علائم پره اکلامپسی در بارداری، آنچه باید بدانیم

پره‎اکلامپسی اختلالی در طول بارداری است که در آن افزایشی ناگهانی در فشار خون و ورم، اغلب در ناحیه صورت، دست و پا ایجاد می‌شود.
پره‎اکلامپسی شایع‌ترین عارضه‌ای است که در طول بارداری ایجاد می‌شود. پره‎اکلامپسی به طور معمول در طول سه ماهه سوم بارداری رخ می‌دهد و مبتلابه حدود 1 مورد از هر 20 مورد بارداری است.
در صورت عدم درمان پره‎اکلامپسی به اکلامپسی تبدیل می‌شود که در آن مادر ممکن است دچار تشنج، کما، و حتی مرگ شود. به هر جهت، عوارض ناشی از پره‎اکلامپسی در صورتی که ویزیت‌های دوران بارداری مادر به شکل منظم انجام شود بسیار نادر است.

علایم پره‎اکلامپسی
در ابتدا ممکن است پره‎اکلامپسی فاقد علامت باشد؛ به هر حال علایم اولیه عبارتند از:
- هیپرتانسیون
- پروتئینوری
در اغلب موارد زنان از این دو نشانه آگاه نیستند و آنها فقط زمانی آشکار می‌شوند که پزشک آنها را در کوران ویزیت‌های دوره بارداری زن مشاهده می‌کند.
اگرچه ۶ تا ۸ درصد تمامی زنان باردار دچار فشار خون بالا هستند، این وضعیت لزوماً به معنی ابتلاء آنان به پره‎اکلامپسی نیست. گویاترین علامت در این مورد وجود پروتئین در ادرار است.
وقتی پره‎اکلامپسی پیشرفت می‌کند زن مبتلاء ممکن است دچار احتباس مایع (ورم)، به همراه ورم دست، ورم پا، ورم مچ پا، و ورم صورت شود.
ورم به ویژه در طول سه ماهه سوم یکی از شایع‌ترین جنبه‌های بارداری است و گرایشی به بروز در قسمت‌های تحتانی بدن مثل قوزک پا و سطح پا در آن به چشم می‌خورد. علایم به طور معمول در ابتدای روز خفیف‌تر هستند و در طول روز افزایش می‌یابند. این وضعیت پره‎اکلامپسی نیست، که در آن ادم به شکل ناگهانی بروز می‌کند و گرایشی به شدت بیشتر در آن وجود دارد.
در ادامه امکان بروز نشانه‌ها و علایم زیر وجود دارد:
- تاری دید، برخی اوقات دیدن نورهای برق زننده
- سردرد، اغلب شدید
- ناخوشی
- تنگی نفس
- درد درست زیر دنده در سمت راست بدن
- افزایش وزن سریع (بر اثر احتباس مایع)
- استفراغ
- کاهش برون‌ده ادراری
- کاهش پلاکت‌های خون
- اختلال عملکرد کبد
نشانه اصلی پره‎اکلامپسی در جنین محدودیت رشد به علت کاهش خونرسانی به جفت است.

علل، علایم، و درمان اکلامپسی
پره‎اکلامپسی، اکلامپسی، هیپرتانسیون، پروتئینوری، سندرم هلپ، بارداری اول، فاصله بارداری، نوپدری، چاقی، بارداری‌های چند قلویی

علل پره‎اکلامپسی
کارشناسان در مورد علت پره‎اکلامپسی مطمئن نیستند. اغلب آنان می‌گویند که پره‎اکلامپسی نتیجه وجود مشکلی در رشد جفت است زیرا رگ‌های خونی تغذیه کننده آن باریک‌تر از رگ‌های نرمال بوده و در برابر سیگنال‌های هورمونی به شکل متفاوتی جواب می‌دهند.
از آنجا که این رگ‌های خونی باریک‌تر از میزان نرمال هستند جریان خون در آنها محدود است.
علت تفاوت رشد این رگ‌های خونی مشخص نیست اما برخی عوامل شامل موارد زیر ممکن است در آن نقش داشته باشند:
- آسیب دیدن رگ‌های خونی جفت
- ناکافی بودن جریان خون به جنین
- مشکلات سیستم ایمنی
- عوامل ژنتیکی

