زایمان طبیعی در آب، جذاب یا خطرناک؟

از موفق ترین روش های زایمان طبیعی، زایمان در آب است که به عنوان یک روش غیر تهاجمی و غیر دارویی و طبیعی همراه با کاهش چشمگیر درد زایمان مطرح است. اثر بی وزنی آب باعث ایجاد فشار یکسان بر تمام اعضای بدن و کاهش انرژی از دست رفته می شود. در ادامه به خطراتی که ممکن است این نوع زایمان برای نوزاد و مادر داشته باشد می پردازیم:

خطرات بالقوه (احتمالی) زایمان در آب

۱ـ آسپیراسیون آب توسط نوزاد:
اولین تنفس نوزاد با کنار رفتن آب از روی سطح صورت آغاز می گردد. با اولین تنفس جریان خون جنین به جریان خون نوزادی تبدیل می گردد و با بسته شدن شانت های درون قلب گردش خون ریوی ایجاد و در اثر فشار ایجاد شده در ریه ها آب از آلوئول ها و فضاهای ریوی خارج شده و بستری مناسب برای تبادل اکسیژن و دی اکسید کربن در ریه ها ایجاد می شود. این فرآیند در عرض چند ثانیه اتفاق می افتد و در طی این مدت نوزاد اکسیژن مورد نیاز خود را از طریق بند ناف دریافت می کند. به علت آنکه تا زمان خروج نوزاد از آب و تماس با هوا هیچگونه تحریکی برای تنفس نوزاد وجود ندارد، بنابراین آسپیراسیون نوزاد در زیر آب امری غیر متحمل می نماید و در واقع تهدیدی برای نوزاد محسوب نمی گردد.

۲ـ عفونت:
بالا رفتن شانس عفونت یکی دیگر از علل مخالفت منتقدان این روش است. در مطالعه ای در کشور کانادا هیچ گونه شواهدی دال بر عفونت مادر و نوزاد در زنان مبتلا به (PROM) پیدا نشد. با این حال پس از هر بار زایمان در آب، وان و یا استخر مخصوص بایستی به دقت تمیز و ضد عفونی گردد تا از انتقال باکتری از نوزاد به نوزاد یا مادر به مادر جلوگیری گردد. باکتری پسودومونا عامل پاتوژن شایعی در محیط های آبی است اما با این حال نوزادانی که به آن مبتلا شده اند بدون درمان بهبود یافتند.

۳ـ کند شدن جریان لیبر:
به علت ماهیت شل کنندگی آب فرآیند لیبر غالباً با کم شدن انقباضات در آب و در نتیجه کندی آن همراه است. در پروتکل های وضع شده برای جلوگیری از کندی جریان زایمان،

پس از رسیدن به دیلاتاسیون ۵ سانتی متر زائو وارد آب می شوند که آرامش حاصل از آب منجر به افزایش تولید هورمون اکسی توسین و اندورفین گردیده در نهایت سرعت و آرامش در زایمان به حداکثر میرسد.

مزایای زایمان در آب برای نوزاد
کاهش ضربه
ورود ملایم و آسان تر نوزاد به محیط خارج از رحم
ایمن تر بودن در مقایسه با روش های دیگر
ایجاد یک محیط حد واسط و جلوگیری از برخورد نوزاد با استرس های ورود ناگهانی به محیط خارج
کاهش نیاز به تحریک های تهاجمی جهت شروع تنفس
استفاده بهتر و سریع از شیر مادر
مزایای فیزیولوژیک زایمان در آب برای مادر
کاهش چشمگیر درد
افزایش انقباضات موثر
افزایش گردش خون و اکسیژن رسانی رحم
کاهش هورمون های استرس
کاهش تحریکات حسی
نیاز کمتر به اپی زیاتومی (برش پرینه)
کاهش مداخالات پزشکی (تا ۸۵%)
کاهش سزارین (تا ۸۵%)
کاهش نیاز به مسکن ها و ضد دردها
کاهش قابل توجه طول مدت زایمان
افزایش آستانه درد
ذخیره انرژی و جلوگیری از هدر رفتن انرژی مادر جهت مرحله دوم زایمان
کاهش خفیف فشار خون
کاهش فشار بر بزرگ سیاهرگ زیرین
مزایای روانشناختی زایمان در آب برای مادر
احساس سبک وزنی و توانایی تحرک بیشتر
تجربه شیرین و خاطره انگیز زایمان
افزایش اعتماد به نفس مادر
توانایی بالاتر در تمرکز و تسلط بر خود
افزایش سطح هوشیاری در حین زایمان
کاهش ترس و اضطراب و خشم
مشارکت فعال پدر و مادر در زایمان
افزایش حس پذیرش نوزاد و عشق ورزی که در آینده در روحیه عاطفی نوزاد نقش به سزایی دارد
افزایش ارتباط مقابل مادر و نوزاد به علت تماس مستقیم پوستی و مراقبت کانگورویی

روشهای انجام زایمان در آب
زایمان در آب به دو صورت تعریف می‌شود

روش اول: لیبر در آب
خانم باردار در هنگام دردهای فعال زایمانی وارد آب شده و تحمل درد برایش آسان‌تر می‌شود.

روش دوم "زایمان درآب" است
در روش دوم یعنی زایمان در آب، خانم باردار در آب می‌ماند و زایمان به طور کامل در آب انجام می‌شود بطوریکه نوزاد زیر آب متولد می‌شود.

مطالعات نشان می‌دهد
روش زایمان درآب مشکلات تهدیدکننده زندگی یا سلامتی در زنان زائو یا نوزادان مشاهده نشده و همچنین در این روش کاهش خونریزی، نیاز به استفاده مسکن کمتر و تجربه زایمان نیز رضایت بخش تر است.

تحقیقات نشان می‌دهد
تفاوت آماری معنی‌داری از لحاظ رفتاری بین بچه‌های متولد شده در زایمان آب و خشکی وجود نداشته است. تاثیر روش زایمان درآب در میزان نیاز و انجام اپیزیوتومی در یک سوم موارد نسبت به زایمان در خشکی کاهش یافت. میزان اپیزیوتومی از۸۰درصد در زایمانهای معمولی به۱۵درصد در زایمان در آب رسید.