احساس گرگرفتگی در بارداری، می توان پیشگیری کرد؟

بسیاری از خانم ها در دوران بارداری خود عوارض مختلفی از قبیل گرگرفتگی و تعریق فراوان را تجربه می کنند. این عوارض ناخوشایند که ناشی از تغییرات گسترده هورمونی در دوران بارداری است می توانند سبب ایجاد اختلال در فعالیت های معمول روزمره شوند. در ادامه تدابیری را برای کنترل و مدیریت بهتر این عوارض می خوانید.

علت گرگرفتگی و تعریق بدن در دوران بارداری چیست؟

گرگرفتگی از جمله عوارض طبیعی دوران بارداری است که به خصوص در دومین و سومین سه ماه بارداری شیوع بیشتری داشته و گاهی نیز در دوران شیر دهی رخ می دهد. نوسانات شدید هورمونی در این دوران سبب اتساع عروق خونی محیطی به خصوص در ناحیه سر، گردن و قفسه سینه خواهد شد. وقوع این حالت با حملات متناوب گرگرفتگی به مدت چند ثانیه تا چند دقیقه و متعاقب آن با افزایش میزان حرارت بدن همراه است. گرمای بیش از حد و تعریق های فراوان در هنگام شب سبب از خواب پریدن های مکرر و به دنبال آن افت کیفیت خواب شبانه در این دوران خواهد شد.

از سوی دیگر گاهی نیز دوران بارداری با عوارضی نظیر پر کاری تیروئید همراه است. ترشح بیش از حد هورمون های تیروئید در این دوران با تحریک غدد عرق منجر به عروض عارضه ای به نام "هایپر هیدروز" یا تعریق بیش از حد در برخی نواحی بدن مانند زیر بغل ، کشاله ران و کف پاها خواهد شد.

آیا می توان از گرگرفتگی های دوران بارداری پیش گیری کرد؟

خیر، مأتسفانه راهی برای پیش گیری از گرگرفتگی های دوران بارداری وجود ندارد. علاوه بر آن مراقب باشید در دوران بارداری یا شیر دهی خود به هیچ وجه از مکمل های غذایی که برای مقابله با گرگرفتگی های دوران یائسگی به فروش می رسند استفاده نکنید. زیرا این مکمل ها حاوی هورمون های گیاهی بوده و ممکن است با فرایند بارداری یا شیردهی شما تداخل داشته باشند.

چگونه می توان عوارض ناشی از گرگرفتگی های دوران بارداری را کنترل کرد؟

برای مقابله با گرگرفتگی های دوران بارداری بهتر است از لباس های سبک و آزاد و ترجیحا تهیه شده از الیاف طبیعی نخی یا کتان استفاده کنید. برای این منظور باید طوری لباس بپوشید که در صورت لزوم بتوانید برای خنک شدن لباس های اضافه خود را از تن خارج کنید. به همراه داشتن پنکه های دستی، باد بزن های کوچک و همچنین استفاده از دستمال های مرطوب به دلیل دارا بودن مواد التیام بخش و خنک کننده می توانند از طریق کاهش دمای بدن در تحمل این عارضه ناخوشایند به شما کمک کنند. همچنین دوش آب ولرم نیز نقش مؤثری در تسکین این عارضه دارد. ( استفاده از دوش آب سرد به دلیل تشدید فعالیت غدد عرق در هنگام خروج از حمام نتیجه ای معکوس خواهد داشت.)

همچنین برای کمک به جذب عرق مازاد بدن بهتر است شب ها لباس های آزاد نخی به تن کرده و پیش از خواب از یک حوله برای پوشاندن بالش خود استفاده کنید. علاوه بر آن با تنظیم دما در محدوده 17 تا 18 درجه سانتی گراد محیط اتاق خواب خود را همواره خنک نگه دارید.

در صورت تعریق بیش از حد می توانید از پودر های تالک ضد عرق استفاده کنید. همچنین اپیلاسیون و حذف مو های زائد نیز در پیشگیری از مشکلات مربوط به بوی بد عرق مؤثر است.

و در نهایت آن که در صورت تعریق آب رسانی کافی به بدن را فراموش نکنیم. از نوشیدن کم آب به منظور مقابله با فرایند تعریق خوداری کنید زیرا این کار نه تنها هیچ تأثیری بر میزان تولید عرق ندارد بلکه علاوه بر آن منجر به بروز مشکلات و عوارض دیگری در دوران بارداری نیز خواهد شد.

سرگیجه از عوارض شایع و ناخوشایند در دوران بارداری است که بین نیم تا سه چهارم خانم های باردار ابتلا به آن را در این دوران تجربه می کنند . شدت این عارضه در مقاطع مختلف بارداری متفاوت است .

در ابتدای سه ماهه اول بارداری ابتلا به سرگیجه معمولا با احساس تهوع همراه بوده است و ناشی از افت فشار خون است.در واقع ترشح هورمون پروژسترون در این دوران با اتساع عروق خونی موجب تجمع خون در اندام های تحتانی و در نتیجه افت فشار خون شما خواهد شد. این امر سبب می شود که در ابتدای هشتمین هفته بارداری به سادگی مستعد ابتلا به سرگیجه شوید.

