شیاف پروژسترون در بارداری، چه کاربردی داره؟

استرس، ورزش نکردن و تغذیه نامناسب از دلایل پایین بودن پروژسترون به شمار می روند. پروژسترون از هورمون‌های جنسی زنانه است که در بارداری نقش مهمی ایفا می‌کند و در واقع کمبود این هورمون است که بارداری و حفظ جنین را با مشکل مواجه می‌سازد. علاوه بر این، سندروم پیش از قاعدگی از مشکلاتی است که با افزایش هورمون زنانه قابل حل می‌باشد. به هر حال در بسیاری از موارد ممکن است پزشک زنان برای برطرف شدن مشکلات شما شیاف پروژسترون را برایتان تجویز کند. ادامه این مطلب شما را با دانستنی هایی درباره کاربرد شیاف پروژسترون در بارداری و نحوه استفاده از آن آشنا می کند.

شیاف پروژسترون (Progesterone) با نام سیکلوژست از هورمون‌های زنانه است که به منظور درمان مشکلاتی نظیر ناباروری، سندروم پیش از قاعدگی، زایمان زودرس و افسردگی پس از زایمان ناشی از کمبود پروژسترون توسط پزشک تجویز شده و کمبود این هورمون را در بدن خانم‌ها جبران کند. شیاف پروژسترون با عملکردی که دارد حاملگی را حفظ کرده و از سقط جنین جلوگیری می‌کند. توجه داشته باشید که شیاف‌های سیکلوژست نباید در طی دوران بارداری مورد استفاده قرار گیرد. مقدار دقیق استفاده از شیاف پروژسترون در افراد مختلف متفاوت می باشد و حتما باید پزشک آن را تجویز نماید.

در ابتدا واژن خود را بشوئید. برای این کار از یک صابون غیر معطر استفاده کرده و قسمت‌های بیرونی مهبل و ناحیه اطراف آن را به آرامی بشویید. ‌هرگز اقدام به شستشوی کانال واژن خود نکنید و قبل از شروع به این کار حتما دستان خود را بشویید. پس از شستشو به آرامی ناحیه‌ی واژن خود را با یک حوله کتان لطیف خشک نمائید.
در مرحله بعد شیاف را آماده کنید. اپلیکاتور شیاف (ابزاری که به وسیله آن شیاف را در بدن خود قرار می‌دهید.) را از جعبه خود در آورید و آن را آماده‌ی کار نمائید. برای این کار انتهای آن را با یک دست خود مابین انگشت شست و انگشت اشاره بگیرید و از دست دیگر خود برای قرار دادن قرص یا کرم در ورودی آن کمک بگیرید.
قرار گرفتن در پوزیشن مناسب بدنی. پاهای خود را حدود عرض شانه‌ها باز کنید؛ یک پای خود را بر روی سکویی همانند گوشه توالت فرنگی یا یک صندلی کوتاه قرار دهید تا قدری از زمین فاصله بگیرد. وضعیت مناسب دیگر دراز کشیدن بر روی کمر با زانوهای جمع شده می‌باشد.
دهانه واژن خود را باز کنید. با دست غیر عامل خود لبه‌های واژن (لابیا) را باز کنید و اپلیکاتور را در دهانه آن قرار دهید.
شیاف را به درون واژن خود فشار دهید. برای وارد کردن شیاف به درون واژن می‌توانید اهرم پیستون مانند اپلیکاتور شیاف را فشار دهید یا از انگشت اشاره خود برای این کار کمک بگیرید. تا جایی که احساس نارحتی نمی‌کنید شیاف را به درون فشار دهید. اگر از پیستون اپلیکاتور استفاده می‌کنید تا ورود کامل شیاف به واژن، پیستون آن را فشار دهید.

اپلیکاتور را از دهانه واژن خود خارج کنید و اگر مجدا از آن استفاده می‌کنید آن را بخوبی با آب و صابون مایع بشویید؛ در غیر اینصورت آن را داخل سطل زباله بیندازید. پس از آن دست‌های خود را نیز با آب و صابون بشویید و خشک نمائید. ممکن است حدود یک ساعت طول بکشد تا شیاف استعمال شده جذب بدن شما شود. بنابراین اگر در این حین از جای خود بلند شوید ممکن است نشت مایع از واژن خود را احساس نمائید.