درمان پره‎اکلامپسی
پره‎اکلامپسی جز در صورت به دنیا آوردن نوزاد قابل علاج نیست.
تا زمانی که فشار خون مادر کاهش نیافته باشد وی در ریسک بالایی برای استروک، خونریزی شدید، جدایی جفت از جنین و تشنج قرار خواهد داشت. در برخی موارد، به ویژه در زمانی که پره‎اکلامپسی به صورت زودهنگام شروع شده باشد، وضع حمل ممکن است بهترین گزینه برای جنین نباشد.
در مورد زنانی که در بارداری‌های پیشین خود دچار پره‎اکلامپسی شده باشند تعداد ویزیت‌های پری‌ناتال افزایش پیدا می‌کند. امکان توصیه داروهای زیر وجود دارد:
- داروهای ضد فشار خون. این داروها برای کاهش فشار خون به کار می‌روند.
- داروهای ضد حمله. در موارد شدید، این داروها برای پیشگیری از تشنج اولیه به کار می‌روند. پزشک ممکن است منیزیم سولفات تجویز کند.
- کورتیکوستروئیدها. اگر مادر دچار پره‎اکلامپسی یا سندرم هلپ باشد این داروها می‌توانند عملکرد پلاکت و کبد را بهبود ببخشند. این می‌تواند به افزایش مدت بارداری منجر شود.
آنها در عین حال باعث افزایش سرعت رشد ریه‌های بچه می‌شوند، که در صورتی که بچه در معرض خطر تولد زودرس باشد اهمیت دارد. بهترین درمان برای سندرم هلپ به طور معمول وضع حمل در اولین فرصت ممکن است.

استراحت
اگر زنی تا انتهای بارداری خود فاصله زیادی داشته و علایم پره‎اکلامپسی در او خفیف باشد، پزشک ممکن است استراحت در بستر را توصیه کند. استراحت به کاهش فشار خون کمک می‌کند، که این به نوبه خود میزان خونرسانی به جفت را که برای جنین مفید است، افزایش می‌دهد.
به برخی زنان توصیه می‌شود تا در بستر دراز بکشند و فقط در صورت لزوم بنشینند یا بایستند. به دیگران ممکن است اجازه داده شود تا در مبل، سوفا یا بستر بنشینند، اما این زنان ناچار خواهند بود تا فعالیت جسمانی خود را محدود کنند. فشار خون و تست‌های ادرار این زنان منظماً بررسی می‌شود. نوزاد نیز از نزدیک مورد پایش قرار می‌گیرد.
در موارد شدید زن باید در بیمارستان بستری شود و استراحت در بستر از نزدیک مورد پایش قرار گیرد.

القاء وضع حمل
اگر پره‎اکلامپسی در زمان نزدیک به خاتمه باردار تشخیص داده شود، پزشکان زایمان را در اولین فرصت ممکن توصیه می‌کنند.
در موارد بسیار شدید ممکن است هیچ انتخابی وجود نداشته باشد و وضع حمل القاء شود یا عمل سزارین در اولین فرصت ممکن صورت گیرد. در طول زایمان برای بهبود جریان خون در رحم و پیشگیری از تشنج به مادر سولفات منیزیم داده می‌شود.
علایم پره‎اکلامپسی باید در فاصله چند هفته پس از وضع حمل از بین بروند.

تشخیص پره‎اکلامپسی
برای تشخیص پره‎اکلامپسی هر دو تست اشاره شده در زیر باید نتایج مثبت داشته باشند:
هیپرتانسیون
فشار خون زن بسیار بالا است. خوانش فشار خون به میزان ۹۰/۱۴۰ میلی‌متر جیوه در بارداری غیر نرمال محسوب می‌شود.
پروتئینوری
در ادرار پروتئین دیده می‌شود. نمونه‌های ادرار ۱۲ ساعته یا بیشتر جمع‌آوری می‌شود و مقدار پروتئین ارزیابی می‌‌گردد. این ارزیابی شدت اختلال را نشان می‌دهد.
پزشک همچنین ممکن است تست‌های تشخیصی دیگری را مورد استفاده قرار دهد:
- آزمایش خون - برای بررسی میزان درستی عملکرد کلیه‌ها و کبد و اینکه انعقاد خون به شکل صحیح انجام می‌گیرد یا خیر.
- سونوگرافی جنین - وضعیت پیشرفت نوزاد به طور کامل پایش می‌شود تا اطمینان حاصل گردد که رشد به طور کامل صورت می‌گیرد.
- تست غیر استرس - دکتر این موضوع را بررسی می‌کند که در هنگام حرکت واکنش ضربان قلب نوزاد چگونه است. اگر ضربان قلب به ۱۵ ضربه در دقیقه یا بیشتر به مدت ۱۵ ثانیه و دو بار در هر ۲۰ دقیقه افزایش یابد، این نشانه‌ای از نرمال بودن کل وضعیت محسوب می‌شود.

