قبل از خانه تکانی بخوانید (۱)
یکی از مهم ترین عوامل خطری که مستقیم سلامت انسان را هنگام حمل و جابجایی بار تهدید می کند، وضعیت بدنی نامناسب است.
سلامت: با نزدیک شدن فصل بهار، بسیاری از خانم ها همراه اعضای خانواده شان خانه تکانی می کنند و برای تنوع هم که شده، تغییراتی در چیدمان خانه می دهند. اگر این کارها به تنهایی یا در حجم زیاد انجام شود، مشکلاتی را برای افراد ایجاد می کند. به همین دلیل معمولا درد و ناراحتی ناشی از کمردرد، دردهای عضلانی، درد شانه، درد زانوها و... خستگی را به تن باقی می گذارد و تعداد مراجعان به کلینیک ها و بیمارستان ها را افزایش می دهد. با دکتر حمیدرضا مختاری نیا، متخصص فیزیوتراپی و مدیر گروه ارگونومی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی در مورد راه های اصولی و صحیح حمل و جابجایی بار گفت و گو کردیم.
برای اینکه فردی حین حمل بار دچار مشکل نشود، چه اصولی را باید رعایت کند؟
یکی از مهم ترین عوامل خطری که مستقیم سلامت انسان را هنگام حمل و جابجایی بار تهدید می کند، وضعیت بدنی نامناسب است. وقتی فرد می خواهد باری را جابجا کند، باید سعی کند با وضعیت بدنی صحیح از وارد شدن فشار بیش از حد به ستون فقرات، زانوها، مفاصل فوقانی و ناحیه گردن بکاهد. یعنی فرد باید سعی کند وضعیت بدنش را هنگام بلند کردن و حمل بار صاف و طبیعی نگه دارد و تا حد امکان از چرخش و خم شدن های زیاد از ناحیه کمر و زانو بپرهیزد.
نکته دیگری که در مورد وضعیت بدنی وجود دارد، این است که فرد باید به صورتی بار را بلند کند که نقاط تیز بار به خصوص در مورد بارهایی که شکل هندسی منظمی ندارند، به بدن فشار نیاورند یا باعث تمرکز فشار بر نقطه خاصی از بدن مانند لگن، روی دست، کناره های ران و... نشوند. تمرکز نیرو روی نقاط خاصی که ذکر شد، می تواند باعث بروز آسیب های فشاری در همان قسمت ها شود.
مشکل دیگر، حمل بار به صورت غیر قرینه است، یعنی اگر بخواهید هر باری را فقط با یک دست حمل کنید، خواه ناخواه مقداری انحراف در بدن و ستون فقرات ایجاد می شوند؛ مثلا اگر این بار در سمت راست باشد، باعث می شود ستون فقرات به سمت راست خم شود و برعکس در نتیجه تمرکز نیروها روی برخی مهره ها افزایش می یابد و آسیب ایجاد می کند، بنابراین فرد باید هنگام حمل بار غیرقرینگی ناشی از مقدار بار را در راستای بدنی اش تصحیح کند.
یعنی بار باید به مقدار مساوی و با دو دست حمل شود؟
بله دقیقا، ضمن اینکه فرد باید سعی کند بر حسب نوع و شدت کارش یا فعالیتی که دارد، انجام حرکات تکراری را به حداقل برساند. به عبارت دیگر، اگر بار و حمل بار تکراری باشد؛ یعنی مداوم انجام شود و وضعیت بدن هم در شرایط نامناسبی قرار داشته باشد، آسیب ها تشدید می شوند.
آیا میزان استاندارد خاصی برای بلند کردن بار در خانم ها و آقایان وجود دارد؟
بله، مقدار بار توصیه شده استاندارد بین المللی برای آن تعیین شده است، به این ترتیب که حداکثر مقدار بار مجاز و ثابتی که آقایان می توانند آن را جابجا کنند، حدود 23 تا 25 کیلوگرم و برای خانم ها 15 کیلوگرم است که همین مقادیر نیز باید در شرایط خاصی جابجا شود. البته به جز مقدار بار باید عوامل دیگری مثل فاصله بار تا بدن، مقدار جابجایی، وجود دسته یا دستگیره مناسب برای چنگش بار و فرکانس جابجایی آن را هم در نظر گرفت. بارهایی که جابجا می شوند، نباید متحرک باشند و باید کاملا ثبات داشته باشند. اگر فردی بخواهد دو سطل 10 کیلوگرمی که در یکی آب و در دیگری ماسه است بلند کند، میزان فشاری که از بلند کردن سطل آب به بدنش وارد می شود، بسیار بیشتر از سطل ماسه است زیرا سطل ماسه ثابت دارد و عضلات با توجه به پیام عصبی خاصی که دریافت می کنند، در سطح فعالیت پایین تر قرار می گیرند و فشار کمتری به ستون فقرات وارد می شود ولی باری که ثبات ندارد و دائم تکان می خورند، فشار بیشتری به عضلات وارد می کند. مطالعات نشان داده است مقدار فشاری که عضله در این حالت تحمل می کند، بسیار بیشتر از زمانی است که بار حرکتی ندارد.
