جلوگیری از بروز علائم آلرژی در یک فرد مستعد را پیشگیری ثانویه می نامند. این اقدامات شامل شناسایی و کنترل عوامل و محرک هایی است که منجر به بروز علائم آلرژی و آسم در فرد می شوند.
در صورت پرهیز از عوامل تحریک کننده و آلرژن ها ( مواد حساسیت زا ) و موفقیت در حذف آنهااز محیط زندگی بیمار، علائم بیماری، میزان مصرف دارو نهایتا نیاز به مراجعات پزشکی و بیمارستانی رو به کاهش نهاده و بیماری احساس بهبودی قابل توجه خواهد نمود.
مطالعات نشان می دهند که وقوع انواع آلرژی و آسم در کودکانی که حداقل ۶ ۴ ماهگی توسط شیر مادر تغذیه شده اند کمتر از کودکان مشابهی بوده است که شیرخشک یا شیر گاو مصرف کرده اند . همچنین شروع زود هنگام تغذیه تکمیلی و غذای جامد بویژه قبل از سنین ۴ ماهگی میزان بروز آلرژی ها و آسم را در شیرخواران افزایش داده است.
از میان آلرژن ها و محرک های موجود در محیطهای باز و بسته اطراف بیمار که بعنوان عامل آغازگر حمله محسوب می شوند، شایع ترین آنها شامل هیره ها (از دسته بند پایان)، دود سیگار، حیوانات خانگی، آلرژن‌های سوسک، گرده گیاهان و قارچ ها و دود ناشی از وسایل گرم کننده است و از سایر عوامل شایع می توان به ویروسهای ایجاد کننده عفونت های تنفسی و فعالیت های بدنی اشاره کرد.
هیره های موجود در گرد و خاک
هیره ها ( Mites ) بند پایانی هستند با اندازه حدود ۱/۰ میلی متر که جزء مهمی از عناصر موجود در گرد و خاک منزل به شمار می رود. و بدلیل همین اندازه کوچک معمولا با چشم غیر مسلح دیده نمی شوند.
این جانوران فاقد گزش بوده و بیماری خاصی را منتقل نمی کنند. تغذیه آنها از لایه های شاخی پوست کنده شده انسان و محل زندگی ایشان تشک، پتو، بالش، فرش، پرده، مبلمان، اسباب بازی های پشمی و پارچه ای و وسایل مشابه می باشد.
شرایط آب و هوایی گرم و مرطوب رشد و تکثیر این موجودات را تسریع می کند. تماس افراد با آلرژن های هیره ( شامل ذرات بدن ، فضولات و تخم ) در ابتدای کودکی می تواند استعداد ابتلاء به آسم را در فرد شدیدا تقویت نماید.
راه های پیشگیری
شستشوی پتو یا ملحفه ها هفته ای یکبار در آب داغ ( بیش از ۵۵ درجه سانتیگراد ) و خشک کردن در آفتاب یا توسط اتوی داغ.
وجود پوشش مناسب در اطراف بالش و تشک به طوریکه مانع ادامه زندگی هیره ها در آنها شود.
حتی الامکان عدم استفاده از فرش در اتاق خواب.
نظافت و گردگیری مبلمان و اجتناب از نگهداری آنها در اتاق خواب.
شستشوی پرده ها و اسباب بازی های پشمی و پارچه ای کودکان.
آلرژن های حیوانات خانگی
شامل مواد حساسیت زای بدن سگ و گربه و پرندگان و … می باشد مانند پشم، مو، کرک، پر و ذرات شوره
راه پیشگیری :
پرهیزاز نگهداری حیوانات در خانه، بویژه در اتاق خواب، در صورت عدم امکان اجتناب، شستشوی هفتگی حیوان مزبور
دود سیگار
یکی از محرک های مهم به شمار می رود ، خواه خود بیمار سیگار بکشد و یا بطور غیر مستقیم در معرض دود سیگار قرار گیرد . دود سیگار شانس حساسیت و ابتلاء به آسم را ، بخصوص در کودکان بالا برده و در کودکانیکه قبلا علائم آسم را نشان داده اند سبب تشدید علائم و بروز حملات جدید می گردد.
