با کودکان پرخاشگر چگونه رفتار کنیم؟
آیا کودک نو پای شما زود از کوره در می‌رود، عصبانی و خشن است. با بزرگسالان جروبحث می‌کند و از انجام دستوراتشان سرباز می‌زند؟
آیا کودک نو پای شما زود از کوره در می رود، عصبانی و خشن است. با بزرگسالان جروبحث می کند و از انجام دستوراتشان سرباز می زند. یا حتی آن قدرجسور شده که شما را می زند؟
رفتار پرخاشگرانه در کودکان
کودکان اغلب ۲ تا ۶ سال سن دارند که شروع به کتک زدن می کنند و این دیگران شامل تمام کسانی است که با خواسته های آنان مخالفت کرده و از آن سرباز می زنند، از جمله والدینشان.
بهتر است بدانید این نوع رفتار در کودکان تا سن ۶ سالگی طبیعی و شایع است اما بعد از ۶ سالگی، کودک از نظر روند تکاملی به مرحله ای می رسد که می تواند تکانه های خود برای زدن، گازگرفتن و لگدزدن را کنترل و از انجام آن جلوگیری کند.
پس یک کودک احتمالا در سنین ۲ تا ۶ سالگی نمی تواند خود را کنترل کند. برای حل این مشکل بهتر است ابتدا بدانیم چرا کودک دیگران را می زند و این زدن به چه معانی می تواند باشد.
ناکامی و عصبانیت
عصبانیت شایع ترین مشکل بچه هاست. این عصبانیت در واقع تجلی درد و ناکامی کودک بدلیل ناتوانی او در کنترل جهان اطراف است. اتفاقی رخ می دهد که پسر شما را آزار می دهد. او می خواهد کار کند و شما جلوی او را می گیرید.
از آنجایی که کودک شما نوپاست، هر چند احساسات او بسیار قوی است، اما وسیله کافی برای ابراز ناامیدی خود به طرز مناسبی را ندارد. این امر او را بیش از پیش ناامید کرده و از عصبانیت منفجر می کند. در نهایت او با تنها وسیله ای که در اختیار دارد به شما حمله می کند یعنی با کتک زدن.
ناتوانی در برقراری ارتباط
یکی از عللی که باعث شده دو ساله ها را کودکانی وحشتناک بخوانند این است که بچه های دو ساله خواسته ها و آرزوهای بسیار قوی دارند، اما مهارت لازم برای انتقال این خواسته ها به دیگران را ندارند و چون مهارت های زبانی و کلامی برای بیان خویش ندارند، با وسایل دیگری این کار را انجام می دهند: با قهر، قشقرق به پاکردن و زدن دیگران.
اجازه دهید مثال بزنیم: کودکتان می خواهد کاری کند و شما او را منع می کنید. او خیلی از شما رنجیده و می خواهد به شما بگوید:
برقراری ارتباط کلامی را به او بیاموزید
برای کودک لازم و مفید است بیاموزد و بتواند از کلماتی برای بیان احساسات منفی اش استفاده کند. به کودک یاد بدهید که در زمان مناسب بگوید: یا وقتی کودک بتواند احساسات خود را مستقیما و مانند افراد بالغ بیان کند، کتک زدن به تدریج متوقف می شود.
احساسات کودکتان را تصدیق کنید
کودک می زند چون نمی تواند احساسات خود را به شما منتقل کند. وقتی شما بر احساسات کودکتان واقف باشید و آن را تصدیق کنید، دیگر دلیلی برای کتک زدن وجود ندارد.
مثلا به او بگویید: با این جمله شما به او نشان داده اید که احساس او را می فهمید و به او حق می دهید که احساس عصبانیت کند و این طبیعی است.آنچه شما بدین وسیله به او می آموزید، این است که به روشی غیر از کتک زدن، عصبانیت خود را ابراز کند.
به او یاد بدهید که کتک زدن کار اشتباهی است
حتی اگر کودکتان به اندازه کافی بزرگ نشده باشد، لازم است بداند که رفتار پرخاشگرانه، اشتباه است. کودکان خود به خود نمی دانند چه کاری اشتباه است و این را باید به آنان آموزش داد.
وقتی کودک سعی می کند شما را بزند، محکم دستانش را بگیرید، در چشمان او خیره شوید و محکم (اما بدون عصبانیت) بگویید:
کتاب قصه های کودکانه ای که مضمون آنها گفتگو را به جای دعوا، پیشنهاد می کند، نیز وسیله آموزشی بسیار خوبی برای بچه هاست. به محرک ها توجه داشته باشید
یک روز کامل کودک خود را تحت نظر بگیرید. آیا در زمان خاصی از روز رفتار پرخاشگرانه او تشدید می شود؟ اگر کودک شما قبل از شما یا بعد از مدرسه، کنترل خود را از دست می دهد ممکن است به دلیل گرسنگی باشد. میان وعده های مناسب مثل آجیل، سبزیجات و میوه ها می توانند جلوی این مشکل را بگیرند.
آیا کودک شما وقتی بیش از حد خسته است کتک می زند؟ در این صورت زمان خلوت (زمان مشخصی مثلا ۲ تا ۵ دقیقه کودک باید در یک مکان خاص بدون حرکت و کلامی، بنشیند و دیگران به او توجهی نکنند) می تواند کمک کند. اگر شما به آنچه در جهان کودکتان می گذرد توجه کنید، به راحتی می توانید راه حل مناسبی برای رفتار خشونت بار او بیایید.
نقش الگو را خوب اجرا کنید
نمی خواهیم در این مورد بحث کنیم که کتک زدن و تنبیه بدنی کودک خوب است یا بد. با این حال باید بدانید کودکان اگر ببینند والدین آنها تنبیه بدنی را به کار می برند، بیشتر تمایل به زدن پیدا می کنند. اگر شما راجع به رفتار خشن و پرخاشگری کودکتان مضطرب هستید، نباید به او اجازه دهید شما را در حال کتک زدن حتی به عنوان تنبیه ببیند؟
نمایش فیلم های خشن را محدود کنید
نباید به کودک اجازه داد فیلم های پرخاشگرانه و سرشار از خشونت را در تلویزیون یا سینما و حتی کتاب ها ببیند. همچنین باید جلوی استفاده از بازی های خشن ویدئویی و کامپیوتری را گرفت.
حرف آخر
در مورد اغلب کودکان، رفتار وحشیانه و خشن، تنها یک مرحله است که دیر یا زود از آن خارج می شوند. وظیفه شما این است که علت کتک زدن و پرخاشگری کودک خود را بیابید و سپس راه های بهتری برای ابراز احساسات به او بیاموزید.