- شیاف‌ها را در دمای اتاق نگهداری کنید
- حتی در زمان دوران پریودی خود از شیاف‌های تجویز شده استفاده نمائید؛ فقط در این شرایط بجای استفاده از تامپون از نوار بهداشتی‌های پدی استفاده نمائید.
- ترجیحا شب‌ها و قبل از خوابیدن از شیاف استفاده کنید
- مراقب عوارض جانبی شیاف‌ها باشید؛ از آنجایی که شیاف‌های واژینال برای شرایط مختلفی تجویز و استفاده می‌شوند (همانند عفونت باکتریایی یا عفونت قارچی، خشکی واژن، عدم تعادل هورمونی و...) عوارض ناشی از آن می‌تواند متفاوت باشد. با این وجود بیشتر عوارض خطرناک نمی‌باشند و نیاز به مراقبت‌های پزشکی ندارند. اگر احساس کردید که واکنش‌های آلرژیک در شما اتفاق افتاده است آن را با پزشک خود در میان بگذارید؛ واکنش‌های آلرژیک می‌تواند شامل تورم در ناحیه واژن یا اطراف آن و خارش، کهیر و احساس تنگی در ناحیه قفسه سینه باشد.

میزان دقیق مصرف پروژسترون در افراد مختلف متفاوت بوده و باید حتما توسط پزشک تعیین گردد. شیاف‌های سیکلوژست را می‌توان داخل واژن و یا مقعد قرار داد. در هر دو مورد، شیاف‌ها ذوب می‌شوند و پروژسترون خروجی از طریق رگ‌های خونی فراوان موجود در این مناطق جذب می‌شود. لازم است قبل از استفاده از شیاف پروژسترون دست‌های خود را به خوبی با آب و صابون بشویید.

- در صورتیکه از کاندوم‌های لاتکس یا دیافراگم استفاده می‌کنید بهتر است شیاف پروژسترون را درون مقعد قرار دهید چرا که ممکن است به کاندوم آسیب رسانده و احتمال بارداری را افزایش دهد.
- اگر عفونت ادراری داشته یا به تازگی زایمان کرده‌اید شیاف را از طریق مقعد استفاده کنید.
- برای درمان ناباروری شیاف باید از طریق واژن استعمال گردد.
- خانم‌هایی با مشکلات کبدی یا خونریزی‌های غیرعادی رحم نباید از شیاف پروژسترون استفاده کنند.
- زنانی که سابقه سکته داشته و یا به تازگی سقط جنین داشته‌اند نباید از این دارو استفاده کنند.
- چنانچه دچار هر نوع حساسیت دارویی می‌باشید قبل از استفاده از این دارو با پزشک مشورت کنید.
- زنان با مشکلات قلبی، مشکلات کبدی، فشار خون بالا، افسردگی، میگرن، صرع و دیابت باید بااحتیاط و تحت نظر پزشک از این دارو استفاده کنند.
- اگر به کودک خود شیر می‌دهید قبل از اینکه دارو را مصرف کنید با پزشک در این زمینه مشورت کنید.

۱- پروژسترون از راه های متفاوتی بدن شما را تحت تاثیر قرار می دهد
پروژسترون progestrone بدن و بارداری شما را از راه های مختلفی تحت تاثیر قرار می دهد. این مسیر ها شامل:
- کمک به تنظیم چرخه ی قاعدگی.

- آماده کردن بدن شما برای بارداری.
- ضخیم کردن پوشش رحم شما (اندومتر یا داخلی ترین لایه ی رحم) برای حمایت از یک بارداری سالم.
- ممانعت از شروع دردهای زایمانی که می تواند منجر به سقط شود.
- افزایش دمای بدن شما بین زمان تخمک گذاری و زمان قاعدگی.
- ضخیم کردن لایه ی داخلی رحم و ایجاد یک پلاگ مخاطی در دهانه ی رحم برای محافظت از آن در برابر باکتری ها.
- افزایش گلیکوژن و خون شریانی در لایه ی داخلی رحم، در جهت فراهم کردن مواد مغذی برای جنین.

