قرص اندانسترون در بارداری، آیا مضر است؟

حالت تهوع و استفراغ در بارداری مشکل شایعی است که بسیاری از زنان بین هفته ۵ تا ۱۸ حاملگی آن را تجربه می‌کنند، اما تعداد کمی از زنان باردار دچار تهوع شدید یا هیپرامزیس گراویداروم می‌شوند. این مشکل بسیار شدیدتر از یک استفراغ یا تهوع معمولی است و نیاز به درمان دارویی دارد. قرص اندانسترون یکی از داو‌هایی است که برای درمان تهوع شدید در دوران بارداری تجویز می‌شود. با این حال نگرانی‌هایی در مورد تاثیر این دارو بر جنین و خطر بروز نقص‌های مادرزادی وجود دارد. برای اطلاع از موارد مصرف قرص اندانسترون در بارداری و عوارض جانبی آن با ما همراه باشید.

معرفی قرص اندانسترون
اندانسترون از دارو‌های ضد استفراغ است که با نام‌های تجاری زفران (Zofran) و دمیترون (Demitron) در اشکال متعدد از جمله قرص روکش دار، محلول خوراکی و آمپول عرضه می‌شود. این دارو به تنهایی یا همراه با دارو‌های دیگر برای درمان تهوع و استفراغ ناشی از پرتودرمانی، مصرف دارو‌های شیمی درمانی، تهوع بعد از جراحی و تهوع شدید دوران بارداری تجویز می‌شود.

آیا مصرف اندانسترون در بارداری باعث نقص جنین می شود؟
موارد مصرف اندانسترون در بارداری
معمولا برای درمان حالت تهوع در بارداری ویتامین B۶ خوراکی یا کپسول زینتوما (کپسولی که از عصاره زنجبیل درست شده است) تجویز می‌شود، اما در برخی مواقع این درمان‌ها موثر نیستند. در چنین شرایطی پزشک متخصص اندانسترون را تجویز می‌کند. با وجود اینکه برای درمان حالت تهوع در بزرگسالان مصرف ۸ میلی‌گرم اندانسترون خوراکی دو بار در روز تجویز می‌شود، اما دوز مصرف این دارو در دوران بارداری متفاوت است و مقدار مناسب آن توسط متخصص مشخص می‌شود.

عوارض احتمالی مصرف اندانسترون بر جنین
تاثیر مصرف برخی دارو‌ها بر جنین به ویژه در سه ماهه اول بارداری را نمی‌توان نادیده گرفت، برخی از عوارض احتمالی مصرف اندانسترون در بارداری عبارتند از:
شکاف لب یا شکاف کام: نتایج تحقیقات نشان می‌دهد مادرانی که بین هفته ششم و دوازدهم باداری شان از اندانسترون استفاده می‌کنند، احتمال ایجاد شکاف لب یا شکاف کام در نوزادان آن‌ها افزایش می‌یابد. سالانه از بین ۱۰۰۰۰ نوزاد متولد شده ۱۱ نفر آن‌ها به شکاف کام یا لب مبتلا هستند یا به اصطلاح لب شکری هستند، اما این نتایج برای نوزادانی که مادرانشان اندانسترون استفاده کرده اند کمی متفاوت است. از بین ۱۰۰۰۰ نوزاد که مادرانشان این دارو را مصرف کرده اند، ۱۴ نفر آن‌ها مبتلا به شکاف کام یا لب می‌شوند.
نقص مادرزادی قلب: شواهدی مبنی بر اینکه مصرف اندانسترون در دوران بارداری احتمال بروز نقص قلبی را افرایش می‌دهد، وجود دارد. البته نتایج برخی تحقیقات این موضوع را تایید نمی‌کند، با این وجود به تحقیقات بیشتری برای بررسی ارتباط بین نقص مادرزادی قلب و مصرف اندانسترون در مدت بارداری نیاز است.

عوارض جانبی اندانسترون بر مادران باردار
مصرف هر دارو در کنار تمام مزایایی که دارد، ممکن است با برخی عوارض جانبی همراه باشد. شایع‌ترین عوارض مصرف اندانسترون در بارداری عبارتند از:
سردرد
یبوست
معده درد و سوزش سر دل
نفخ معده
سرگیجه
اظطراب و کاهش اشتها
خواب آلودگی
افزایش یا کاهش ضربان قلب
تاری دید
خواب آلودگی
قطع شدن یا تکرر ادرار

سوالات رایج مصرف اندانسترون در بارداری
پرسش: چه اتفاقی می‌افتد؛ اگر در دوران بارداری از اندانسترون استفاده کرده باشم؟
پاسخ: ارتباط کمی بین مصرف اندانسترون در بارداری و نقص مادرزادی وجود دارد، بنابراین جای چندانی برای نگرانی وجود ندارد. اما بهتر است این موضوع را با متخصص خود در میان بگذارید.
پرسش: آیا مصرف اندانسترون در دوران باردای باعث بروز نقص مادرزادی می‌شود؟
پاسخ: بدن و اکثر اندام‌های جنین در ۳ ماهه اول بارداری تشکیل می‌شوند، بنابراین مصرف برخی دارو‌ها در این دوران باعث بروز نقص مادرزادی می‌شود. اما انتظار می‌رود مصرف دارو بعد از سه ماهه اول بارداری تاثیری بر ایجاد نقص مادرزادی نداشته باشد. با این وجود مصرف اندانسترون در دوران بارداری بدون مشورت با پزشک توصیه نمی‌شود.
پرسش: آیا مصرف اندانسترون در زمان بارداری احتمال سقط جنین، زایمان زودرس، مرگ جنین و کم وزنی نوزاد در هنگام تولد را افزایش می‌دهد؟
پاسخ: خیر؛ هیچ مدرکی مبنی بر اینکه مصرف اندانسترون در زمان بارداری باعث سقط جنین، نوزاد نارس، مرگ جنین و کم وزنی نوزاد هنگام تولد می‌شود، وجود ندارد.
پرسش: آیا مصرف اندانسترون در دوران بارداری باعث ایجاد مشکلات یادگیری یا رفتاری در کودکان می‌شود؟
پاسخ: خیر؛ دو مطالعه به بررسی مشکلات یادگیری و رفتاری بر روی ۳۵۰ کودک که مادرانشان در دوران بارداری اندانسترون مصرف می‌کردند؛ پرداختند. هیچ یک از این تحقیقات مشکل قابل توجهی را پیدا نکردند. درحالیکه نتایج این تحقیقات اطمینان بخش است، اما به تحقیقات بیشتری نیاز است.
پرسش: آیا مصرف اندانسترون توسط پدر برای جنین خطرناک است؟
پاسخ: خیر، انتظار می‌رود که مصرف اندانسترون توسط پدر قبل از بارداری و در زمان بارداری هیچ خطری برای جنین نداشته باشد.

سخن آخر
اگرچه گفته می‌شود مصرف اندانسترون در اوایل بارداری باعث ایجاد شکاف لب یا شکاف کام در نوزادان می‌شود، اما نتایج تحقیقات نشان می‌دهد احتمال بروز این عارضه بسیار اندک است. زنانی که در دوران بارداری حالت تهوع شدید دارند، در صورتی‌که تحت درمان قرار نگیرند دچار کم آبی بدن می‌شوند و سلامتی آن‌ها به خطر می‌افتد. بنابراین بهتر است ابتدا درمان‌های بدون دارو را تحت نظر پزشک استفاده کنید، در این رابطه توصیه می‌کنیم مطلب طب سنتی برای درمان ویار بارداری چه پیشنهادی دارد؟ را مطالعه فرمایید.