مصرف آسپرین در بارداری، مفید یا مضر؟

پژوهش‌های تازه محققان نشان داده است مصرف روزانه دوز پایینی از آسپرین می‌تواند مانع از بروز شرایط خطرناکی به نام «پری‌اکلامپسیا» در خانم‌های باردار شود.

دوز مناسب؟
بنا بر این مطالعه تازه، دریافت ۱۵۰ میلی‌گرم آسپرین در روز مورد مطالعه قرار گرفته است؛ دوز یک عدد قرص آسپرین بچه ۸۱ میلی‌گرم است.
قبلا هم پژوهشگران با آزمایش دوز کمتری از آسپرین، متوجه شده بودند خطر پری‌اکلامپسیا تا ۱۰ درصد کاهش می‌یابد اما دوزی که در پژوهش تازه معین شده، می‌تواند تا ۶۲ درصد احتمال بروز این خطر را کمتر کند.
پری‌اکلامپسیا اختلال شدید پرفشاری خون است که می‌تواند اعضای بدن مادر باردار را تحت تاثیر قرار دهد. علت مشخص بروز این عارضه هنوز نامشخص است اما ریسک‌فاکتورهای مشخصی می‌توانند احتمال بروز پری‌اکلامپسیا را افزایش دهند که از آن جمله می‌توان به: سابقه قبلی پری‌اکلامپسیا، بارداری چندقلویی، سابقه طولانی فشار خون بالا، وجود بیماری‌های مزمن مثل دیابت نوع ۱ و ۲، بیماری خودایمنی و مشکلات کلیه اشاره کرد.
در این مطالعه علاوه بر زنان باردار در معرض پری‌اکلامپسیا، خانم‌های بسیار چاق و همینطور زنانی که فرزندان‌شان رشد محدودی داشتند، مورد مطالعه قرار گرفتند.
البته در حال حاضر هم ACOG (کنگره متخصصان بیماری‌های زنان و زایمان آمریکا) برای مادرانی که با احتمال بالایی از پری‌اکلامپسیا روبرو هستند، بین هفته‌های ۱۲ تا ۲۸ بارداری دوز کمی آسپرین بچه تجویز می‌کند.

یک مطالعه درست و درمان
در این مطالعه کنترل‌شده دابل بلایند (آزمایش کور) حدود هزار و ۶۰۰ زن حضور داشتند که تقریبا ۸۰۰ نفرشان به صورت اتفاقی، برای گروه مصرف‌کننده آسپرین انتخاب شدند و بیش از ۸۰۰ نفر دیگر در گروه دارونما قرار گرفتند. این زنان از ۱۳ بیمارستان از سراسر اروپا انتخاب شده بودند.
ضمن اینکه در مطالعه حاضر، محققان به جای تکیه صرف بر ریسک‌فاکتورهای استاندارد، ترکیبی از ریسک فاکتورهای مختلف شامل میزان گردش خون بارداری، فشار خون و دو هورمونی را که توسط بندناف تولید می‌شود، در نظر گرفتند.
آنها با استفاده از الگوریتمی که برای همه این فاکتورها طراحی شده بود، زنانی را که به نظرشان در معرض خطر بالایی از پری‌اکلامپسیا قرار داشتند، مشخص کردند.
بین هفته‌های ۱۱ تا ۱۴ بارداری، به این خانم‌ها روزانه ۱۵۰ میلی‌گرم آسپرین یا دارونما داده شد و این روند تا هفته ۳۶ بارداری یا کمی قبل از آن (در زایمان‌های زودرس) ادامه پیدا کرد.
فقط ۱۳ نفر از گروه زنان مصرف‌کننده آسپرین دچار پری‌اکلامپسیا شدند و این در حالی است که در گروه زنانی که دارونما دریافت کرده بودند، ۳۵ زن گرفتار پری‌اکلامپسیا شدند.
میزان کاهش این خطر در زنانی که زایمان زودرس داشتند، حتی پایین‌تر از دیگر مادران می‌توانست باشد؛ در واقع خانم‌هایی که قبل از هفته ۳۴ بارداری زایمان کرده بودند، اگر روزانه ۱۵۰ میلی‌گرم آسپرین می‌گرفتند، احتمال ابتلایشان به پری‌اکلامپسیا تا ۸۲ هم کمتر می‌شد.

عارضه جدی ندارد
نکته مهم دیگری که در این پژوهش مشخص شد، این بود که مصرف آسپرین هیچ عارضه جانبی جدی برای مادران باردار و حتی نوزادشان به دنبال نداشت.
لازم به ذکر است که مصرف آسپرین در دوره بارداری، مثل بقیه داروهایی که در این دوران استفاده می‌شود، باید زیرنظر پزشک متخصص باشد چراکه دوز زیادی آسپرین می‌تواند منجر به خونریزی مادر شود.
به گفته دکتر نیکولایدز، آسپرین می‌تواند جریان خون از مادر به بندناف را بهبود دهد: «بنا بر این مطالعه آسپرین نه تنها می‌تواند در کاهش بروز پری‌اکلامپسیا موثر باشد که می‌تواند در پیشگیری از بروز زایمان زودرس هم مفید واقع شود و این نکته مهمی است؛ چراکه نیاز به زایمان پیش از موعد می‌تواند برای نوزاد خطرناک باشد».