ریسک فاکتورهای پره‎اکلامپسی
ریسک فاکتورهای مرتبط به پره‎اکلامپسی شامل موارد زیر است:
- بارداری اول. شانس بروز پره‎اکلامپسی در طول بارداری اول به شکل قابل ملاحظه‌ای بیشتر از بارداری‌های بعدی است.
- فاصله بارداری. اگر بارداری دوم به فاصله حداقل ۱۰ سال از بارداری اول باشد، بارداری دوم در معرض افزایش خطر ابتلاء به پره‎اکلامپسی قرار دارد.
- نوپدری. هر بارداری زن با یک شریک جنسی تازه خطر بروز پره‎اکلامپسی را در مقایسه با بارداری دوم یا سوم با همان شریک جنسی قبلی، افزایش می‌دهد.
- تاریخچه خانوادگی. زنی که مادر یا خواهر وی دچار پره‎اکلامپسی بوده باشد در ریسک بالاتری برای ابتلاء به پره‎اکلامپسی قرار خواهد داشت.
- تاریخچه شخصی ابتلاء به پره‎اکلامپسی. اگر زنی در بارداری اول خود دچار پره‎اکلامپسی شده باشد در ریسک بالاتری برای ابتلاء به پره‎اکلامپسی در بارداری‌های بعدی قرار دارد.
- سن. زنان بالای ۴۰ سال و نوجوانان در مقایسه با زنان در سنین دیگر در ریسک بالاتری برای ابتلاء به پره‎اکلامپسی قرار دارند.
- برخی اختلالات و بیماری‌ها. زنان مبتلاء به دیابت، فشار خون بالا، میگرن، و بیماری کلیه بیشتر محتمل است که دچار پره‎اکلامپسی شوند.
- چاقی. میزان پره‎اکلامپسی در زنان چاق بسیار بیشتر از دیگر زنان است.
- بارداری‌های چند قلویی. اگر زن بارداری دوقلویی یا بیشتر داشته باشد، خطر پره‎اکلامپسی در مورد وی بیشتر خواهد بود.

پیشگیری از پره‎اکلامپسی
اگرچه پیشگیری کامل از پره‎اکلامپسی ممکن نیست، برخی کارها هست که زنان می‌توانند در مورد تعدیل برخی ریسک فاکتورهای مرتبط به پره‎اکلامپسی انجام دهند. این شامل موارد زیر است:
- نوشیدن 6 تا 8 لیوان آب در طول روز
- اجتناب از خوردن غذاهای سرخ شده یا فرآوری شده
- عدم مصرف نمک خارج از نمک موجود در غذاها
- ورزش منظم
- اجتناب از خوردن مشروب الکلی و کافئین
- بالا گرفتن پاها چند باری در روز
- استراحت
- مصرف مکمل‌ها و داروهای تجویز شده توسط پزشک
این کارها به حفظ فشار خون در سطح سالم کمک کرده و باعث کاهش خطر بروز پره‎اکلامپسی می‌شوند.

پره‎اکلامپسی پس از زایمان
در موارد نادر این امکان وجود دارد که زنان پس از زایمان دچار افزایش فشار خون شوند. این وضعیت زیر عنوان پره‎اکلامپسی پس از زایمان شناخته می‌شود.
این اتفاق ممکن است به فاصله چند روز تا چند هفته پس از تولد نوزاد رخ دهد. علامت اصلی بالا بودن فشار خون و وجود پروتئین در ادرار است. علایم معمول همراه با پره‎اکلامپسی مثل سردرد شدید و ورم صورت نیز ممکن است بروز کنند.
پره‎اکلامپسی پس از زایمان به آسانی و با استفاده از داروهای فشار خون و داروهای پیشگیری از تشنج درمان می‌شود. دکترها تلاش می‌کنند تا داروهایی تجویز کنند که بر توانایی شیردهی از پستان تأثیر منفی نگذارند.

عوارض پره‎اکلامپسی
در صورت عدم درمان پره‎اکلامپسی خطر عوارض جدی مطرح خواهد بود. عوارض مزبور در صورت حضور زن در ویزیت‌های پس از وضع حمل نادر است. به هر حال، اگر اختلال مزبور به هر دلیل تشخیص داده نشود، خطرات مورد بحث به شکل قابل ملاحظه‌‌ای بزرگ‌تر خواهند بود.
عوارض فهرست شده در زیر ممکن است بر اثر پره‎اکلامپسی بروز کنند:
سندرم هلپ
ضعف خونرسانی به جفت. اگر جریان خون به جفت با محدودیت مواجه گردد، نوزاد ممکن است به اکسیژن و مواد مغذی دسترسی پیدا نکند، که این به کندی رشد، مشکلات تنفسی و تولد زودرس منجر می‌شود.
قطع جفت. جفت از دیواره داخلی رحم جدا می‌شود. در موارد شدید ممکن است خونریزی شدید رخ دهد، که می‌تواند به جفت آسیب برساند. هر گونه آسیب وارد شده به جفت می‌تواند جان مادر و نیز بچه را در معرض خطر قرار دهد.
اکلامپسی
بیماری قلبی عروقی. زنان دچار پره‎اکلامپسی در ادامه زندگی در ریسک بالاتری برای ابتلاء به بیماری‌های قلبی عروقی قرار دارند.
پره‎اکلامپسی ممکن است با برخی عواقب درازمدت برای جنین در حال رشد همراه باشد. تحقیق نشان داده است که فشار خون بالا در زنان باردار می‌تواند بر مهارت‌های شناختی بچه آسیب برساند، که مشکلی است که ممکن است در ادامه زندگی با بچه همراه باشد.