دانستنی های بارداری و زایمان، چیست؟

در این بخش درباره علائم حاملگی صحبت می کنیم. هرگاه این علائم را در خود مشاهده کردید به حاملگی خود شک کنید. در ادامه مطلب در این باره بیشتر می خوانیم. برخی از زنان از همان لحظه انعقاد نطفه به حامله بودن خود پی میبرند. برای بقیه ممکن است بعد از پنج تست مثبت حاملگی یا ظهور یک سری علائم این اطمینان حاصل گردد. اگر تصور می کنید باردار هستید، امیدوارم این لیست که شامل متداولترین نشانه های حاملگی می باشد، پاسخ سوال شما را بدهد.

برخی از زنان از همان لحظه انعقاد نطفه به حامله بودن خود پی میبرند. برای بقیه ممکن است بعد از پنج تست مثبت حاملگی یا ظهور یک سری علائم این اطمینان حاصل گردد. اگر تصور می کنید باردار هستید، امیدوارم این لیست که شامل متداولترین نشانه های حاملگی می باشد، پاسخ سوال شما را بدهد. اما بخاطر داشته باشید که زنان با هم تفاوت دارند و نتیجتا ممکن است این علائم برای همه صدق نکند. خدمت دیگر خوانندگان عزیز هم عرض می شود که مطلب ذیل مطلب کاملا علمی است و بدلیل دغدغه قشر ۵۰ درصدی جامعه به این مهم پرداخته شده است، لذا خواهشمند است با سوء تعبیرهای شخصی مطلب را به بیراهه نکشانند.

درد سینه و نوک سینه
هنگام حاملگی تقریبا سه هفته بعد از عمل لقاح متوجه درد در سینه و نوک سینه خود می شوید (وقتی قاعدگی حدود یک هفته دیر می گردد). همچنین ممکن است متورم شوند، همانند نزدیک شدن به زمان قاعدگی.

تیره شدن دور نوک سینه
در دوران اولیه حاملگی (نزدیک زمان قاعدگی) ممکن است دور نوک سینه تیره تر و قطور تر گردد. گفته می شود که رنگ تیره تر دور نوک سینه به نوزاد در یافتن نوک سینه برای شیرخوردن کمک می کند. همچنین ممکن است رگ های سینه نمایان تر شده و برآمدگی های کوچکی در اطراف نوک سینه قرار دارند بزرگ تر شده و یا تعدادشان افزایش یابد.

خستگی مفرط
در صورت حاملگی، یکی از شابع ترین علائم در هشت تا ۱۰ هفته اول خستگی و فرسودگی می باشد. وقتی باردار می شوید، بدن شما دچار یک سری تغییرات متابولیک می گردد. تمامی بخش های بدن باید خود را برای فرآیند رشد یک کودک آماده کنند. برای اغلب زنان خستگی بعد از هفته دوازدهم از بین می رود.

حالت تهوع و استفراغ
اگر باردار باشید ممکن است خیلی سریع (یک هفته بعد از عمل لقاح) متوجه حالت تهوع و اخوشی صبحگاهی گردید. حالت تهوع می تواند هر زمانی اتفاق بیفتد، روز یا شب.

لک دیدن خفیف یا گرفتگی عضلات شکم
اگر باردار باشید، لکه های خفیف صورتی رنگ در زمان تشکیل جنین می تواند نمایان گردد (وقتی که جنین در داخل پوشش رحم قرار می گیرد). این مورد تقریبا ۸ تا ۱۰ روز بعد از تخمک گذاری یعنی کمی زودتر از رسیدن موعد قاعدگی روی می دهد. معمولا می توان خونریزی ناشی از تشکیل جنین را از قاعدگی تشخیص داد: اگر کمی زودتر از زمان مورد انتظار رخ دهد، اگر خفیف و اندک و به صورت لک های مایل به صورتی رنگ باشد (نه قرمز و غلیظ همانند قاعدگی معمولی) و از الگوی یک قاعدگی نرمال پیروی نکند (خفیف، به تدریج شدید و سپس دوباره خفیف).گرفتگی عضلات شکم نیز می تواند در مراحل آغازین بارداری شایع باشد. وقتی که رحم حالت متوسط خود را بدست آورده و در سه ماهه دوم توسط استخوان خاصره بهتر نگهداری می شود، بدن همانند زمان قاعدگی مستعد گرفتگی و درد عضلات شکم است.

قطع قاعدگی
این می تواند اولین نشانه حاملگی بشمار آید. بخصوص اگر روال قاعدگی شما بصورت منظم بوده باشد. این نشانه به همراه نشانه های مثبت دیگر ممکن است بارداری شما را به اثبات برساند.