سطوح پروژسترون در اوایل بارداری متفاوت تر از سطوح آن در اوخر بارداری می باشد.
- هفته ی ۱ و ۲
در طی اولین هفته ی بارداری، سطح پروژسترون ng/ml 1-1.5 (نانو گرم در میلی لیتر) خواهد بود. به یاد داشته باشید که سن جنینی شما از اولین روز آخرین قاعدگی محاسبه می شود، گرچه در این زمان شما باردار نبودید. در این زمان بدن خود را برای باردار شدن آماده می کند و تولید پروژسترون نقش حمایتی خواهد داشت.
- هفته ی ۳ و ۴
هفته های 3 و 4 بعد از تخمک گذاری رخ خواهند داد. این زمانی است که تخمدان ها سطوح بالاتری از پروژسترون را تولید خواهند کرد. در طی این زمان سطوح پروژسترون شما به حدود ng/ml 2 افزایش پیدا خواهد کرد. تولید پروژسترون، اندومتر را ضخیم کرده و رحم شما را برای لانه گزینی آماده خواهد کرد.
در طی هفته ی سوم باروری رخ می دهد و سطوح پروژسترون هر روز یا از روزی به روز دیگر یک تا ۳ نانوگرم در میلی لیتر افزایش خواهد یافت تا به حد اکثر ۱۰ تا ۲۹ نانوگرم در میلی لیتر می رسد.
- هفته ی 5 و 6
سطح پروژسترون تا هفته ی ششم باید ng/ml. ۲۹-۱۰ باشد. پزشکان می خواهند که سطح پروژسترون در این زمان بالا تر از ۶ تا ۱۰ نانو گرم در میلی لیتر باشد. در این سطح پروژسترون عروق رحم را تحریک به رشد کرده که این به ساخت و نگه داری یک جفت سالم کمک خواهد کرد.
رشد عروق خونی نه تنها فقط در رحم بلکه در تمام بدن رخ خواهد داد. این همان چیزی است که به مادر درخشندگی بارداری را می دهد.
- هفته ی ۷ تا ۱۴
بین هفته های 7 و 14، جفت شروع به تولید پروژسترون می کند و این وظیفه را به عهده می گیرد. برای بقای بارداری جفت به تولید پروژسترون ادامه می دهد.
پس از هفته ی دهم، سطح این هورمون دوباره شروع به افزایش می کند تا درست قبل از سه ماهه ی سوم به ۱۵ تا ۶۰ نانو گرم در میلی لیتر برسد. از این زمان تا پایان بارداری سطح این هورمون به افزایش ادامه خواهد داد. اگر حاملگی شما از نوع چند قلویی است، انتظار می رود که سطح این هورمون نیز بالاتر باشد.
به عنوان یک مرور سریع:
سه ماهه ی اول ng/ml ۴۷-۹
سه ماهه ی دوم ng/ml 147-17
سه ماهه ی سوم ng/ml ۲۰۰-۵۰

سطوح پایین پروژسترون در طی یک بارداری می تواند منجر به مشکلات پیچیده ای شود. در مراحل ابتدایی بارداری می تواند نشان دهنده یک حاملگی خارج رحمی یا دلالت بر بالا بودن ریسک سقط داشته باشد. اگر در طی هفته ی ششم بارداری، سطح پروژسترون پایین تر از ng/ml ۶ باشد بارداری معمولا پایدار نیست.
بدون سطوح کافی پروژسترون، بدن قادر به مراقبت از جنین تا پایان بارداری نخواهد بود.

در طی بارداری ممکن است که پزشک برای ارزیابی ریسک سقط، سطح پروژسترون شما را بررسی کند. ممکن است که شما برای افزایش سطح پروژسترون و حمایت از یک بارداری سالم، نیاز به دریافت شیاف پروژسترون داشته باشید.
توجه داشته باشید که این روش برای بیشتر مادران موفقیت آمیز خواهد بود اما نه برای همه. شیاف ها سطح پروژسترون بدن شما را به مقدار کافی بالا نگه می دارد، تا زمانی که جفت شروع به تولید این هورمون از خود کند.

دلایل پروژسترون پایین

سطوح پایین پروژسترون توسط عوامل شناخته شده و ناشناخته ای ایجاد می شود. هورمون ها پیچیده بوده و هنوز به خوبی شناخته نشده اند. ممکن است برخی از بانوان برای باردار شدن هیچ مشکلی نداشته باشند، اما به دلایلی جفت قادر به تولید مقدار مناسبی از پروژسترون نباشد.
پزشکان معتقدند که مقدار کم پروژسترون ممکن است ناشی از عوامل زیر باشد:
- تغذیه ی ضعیف
- استرس
- ورزش نکردن
همچنین در برخی موارد داروهای خاصی می توانند با بدن شما برای تولید پروژسترون تداخل داشته باشند.

جمع‌بندی

سطوح پایین پروژسترون صرفا به این معنی نیست که بارداری شما به سقط منجر خواهد شد. زمانی که از شیاف پروژسترون استفاده شود ممکن است که بارداری تا پایان ادامه یابد. پزشک شما برای اطمینان از سلامت بارداری و پیشرفت نرمال آن به دقت شرایط را بررسی خواهد کرد. بسیاری از بانوان با وجود داشتن سطوح پایین پروژسترون در ابتدای بارداری، به تولد یک نوزاد سالم می رسند. شیاف های پروژسترون و مراقبت دقیق می تواند به معنی یک بارداری موفق و شاد باشد.