راه پیشگیری :
اجتناب از قرار گرفتن در معرض دود سیگار . والدین کودکان مبتلا به آسم و افراد متفرقه نباید در اتاقی که کودک حضور دارد سیگار بکشند. همچنین از بردن کودکان به اماکن عمومی آلوده به دود اجتناب کنند. بدیهی است کشیدن سیگار برای هر فرد مبتلا به آسم ممنوع است.
سوسک
آلرژن های سوسک در برخی از مناطق، شایعترین محرک بشمار می روند که شامل ذرات بدن، بزاق و فضولات جانور باشند.
راه پیشگیری :
نظافت و بهداشت خانه های آلوده به طور منظم و کامل و در صورت استفاده از حشره کش ها و اسپری ها حشره کش توصیه می شود ، این عمل بدون حضور بیمار در خانه صورت گیرد ، و پس از آن نیز تهویه لازم در خانه باید انجام شده باشد.
ـ قارچ ها و گرده گیاهان نیز از شایعترین مواد حساسیت زای موجود در محیط پیرامون ما به شمار می روند و می توانند عامل مهمی در ایجاد آسم و آلرژی های فصلی شوند.
راه پیشگیری :
بستن درها و پنجره ها و اقامت در محیطهایی سر بسته در زمانهایی که میزان گرده افشانی به حداکثر خود رسیده است. (معمول ساعات ۷ تا ۱۰ صبح ۵ تا ۹ بعدازظهر ) این امر سبب کاهش تماس با آلرژن های مورد نظر می شود در حالیکه اجتناب صد در صد از آنها غیر ممکن است. دستگاههای تهویه در صورتیکه بخش های داخلی و خارجی آنها بدقت تمیز شوند، مفید خواهند بود.
ـ دود ناشی از بخاری ها و وسایل گرم کننده : دستگاههای مولد گرما می توانند منشا ایجاد ذرات محرک و مسبب تشدید علائم آسم و آلرژی باشند.
راه پیشگیری :
استفاده از دودکشهای مناسب و تهویه کافی محیط داخلی ساختمان و تعمیر و رسیدگی به دستگاههای مورد نظر در موقع لزوم.
ـ سرماخوردگی ها و سایر عفونتهای تنفسی ویروسی
نیز می توانند سبب بروز و یا تشدید علائم آسم ، بویژه در کودکان بشوند.
راه پیشگیری :
در صورت مشاهده اولین علائم سرماخوردگی، درمان باید بوسیله داروهای استنشاقی گشاد کننده برونش به همراه استفاده از داروهای خوراکی کورتیکواستروئیدی و با افزایش میزان کورتیکواستروئید استنشاقی صورت گیرد.
استفاده از داروهای ضد التهاب برای چند هفته تا حصول اطمینان از کنترل مناسب بیماری لازم است. تشدید علائم آسم می تواند تا هفته ها پس از عفونت باقی بماند.
ـ فعالیت های بدنی و ورزش محرک شایعی برای اکثر بیماران مبتلا به آسم است.
با وجود برنامه مناسب درمانی، اکثر بیماران مبتلا به آسم قادر به شرکت در فعالیتهای ورزشی و حتی ورزش دو و میدانی و سایر فعالیت ها هستند. استفاده از داروهای استنشاقی گشادکننده برونش ( نظیر سالبوتامول ) و یاکرومولین سدیم قبل از شروع ورزش پیشگیری موثر و مناسبی برای اینگونه بیماران است.
همچنین انجام نرمش های سبک سبب کاهش علائم می شود. برخلاف سایر محرک ها ، فعالیت های بدنی و ورزش را نباید برای بیماران ممنوع کرد.
پرهیز از محرک ها و آلرژن ها به معنای تغییر در رفتار و عادات افراد است که برای برخی از بیماران و یا خانواده ها بسیار سخت و گاهی غیر عملی می نماید.