ادرار مکرر
زمانیکه قاعدگی به مدت یک تا دو هفته به تاخیر می افتد، ممکن است متوجه شوید که بیش از حد معمول ادرار می کنید. این بدان علت است که کودک در حال رشد درون رحم، به مثانه شما فشار می آورد.

یبوست
ممکن است در رزوهای اولیه بارداری متوجه تغییر در اجابت مزاج خود گردید. هورمونهای اضافی تولید شده در حین حاملگی، باعث می گردد روده کارایی خود را تا حدودی از دست بدهد.

افزایش دمای طبیعی بدن
اگر دمای طبیعی بدن حتی بعد از سپری شدن زمان قاعدگی بالا ماند و به میزان قبل از تخمک گذاری تقلیل نیافت، احتمال حاملگی بسیار افزایش می یابد. هنگامی که شما حامله می شوید، تخمک در لوله های رحم (محل رشد جنین) بارور می گردد. در این هنگام است که بدن شما نهایتا می تواند تشخیص دهد که شما حاملا هستید. وقتی هورمون hCG ترشح می شود، زنان معمولا برای بار سوم یک افزایش دما احساس می کنند که به اندازه تغییر دمای اولیه نیست، اما در خلال یک هفته تا ۱۲ روز بعد از افزایش دمای مربوط به تخمک گذاری می توان آن را مشاهده نمود.

تست حاملگی مثبت
اگر قاعدگی شما حداقل یک روز دیر شد و آماده اید که حقیقت را بدانید، ممکن است بخواهید یک تست حاملگی خانگی را انجام دهید. تست حاملگی ادرار می تواند در فاصله ۱۰ تا ۱۴ روز بعد از عمل لقاح دقیق عمل نماید (شاید!). اگر نمی توانید تا موعد قاعدگی صبر کنید، تست حاملگی خونی می تواند در فاصله ۸ تا ۱۰ روز بعد از عمل لقاح دقیق عل نماید. بخاطر داشته باشید که تست های حاملگی (حتی تست خونی) ۱۰۰ درصد و بدون اشتباه نیستند. اگر نتیجه تست شما منفی بود و باز احساس حاملگی نمودید، یک هفته بعد تست را تکرار کرده و پزشک خود را در مطلع کنید.

بررسی تست های حاملگی
چگونه باید از تستهای حاملگی خانگی استفاده کرد؟
تستهای حاملگی خانگی، وجود یکی از هورمونهای نشانگر حاملگی به نام «گونادوتروپین جفتی انسان» یا hCG را در ادرار نشان می دهد.
این هورمون که توسط سلولهای جفت تولید می شود، ابتدا هنگامی که تخمکِ بارور شده، در رحم جای می گیرد (تقریبا شش روز پس از حامله شدن)، در جریان خون شما وارد می شود. سپس میزان هورمون hCG در طی هفته های بعدی در بدن به سرعت افزایش پیدا کرده و مقدار آن هر دو روز دو برابر می شود.

۱۴ روز پس از حاملگی (یعنی تقریبا همان زمانی که شما انتظار دارید پریود بعدی شروع شود)، برخی از تستهای حاملگی ممکن است بتوانند این هورمون را در ادرار شما تشخیص داده و نتیجه مثبت برای حاملگی را اعلام کنند. اما بر خلاف ادعاهای تهیه کنندگان آنها، این تستها غالبا آنقدر دقیق نیستند که بتوانند حاملگی را در این مرحله تشخیص دهند. در واقع، اگر یک هفته دیگر هم (پس از زمانی که انتظار داشته اید پریود بعدی آغاز شود) صبر کنید، می توانید امید داشته باشید که نتیجه دقیق تری از این تستها به دست آورید.

اگر در اولین روزی که انتظار پریود شدن را داشته اید اما پریود نشده اید از این تستها استفاده کنید، نتیجه تا چه حد دقیق خواهد بود؟
اکثر این تستها ادعا می کنند که بیش از ۹۹% دقت دارند، یعنی به طور ضمنی بیان می کنند که شما همین که زمان پریود بعدی تان فرا رسید اما پریود نشدید، می توانید از این تستها استفاده کنید؛ اما تحقیقات نشان داده است که این ادعاها چندان هم صحیح نیستند.

واقعیت این است که میزان hCG در ادرار در روزهای پس از لقاح، در افراد مختلف متفاوت است. ممکن است از انواع تست های موجود در بازار، یک یا تعداد کمی از آنها به اندازه کافی دقیق باشد که بتواند در اولین روز از پریود بعدی، سطح هورمون hCG را تشخیص داده و نتیجه مثبت بدهد.

