لنگیدن پای کودکان، چه دلیلی دارد؟

سلامت: پسربچه است و شیطنت‌هایش زبانزد همه. از دیوار راست هم بالا برود، کسی خرده نمی‌گیرد! بارها زمین می‌خورد و دست و پایش زخمی و کبود می‌شود. برای همین وقتی دیدم می‌لنگد، اولین حدسم ضربه به پاهایش بود، اما ۲ تا ۳ روز گذشت و لنگش او ادامه داشت. بنابراین کم‌کم نگران شدم. بعضی‌ها گفتند بی‌دلیل نگرانی، حتما دارد قد می‌کشد و پادرد، علت لنگیدن او است. اما وقتی به متخصص مراجعه کردم، فهمیدم در برخی موارد لنگش‌ بچه‌ها را باید جدی گرفت، چون ممکن است عفونت علت آن باشد.

تقریبا هر بچه ای حداقل یک بار در زندگی دچار لنگش می شود و این لنگیدن در اکثر اوقات به علت ضربات خفیفی است که در حین بازی و یا ورزش به لگن وارد می شود. این لنگش ها معمولا در عرض چند روز خودبخود خوب می شوند. اگر لنگش بیش از یک هفته بماند و یا شدت آن رو به کاهش نباشد، باید علت آن را بررسی کرد.

علت لنگش را می توان بر حسب محلی از اندام تحتانی که محل ضایعه است تقسیم بندی کرد.

چون در سنین مختلف ممکن است علت لنگیدن بچه متفاوت باشد، معمولا علل لنگش را بر حسب سن بچه هم تقسیم بندی می کنند.

شایع ترین علل لنگیدن در بچه ها بر حسب محل ضایعه عبارتند از

- کل اندام تحتانی ( این علل در هر قسمتی از اندام تحتانی می تواند وجود داشته باشد و موجب لنگش شود)

- ضربه و کشیدگی عضلات و ا لتهاب تاندون ها

- شکستگی استخوان

- عفونت استخوان

- اختلاف طول اندام ها

- اختلالات عصبی یا عضلانی مانند فلج مغزی و د یستروفی عضلانی

سراغ دکتر علیرضا ناطقیان، فوق‌تخصص بیماری‌های عفونی کودکان و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران، رفتیم تا در این رابطه بیشتر بدانیم.

اولین علت لنگیدن یک بچه نوپا یا بچه‌ای در سنین قبل از مدرسه چه می‌تواند باشد؟

شاید به نظرتان خنده‌دار برسد، اما بسیاری از کودکان فقط برای جلب‌توجه یا تقلید از دیگران در این سن می‌لنگند و اگر دقت کنید، هیچ اثری از درد هنگام لنگیدن یا معاینه ندارد. البته مسائل شایع دیگری هم هستند که باعث لنگیدن بچه‌ها می‌شود؛ مانند میخچه که با پوشاندن کفش‌های نامناسب یا تنگ ایجاد می‌شود، ضربه به اندام‌ها، ورود یک جسم خارجی به کف پا و واکسیناسیون.

ابتلا به عفونت هم می‌تواند باعث لنگیدن کودک شود؟

بله، عفونت ساده ویروسی مانند آنفلونزا ممکن است باعث درد شدید عضلات شود و بچه حین راه رفتن بلنگد. عفونت مفاصل چه ناشی از ویروس باشد و چه باکتری یا عفونت استخوان می‌تواند باعث لنگیدن شود.

علاوه بر اینها، بیماری‌هایی مانند نرمی استخوان هم باعث بروز این مشکل می‌شود. در این حالت گاهی با ضربه‌هایی بسیار خفیف هم کودک دچار شکستگی استخوان در اندام‌های تحتانی خواهد شد.

البته نرمی استخوان هم می‌تواند تغییر شکل و بدشکلی پاها، زانوها و لگن را در پی داشته باشد و حالت پا پرانتزی در این بچه‌ها دیده می‌شود.

چه بچه‌هایی مستعد ابتلا به نرمی استخوان هستند؟

بچه‌هایی که ویتامین D کافی دریافت نمی‌کنند، اگر رشد سریعی داشته باشند در معرض ابتلا به نرمی استخوان هستند. این بچه‌ها از نظر دریافت مواد غذایی مشکلی ندارند و حتی بعضی از آنها وزن زیادی هم دارند و چاق‌اند. معمولا والدین فکر می‌کنند کودکشان سالم است و از این بابت خوشحال‌اند، اما آثار کمبود برخی ویتامین‌ها و املاح مثل کمبود آهن و D در دوره‌های رشدی سریع مانند بلوغ خود را نشان می‌دهد.

آیا قد کشیدن بچه‌ها هم می‌تواند باعث مشکلاتی مثل درد اندام‌ها و لنگیدن شود؟

بله، بعد از سن نوپایی امکان دارد کودک از درد پاها مخصوصا ساق هر دو پا هنگام غروب و شب شکایت کند و از والدین بخواهد پاهای او را ماساژ دهند.

اگر این درد صبح فردا که کودک بیدار شد، برطرف ‌شود، کودک اشتهای خوبی داشته باشد و کاملا طبیعی به فعالیت‌های خود بپردازد یا فقط در روزهای پرتحرک این درد شدت می‌یابد، نیازی به بررسی ندارد.

لنگیدن بچه‌ها چه زمانی باید ما را نگران کند؟

اگر بچه درد شدید دارد و قادر نیست پایش را زمین بگذارد، اگر تورم در پا می‌بینید، اگر تب یا سایر علائم عفونت را دارد و مشکل او با ماساژ دادن یا مسکن ساده رفع نمی‌شود و می‌بینید چند روز است بر شدت مشکل او افزوده می‌شود، بهتر است حتما به پزشک مراجعه کنید، به‌خصوص اگر این درد در یک پای بچه باشد، نه هر دو پا.

آیا همیشه علت لنگش کودک به پاها و کمرش ربط دارد؟

نه لزوما، گاهی بچه داخل شکم یا لگن مشکلی دارد و درد مبهم او را وادار می‌کند به سمتی که دردش تغییر ماهیت می‌دهد، بلنگد. بررسی‌های مختلف از نظر وجود سنگ کلیه یا وجود آپاندیس ملتهب مواردی است که امکان دارد پزشک برای تشخیص درد آن، پس از بررسی پا و کمر اقدام‌هایی انجام دهد.

لنگیدن می‌تواند نشانه تب مالت باشد

اگر شما اهل مصرف لبنیات غیرپاستوریزه هستید، یکی از احتمال‌هایی که در پی بروز کمردرد یا لنگش در کودکتان باید بررسی شود، تب مالت است.

از عوارض بیماری تب مالت که در خیلی از مناطق کشور ما نیز شیوع دارد، می‌توان به کمردرد یا لنگیدن اشاره کرد. اگرچه این بیماران با علامت تب مراجعه می‌کنند، اما در هر کودکی که کمردرد یا لنگیدن طولانی‌مدت دارد، باید به فکر تب‌مالت هم بود.