باید تلاش نمود تا در مورد هر بیمار راه مناسب پرهیز از عامل مورد نظر را یافت و در صورت عدم امکان در پرهیز قطعی از عامل مورد نظر ( مانند نگهداری حیوانات دست آموز در خانه ) تا حدی که ممکن است از تماس با آن اجتناب نمود.
اگر انجام دائم برخی اقدامات مفید نظیر شستشوی هفتگی ملحفه در آب داغ و یا خارج کردن حیوانات اهلی از خانه دشوار و غیر عملی باشد، حداقل در مدت ۶ تا ۱۲ ماه ابتدای تولد یک کودک رعایت این توصیه ها باید مورد اهتمام و جدیت قرار گیرد.
نقش پیشگیرانه و درمانی واکسن های ضد آلرژی (ایمونوتراپی ) در آسم و سایر آلرژی های مورد بحث و اختلاف نظر است. درمان فعلی و قابل دسترس آسم و آلرژی ها در اغلب موارد منجر به کنترل مناسب و قابل قبول بیماری می گردد.
استفاده از واکسن های ضد آلرژی موراد خاص داشته و در صورت عدم امکان احتناب و پرهیز آلرژن ها و یا ناتوانی داروها درکنترل علائم بیمار ، با نظر پزشک متخصص آسم و آلرژی تجویز می گردد.
از موارد استفاده این واکسن ها می توان حساسیت به عواملی چون گرده گیاهـــان مختلــــف ، هیره ها ، شوره بدن حیوانات یا برخی قارچ ها را نام برد.
انجام حساسیت زدایی توسط واکسن ها ممکن است در مورادی مضر و حتی خطرناک باشد و لذا انجام آنها تنها توسط متخصصین و افراد آموزش دیده توصیه می شود.
پیشگیری با استفاده از دارو
امروزه استفاده پیشگیرانه از داروها در بیماران مبتلا به آلرژی و بویژه آسم جایگاه مهمی دارد . این داروها غالبا کم ضرر هستند و در صورت تجویز توسط پزشک و انجام دستورات پیگیری بموقع خطری متوجه بیمار نخواهند ساخت.
لذا ترس از اعتیاد به داروهای مزبور بی مورد و غیر عملی است و برعکس عدم مصرف داروهای تجویز شده توسط پزشک ، سبب تشدید و طولانی شدن بیماری خواهد شد.
چگونگی پیش بینی وقوع حمله آسم
علائم هشداردهنده برای وقوع حمله آسم :
کاهش در عدد ثبت شده توسط نفس سنج بیمار
وخامت پیش رونده سرفه ، خس خس ، تنگی نفس و یا احساس فشردگی قفسه سینه
هر گونه سختی در نفس کشیدن
نفس سنج دستی یا دستگاه پیک فلومتر وسیله ای مدرج است که بیمار پس از آموزش توسط پزشک معالج برای سنجش وضعیت تنفسی خود و بطور روزانه از آن استفاده می کند و عدد مربوط به فشار بازدم خود را در برگه ای ثبت می نماید.
آفت ناگهانی بیش از ۲۰% نسبت به عدد پایهPEFR,(Peak Expiratory Flow Rate) وقوع حمله آسم را در ساعات آتی پیش بینی می کند و برای بیمار هشداری است تا بلافاصله با پزشک معالج خود تماس بگیرد و یا به دستور از پیش داده شده برای وقوع چنین حالتی، عمل نماید.
ضمنا مشاهده منحنی PEER بیمار در فاصله معاینات پزشکی ، به پزشک کمـــــک می کند تا ارزیابی دقیق تری از میزان کنترل بیماری آسم در بیمار خود داشته باشد. جدول PEFR در کودکان که متناسب با اندازه قدشان و واحد لیتر بر دقیقه ( lit/min ) تهیه شده است، ضمیمه شماره ۴ این جزوه می باشد.
پ
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