در واقع علت اصلی این است که حساسیت برخی از این تستها بقدری نیست که بتواند به آن مقداری از این هورمون که در ادرار خانمهای حامله در اولین روز از پریود بعدی شان وجود دارد، واکنش نشان دهد. اکثر این تستها در روز اول از موعد پریود بعدی، تنها قادرند ۱۶% از حاملگی ها را تشخیص دهند؛ هر چند یک هفته بعد از موعد پریود بعدی، اکثر این تستها می توانند نتیجه مثبت حاملگی را ارائه دهند.

پس چگونه این تستها می توانند ادعای دقت در همان روزهای اول باردار شدن را داشته باشند؟
در واقع آنها چنین ادعایی ندارند. آنها صرفا ادعا می کنند که در مجموع «بیش از ۹۹% دقت دارند»، سپس به طور جداگانه می گویند که می توانید در اولین روز از موعد پریود بعدی، از این تستها استفاده کنید. در صورتی که تهیه کنندگان یک تست بخواهند از برچسب «دقت بیش از ۹۹%» بر روی تست حاملگی خانگی خود استفاده کنند باید نشان دهند که نتیجه این تست در آزمایشگاه، مشابه با نتیجه سایر تستهای موجود یا حتی بهتر از آنها است.

از آنجا که تستهای موجود دقیق تر از تستهای قدیمی هستند، تعجبی ندارد که بتوانند به این ادعاهای خود جامه عمل بپوشانند؛ اما توجه داشته باشید که این تستها ممکن است نتوانند حاملگی را در اولین روز از موعد پریود بعدی تشخیص دهند در حالیکه با گذشت زمان این امکان وجود دارد.

چگونه می توانم از تست حاملگی خانگی استفاده کنم؟
ابتدا تاریخ انقضاء محصول را نگاه کنید، خصوصا اگر مدتی از خرید آن گذشته است، تا مطمئن شوید که هنوز می توانید از آن استفاده کنید. اگر محصول را در محل مرطوب یا گرم مانند حمام نگهداری کرده باشید، ممکن است فاسد شده و دیگر امکان استفاده از آن وجود نداشته باشد؛ پس بهتر است آن را دور بیندازید و یک تست جدید بخرید. هنگامی که می خواهید از تست استفاده کنید، دستورالعمل نحوه استفاده از آن را به دقت مطالعه کنید، زیرا نحوه استفاده از محصولات مختلف ممکن است متفاوت باشد.

در اکثر این قبیل از تستها باید نمونه ادرار خود را در یک ظرف بریزید و سپس نوار کاغذی مخصوص را در آن فرو کنید. ممکن است در برخی دیگر با استفاده از قطره چکانی که در کنار محصول به شما داده شده است، چند قطره از آن را در سوراخی که روی دستگاه تعبیه شده است، بریزید. در برخی دیگر از تستها می توانید مستقیما روی کاغذ مخصوص ادرار کنید. در بعضی هم می توانید از هر کدام از دو روش که مایل هستید استفاده کنید.

همچنین نحوه نمایش نتیجه نیز در این تستها متفاوت است: برخی از آنها نوارهای باریک صورتی یا آبی رنگ را بر روی کاغذ تست نمایش می دهند، اما برخی دیگر ممکن است علامت مثبت یا منفی را بر روی یک پنجره نمایش دهند. در اکثر این تستها، یک نشانگر کنترل نیز وجود دارد که نشان می دهد آیا نتیجه تست معتبر است یا نه. اگر این نشانگر تغییر رنگ ندهد بیانگر آن است که نتیجه تست معتبر نیست.

شاید به علت فاسد شدن یا دلایلی از این قبیل باشد و ممکن است نتیجه بارداری به دست آمده از آن واقعا اشتباه باشد. در صورتی که چنین اتفاقی افتاد، می توانید با فروشنده کالا تماس گرفته و بخواهید که یک تست جدید برایتان بفرستند، هر چند ممکن است رسیدن این تست جدید مدتی طول بکشد و شما نتوانید به سرعت از آن استفاده کنید.

اکثر تستها عنوان می کنند که نتیجه تست ظرف ۵ دقیقه مشخص می شود، هرچند که ممکن است برای گرفتن نتیجه مثبت مجبور باشید تا ۱۰ دقیقه نیز صبر کنید.