ادامه دارد...
برای اینکه فردی حین حمل بار دچار مشکل نشود، چه اصولی را باید رعایت کند؟
یکی از مهم ترین عوامل خطری که مستقیم سلامت انسان را هنگام حمل و جابجایی بار تهدید می کند، وضعیت بدنی نامناسب است. وقتی فرد می خواهد باری را جابجا کند، باید سعی کند با وضعیت بدنی صحیح از وارد شدن فشار بیش از حد به ستون فقرات، زانوها، مفاصل فوقانی و ناحیه گردن بکاهد. یعنی فرد باید سعی کند وضعیت بدنش را هنگام بلند کردن و حمل بار صاف و طبیعی نگه دارد و تا حد امکان از چرخش و خم شدن های زیاد از ناحیه کمر و زانو بپرهیزد.
نکته دیگری که در مورد وضعیت بدنی وجود دارد، این است که فرد باید به صورتی بار را بلند کند که نقاط تیز بار به خصوص در مورد بارهایی که شکل هندسی منظمی ندارند، به بدن فشار نیاورند یا باعث تمرکز فشار بر نقطه خاصی از بدن مانند لگن، روی دست، کناره های ران و... نشوند. تمرکز نیرو روی نقاط خاصی که ذکر شد، می تواند باعث بروز آسیب های فشاری در همان قسمت ها شود.
مشکل دیگر، حمل بار به صورت غیر قرینه است، یعنی اگر بخواهید هر باری را فقط با یک دست حمل کنید، خواه ناخواه مقداری انحراف در بدن و ستون فقرات ایجاد می شوند؛ مثلا اگر این بار در سمت راست باشد، باعث می شود ستون فقرات به سمت راست خم شود و برعکس در نتیجه تمرکز نیروها روی برخی مهره ها افزایش می یابد و آسیب ایجاد می کند، بنابراین فرد باید هنگام حمل بار غیرقرینگی ناشی از مقدار بار را در راستای بدنی اش تصحیح کند.
یعنی بار باید به مقدار مساوی و با دو دست حمل شود؟
بله دقیقا، ضمن اینکه فرد باید سعی کند بر حسب نوع و شدت کارش یا فعالیتی که دارد، انجام حرکات تکراری را به حداقل برساند. به عبارت دیگر، اگر بار و حمل بار تکراری باشد؛ یعنی مداوم انجام شود و وضعیت بدن هم در شرایط نامناسبی قرار داشته باشد، آسیب ها تشدید می شوند.
آیا میزان استاندارد خاصی برای بلند کردن بار در خانم ها و آقایان وجود دارد؟
بله، مقدار بار توصیه شده استاندارد بین المللی برای آن تعیین شده است، به این ترتیب که حداکثر مقدار بار مجاز و ثابتی که آقایان می توانند آن را جابجا کنند، حدود 23 تا 25 کیلوگرم و برای خانم ها 15 کیلوگرم است که همین مقادیر نیز باید در شرایط خاصی جابجا شود. البته به جز مقدار بار باید عوامل دیگری مثل فاصله بار تا بدن، مقدار جابجایی، وجود دسته یا دستگیره مناسب برای چنگش بار و فرکانس جابجایی آن را هم در نظر گرفت. بارهایی که جابجا می شوند، نباید متحرک باشند و باید کاملا ثبات داشته باشند. اگر فردی بخواهد دو سطل 10 کیلوگرمی که در یکی آب و در دیگری ماسه است بلند کند، میزان فشاری که از بلند کردن سطل آب به بدنش وارد می شود، بسیار بیشتر از سطل ماسه است زیرا سطل ماسه ثابت دارد و عضلات با توجه به پیام عصبی خاصی که دریافت می کنند، در سطح فعالیت پایین تر قرار می گیرند و فشار کمتری به ستون فقرات وارد می شود ولی باری که ثبات ندارد و دائم تکان می خورند، فشار بیشتری به عضلات وارد می کند. مطالعات نشان داده است مقدار فشاری که عضله در این حالت تحمل می کند، بسیار بیشتر از زمانی است که بار حرکتی ندارد.
ادامه دارد...
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