علت رفتار نادرست کودکان

حتما شما هم در جمع خانواده یا فامیل با پدر و مادرهایی برخورد داشته‎اید که به خاطر کوچک‌ترین عمل خطای فرزندشان، وی را در مقابل جمع به شدت سرزنش می‌کنند.

روزنامه خراسان: به طور حتم شما هم در جمع خانواده، فامیل و دوستان با پدر و مادرهایی برخورد داشته اید که به خاطر کوچک ترین عمل خطای فرزندشان، وی را در مقابل جمع به شدت سرزنش می کنند، گوش کودک را می پیچانند، به او سیلی می زنند و یا با کلمات نامناسب و توهین آمیز مورد خطاب قرار می دهند، وی را با همسالان به ظاهر مؤدبش مقایسه می کنند و بی ادب و بی عرضه لقبش می دهند!

آیا تا به حال به عکس العمل های خود در مقابل اشتباه های فرزند کوچکتان فکر کرده اید؟ وقتی از کودک شما خطایی سر می زند، به طور معمول به عنوان والدین و کسانی که مسئول تربیت او هستند، در همان لحظه چه می کنید؟ داد می زنید؟ تنبیه می کنید؟ و یا از افعال منفی یا رفتارهای اشتباه دیگری که در فرهنگ ما رایج است استفاده می کنید تا بذر بدی، خشونت و عصبانیت را در باغچه کوچک دل او بپاشید؟

در بروز رفتارهای ناپسند کودک، پدر و مادر مقصرند

روان شناسان عقیده دارند هر کسی در طول زندگی خود دچار اشتباه های زیادی می شود ولی در بروز رفتارهای ناپسند و غیر قابل کنترل کودکان، والدین تأثیر به سزایی دارند.

یک روان شناس می گوید: اعمال زور و قدرت از سوی والدین برای تربیت و کنترل کودکان بسیار شایع است و خیلی سریع جواب می دهد ولی اثرات آن به شدت مخرب و منفی است.

«نیکومنش» یادآور می شود: والدین ناآگاهی که مدام فرزند خود را سرزنش و تنبیه می کنند، پدر و مادری هستند که قواعد و آداب «خوب بودن» را به روشنی به فرزندشان آموزش نداده اند و لزوم رعایت این آداب را به آن ها نیاموخته اند و تنها در صورت بروز اشتباه، کودک را بازخواست کرده و او را تنبیه می کنند.

وی با اشاره به این که کودکان آینه تمام نمای والدین خود هستند تصریح می کند: این گونه والدین همواره سعی می کنند با زور، عصبانیت و پرخاشگری، کودک را آرام کنند در حالی که فرزند آن ها نیز پرخاشگری را می آموزد و به جای ادب شدن، بیش تر از قبل بی ادبی می کند.

وی با اشاره به ماندگار شدن رفتارهای دوران کودکی توضیح می دهد: گاهی خود خواهی و رفتار پرخاشگرانه یک کودک ۲ یا ۳ ساله برای والدین جالب به نظر می رسد و آن ها با تشویق ناخواسته چنین رفتاری، زمینه را برای رفتارهای خشونت آمیز بعدی فراهم می کنند.

تصویری روشن و مثبت از خود در ذهن کودک ایجاد کنیم

یک کارشناس علوم تربیتی بیان می کند: در الگوی تربیتی مثبت و صحیح، والدین رفتارها را سرزنش می کنند و نه کودکان را.

«بهنیا» می گوید: والدین آگاه به جای این که بگویند «تو بچه بدی هستی»، می گویند «این رفتار تو بد است» و بدون این که «مورد پذیرش بودن» فرزندشان را زیر سوال ببرند، کار اشتباهش را تذکر می دهند.

وی عقیده دارد: کودکی که به علت نا آگاهی والدین، همواره مورد تحقیر و توهین قرار می گیرد همان کسی است که به تدریج خود را به عنوان فردی بی عرضه، بی ادب، لجباز و پرخاشگر می شناسد و به همین علت در شرایط مختلف، رفتارهای نابهنجار و غیر قابل کنترل از خود نشان می دهد.

وی تأکید می کند: با بالا بردن حس اعتماد به نفس و تشویق به هنگام و به جای کودکان، می توان تصویری روشن و مثبت از آن ها در ذهنش ایجاد کرد به طوری که شخصیت کودک تکامل یافته و به تدریج رفتارهای دیگر دوستی، همکاری، روابط مسالمت آمیز و دیگر اصول اخلاقی و اجتماعی صحیح را در تعاملات خود با دیگران بروز دهد.

از کوزه همان برون تراود که در اوست

«نیکومنش» تصریح می کند: اگر کودک از سنین پایین با دقت و ظرافت و متناسب با شرایط سنی خود توسط والدینی آگاه و دانا آموزش ببینند، هیچ گاه در مقابل دیگران رفتارهای غیر اخلاقی و نادرست از خود بروز نمی دهد و باعث شرمساری والدین خود نمی شود و این گونه والدین هم با برخورد اشتباه سبب کاهش عزت نفس فرزندشان نخواهند شد.

وی با اشاره به این که هر گونه سرمایه گذاری خانواده ها در امر تعلیم و تربیت کودکان از سنین پایین باعث رشد و بالندگی آن ها و افتخار والدین خواهد شد، می گوید: پدر و مادر و مربیان باید اشتباه های رفتاری و اصول اخلاقی و اجتماعی را به کودکان آموزش دهند و از کودکی که به حال خود رها شده و تنها عمل والدین در مقابل اشتباه های حتمی او تنبیه، توبیخ و توهین است، نباید انتظار برخورد صحیح و رفتارهای مناسب را داشت.

این روان شناس می افزاید: والدین باید اشتباه های رفتاری را که باعث آسیب رسیدن به دیگران می شود، برای کودک توضیح دهند و به طور مثال به او نگویند «چرا سنگ را به طرف دوستت پرت کردی؟ فکر نکردی چشم او را کور می کنی؟» بلکه بگویند و از پیش آموزش دهند که «پرتاب اشیا ممکن است باعث صدمه زدن به دیگران و کوری آن ها شود که قابل جبران هم نیست.»

وی یادآور می شود: برای داشتن فرزندانی مؤدب و دوست داشتنی، باید دوست داشتن و احترام گذاشتن دیگران را به آن ها بیاموزیم، به حرف های آن ها توجه کنیم و با آنان به گفت و گو بنشینیم، آن ها را هرگز با دیگران مقایسه نکنیم، هیچ رفتار پرخاشگرانه ای را تأیید نکنیم و از همان ابتدای کودکی به فکر تقویت حس اعتماد به نفس و رفتارهای اجتماعی صحیح در آن ها باشیم.