چگونه می توانم تشخیص دهم که کدام تستها بهتر و دقیق تر هستند؟
به سادگی نمی توان به این سوال پاسخ داد. هر روزه محصولات جدیدی به بازار می آیند و تستهای فعلی نیز پیشرفته تر می شوند. به همراه برخی از این تستها، اطلاعاتی نیز در مورد میزان «حساسیت» و «دقت» تست ارائه شده است. میزان حساسیت تست بدین صورت ارائه می شود: حداقل میزان غلظت hCG (بر حسب میلی واحد در یک میلی لیتر از ادرار) که تست قادر به تشخیص دادن آن است. به عنوان مثال، تست حاملگی که ادعا می کند می تواند میزان ۲۰ mIU/ml از hCG را تشخیص دهد، باید دقیق تر از تستی باشد که می گوید می تواند میزان ۵۰ mIU/ml را تشخیص دهد. متأسفانه باید گفت که نمی توان به این اطلاعات چندان اعتماد کرد، زیرا انواع مختلفی از hCG وجود دارد و این اعداد لزوما بیانگر توانایی تشخیص نوعی از hCG نیست که در اوائل بارداری در ادرار دیده می شود.

آیا ممکن است نتیجه تست منفی باشد، اما باردار باشید (یعنی نتیجه منفی کاذب به دست بیاید)؟
در صورتی که نتیجه تست منفی باشد و در صورتی که هنوز پریود نشده اید، چند روز یا یک هفته دیگر صبر کرده و مجددا از تست استفاده کنید. شاید تخمک گذاری دیرتر از زمانی که تصور می کرده اید انجام شده باشد و در نتیجه هنوز برای انجام تست حاملگی بسیار زود باشد. برای به دست آوردن بهترین نتیجه باید از اولین ادرار خود در صبح استفاده کنید، زیرا ادرار در آن زمان بیشترین غلظت را دارد.

توجه داشته باشید که نتیجه منفی لزوما به معنای حامله نبودن نیست. در صورتی که در موعد مقرر پریود نشدید، ممکن است حامله شده باشید؛ پس بهتر است از مصرف دارو و سایر کارهایی که در دوران حاملگی خطرناک است خودداری کنید. در صورتی که تا یک هفته بعد پریود نشدید و نتیجه تست هم هنوز منفی بود، بهتر است به ملاقات پزشک خود بروید تا علت این امر مشخص شود.

تستهای حاملگی خانگی با تستهایی که در مطب پزشکان یا ماماها انجام می شود، چه تفاوتی دارند؟
در برخی از کلینیکها، دقیقا از همان تستهای خانگی استفاده می شود. پزشکان و ماماها، زمانی که می خواهند مقدار دقیق hCG در خون شما یا تغییرات مقدار آن در طول زمان را بدانند، مثلا زمانی که به سقط جنین مشکوک باشند، از آزمایش خون بارداری استفاده می کنند. در این آزمایش تنها به یک جواب مثبت یا منفی اکتفا نمی شود و مقدار دقیق نوعی از hCG بنام «بتا» در خون اندازه گیری می شود.

آیا ممکن است نتیجه تست مثبت باشد، اما باردار نباشید (یعنی نتیجه مثبت کاذب به دست بیاید)؟
بله؛ نتیجه مثبت کاذب هم ممکن است مشاهده شود و این یعنی نتیجه تست مثبت باشد، اما شما حامله نباشید.
در صورتی که شما نتیجه مثبت زودهنگام از تست بگیرید و کمی بعد هم پریود شوید، ممکن است دچار عارضه «حاملگی شیمیایی» شده باشید. این بدان معناست که یک تخمک بارور شده به رحم منتقل شده و سپس به اندازه ای رشد کرده است که هورمون hCG تولید کند؛ اما پس از آن، رشد تخمک بنا به دلایلی متوقف شده است.

این اتفاق برای ۲۰ تا ۵۰ درصد از تخمکهای بارورشده می افتد، که دلیل آن ممکن است غیرطبیعی یا ناسالم بودن تخمک یا عدم توانایی آن برای رشد و تبدیل شدن به جنین، باشد. در این حالت، شما دوباره پریود خواهید شد، هرچند این دوره پریود ممکن است کمی دیرتر شروع شده و خونریزی شما نیز بیشتر از حد معمول باشد.

در گذشته که تستهای حاملگی به اندازه امروز دقیق نبودند، این حاملگیهای شیمیایی هیچ وقت تشخیص داده نمی شدند. به همین دلیل، برخی از متخصصان بر این باورند که بهتر است تا یک هفته پس از موعد مقرر پریود بعدی خود نیز صبر کنید و سپس تست حاملگی را انجام دهید تا نتیجه دقیق تری به دست بیاورید.

توجه داشته باشید که در «بارداری خارج رحمی» (یعنی زمانی که تخمک بارور شده در جایی غیر از دیواره رحم قرار گرفته باشد)، ممکن است نتیجه مثبت یا منفی از تستهای حاملگی به دست بیاید. در صورتی که درد در ناحیه شکم یا خونریزی غیرطبیعی مشاهده کرده اید (صرف نظر از نتیجه تست حاملگی)، با پزشک خود تماس بگیرید.