در دومین و سومین سه ماهه بارداری رحم در حال رشد موجب بالا آمدن فشار به عروق خونی می شود که این عمر نیز در دیگر عوامل زمینه ساز ابتلا به سرگیجه در این دوران به شمار می رود . عوامل دیگری که می توانند موجب ابتلا به سرگیجه شوند عبارتند از :

از جا برخواستن های سریع و ناگهانی / این وضعیت که در آن جریان خون بدن فرصت کافی برای رسیدن به مغز را پیدا نمی کند اصلاحا به فشار خون اورتواستاتیک موسوم است.

دراز کشیدن طولانی مدت/ این سرگیجه به دلیل پایین بودن فشار خون رخ می دهد تقریبا از هر ده خانم باردار یک نفر را درگیر می کند.

حذف یا بی نظمی در مصرف وعده های غذایی/ این سرگیجه به دلیل کاهش سطح قند خون و معمولا در هنگام عصر رخ می دهد.

آنمی یا کم خونی/ که به دنبال کاهش تعداد یا اندازه گلبول های قرمز و یا مقدار هموگلوبین موجود در خون ایجاد می شود.

کم آبی و گرمای شدید

چگونه می توان از ابتلا به سرگیجه های دوران بارداری پیشگیری کرد؟

پیشگیری از این عارضه قبل از هر چیزی به عامل ایجاد آن بستگی دارد. برای این منظور می توانید:

به پهلو چپ خود دراز کشیده و یا پاهای خود را در سطحی بالا تر از بدن قرار دهید. این کار سبب کاهش علائم و نشانه های سرگیجه شده و از خطر عدم تعادل و زمین خوردن شما پیشگیری خواهد کرد.

سعی کنید هنگام برخواستن از رختخواب و یا صندلی این کار را به آرامی انجام داده و از هر نوع تغییر وضعیت سریع و ناگهانی خودداری کنید.

چنانچه هنگام دراز کشیدن احساس سرگیجه داری به پهلو چپ خود دراز بکشید. این کار از فشار رحم به ورید اجوف تحتانی کاسته و سبب می شود که قلب راحت تر بتواند جریان خون را به بدن پمپاژ کند.

همچنین ممکن است علت بروز این سرگیجه تلاش بدن شما در فهماندن نیاز خود به انرژی باشد. بنابراین چنانچه یکی دو ساعت از خوردن اخرین وعده غذایی شما گذشته صرف یک میان وعده مختصر و متعادل در افزایش میزان قند خون شما مؤثر خواهد بود. همچنین علائم کم آبی بدن را جدی بگیرید برای این منظور به طور منظم از آب و انواع آبمیوه در طول روز استفاده کنید.

برخی دیگر از سرگیجه ها نیز موقتی بوده و جز دراز کشیدن و انتظار برای رفع سرگیجه کار دیگری از شما بر نمی آید.ضمن آن که امکان بهبود یا از میان رفتن این سرگیجه های موقت در مقطع بارداری حدود دارد .

آیا سرگیجه دوران بارداری خطرناک است؟

خیر.به ندرت ممکن است سرگیجه نشانه ی ابتلا به یک مشکل جدی باشد. ولی علی رغم شایع بودن سرگیجه در این دوران نباید آن را بی اهمیت تلقی کرد. بزرگترین خطر در ارتباط با این عارضه بروز حالت غش و از دست دادن هوشیاری است. در این صورت احساس بیهوشی :

به پهلو چپ خود دراز بکشید.

و یا به وضعیت نشسته درآمده و سر را ما بین زانوها قرار دهید.

این کار با افزایش جریان خون به سمت مغز سبب کاهش علائم سرگیجه خواهد شد.

در چه صورت باید به پزشک یا مامای خود مراجعه کرد ؟

در صورت ابتلا مکرر به بیهوشی و سرگیجه و همچنین همراه بودن آن با علائم زیر در اولین فرصت به پزشک خود مراجعه کنید:

-احساس درد در ناحیه لگن یا شکم

-تنگی نفس

-اختلالات بینایی

-تپش قلب

-سردرد

-استفراغ

سرگیجه می تواند نشانه ی ابتلا به آنمی یا کم خونی شدید بوده و یا در اثر تنفس زدن های بسیار سریع و منقطع در هنگام اضطراب شدید رخ دهد که به طور قطع هیچ یک از این دو حالت را نمی توان مرتبط با بارداری دانست.در صورت تردید می توانید از پزشک خود در این زمینه کمک بگیرید. با این حال خوب است بدانید سرگیجه هایی که در این دوران به دنبال گرما، گرسنگی، تهوع و یا تغییر وضعیت سریع و ناگهانی بدن رخ می دهد اغلب از عوارض بارداری به شمار رفته و مشکل مهم و نگران کننده ای نیست.