عوارض قرص آنتی هیستامین در بارداری چیست؟

پرسش: عوارض قرص آنتی هیستامین در بارداری

پاسخ: آنتی هیستامین ها یک گروه دارویی اند که باعث کاهش پاسخ های حساسیتی می شوند.
عوارض اینها خواب آلودگی، افت فشار، طپش قلب، سرگیجه، خشکی دهان می باشد.
البته در حاملگی منعی برای استفاده در مواقع ضروری وجود ندارد.
یک داروی جدید در داروخانه فروخته می شود به نام " آنتی هیستامین " که از ترکیب یک آنتی هیستامین (کلرفنیر آمین) و دو داروی دیگر ساخته شده است. دو داروی دیگر در حاملگی منع مصرف دارند و نباید مصرف شوند. توصیه می شود از داروهای ساده و غیر ترکیبی استفاده شود.
توصیه میشود از داروهای قدیمی تر مانند هیدروکسیزین استفاده شود. داروهای جدیدتر مانند لوراتادین و غیره بدلیل اینکه عوارضشان هنوز کاملا شناخته شده نیست بهتر است مصرف نشود.

مهم‌ترین مطالب در این‌باره:
در فصل بهار و همزمان با گرده‌افشانی گل‌ها و به بار نشستن درختان، مشکلاتی برای بعضی‌ها ایجاد می‌شود که یکی از آن‌ها آلرژی یا حساسیت فصلی است.
اگر جزو افرادی هستید که تا آب از بینی‌تان جاری می‌شود، سراغ قرص‌ها و داروهایی مثل «آنتی‌هیستامین» می‌روید، خواندن مطلب پی‌آمده را از دست ندهید.
هیستامین ترکیبی شیمیایی است که بدن به طور طبیعی در برابر مواد آلرژی‌زا ترشح می‌کند.
آنتی‌هیستامین‌ها نیز داروهای ضد حساسیت هستند که با مسدودکردن اثرات این ترکیب شیمیایی روی دستگاه تنفسی به پیشگیری و تسکین علائم آلرژیک مانند خارش، آب‌ریزش بینی، اشک ریزی، عطسه و... کمک می‌کند. با این حال مصرف زیاد این داروها عوارض و خطراتی دارد.

آنتی‌هیستامین‌ها چگونه در بدن عمل می‌کنند؟
آنتی‌هیستامین‌ها همان‌طور که از اسمشان پیداست، نقش خود را در مقابله با تاثیر هیستامین ایفا می‌کنند. هیستامین، پروتئینی است که در بیشتر واکنش‌های آلرژیک بدن نقش دارد و علائمی مانند عطسه، آبریزش بینی ، خارش پوست و... از آن ناشی می‌شود.

تفاوت بین آنتی‌هیستامین‌های نسل اول و دوم چیست؟
آنتی‌هیستامین‌های نسل اول از ۵۰ سال قبل به بازار آمده و شامل داروهایی مانند دیفن‌هیدرامین، کلماستین و کلرفنیرامین است.
با وجودی ‌که این داروها برای مقابله با حساسیت و واکنش‌های آلرژیک مؤثرند، اما تاثیر کوتاه‌مدتی دارند و در عین حال باعث خواب‌آلودگی می‌شوند، اما این مساله در خصوص آنتی‌هیستامین‌های نسل دوم مثل فکسوفنادین ، ‌لوراتادین و سیتریزن صدق نمی‌کند.

کدامیک از نسل آنتی‌هیستامین‌ها تاثیر بیشتری دارند؟
معروفترین و پرکاربردترین آنتی‌هیستامین‌ها جزو نسل دوم هستند که به صورت روزانه یک عدد قرص مصرف می‌شوند و تاثیر آنها حدود ۲۴ ساعت است.

بهترین روش مصرف برای افزایش تاثیر‌گذاری این داروها چیست؟
بر خلاف داروهای دیگر، بهتر است آنتی‌هیستامین‌ها خارج از وعده‌های غذایی و فقط با آب مصرف شوند. البته مصرف این داروها در بین غذا بلامانع است، اما این کار باعث می‌شود دارو بعد از حدود یک ساعت تاثیر خود را نشان دهد.
بهتر است زمان مصرف دارو مطابق دستور پزشک باشد.

آیا موارد منع مصرفی برای آنتی‌هیستامین‌ها وجود دارد؟
موارد منع مصرف آنتی‌هیستامین‌ها زیاد نیست، اما برای خانم‌های باردار و شیرده توصیه نمی‌شود، چراکه هنوز مطالعات کافی در خصوص عوارض جانبی آنها در دوران بارداری انجام نشده است.
افرادی که دچار بیماری‌های جدی کلیوی و هپاتیت هستند، نیز بهتر است قبل از مصرف با پزشک ‌مشورت کنند.
علاوه بر این افرادی که از بیماری‌های قلبی ـ عروقی رنج می‌برند هم باید در مصرف آنتی‌هیستامین‌ها محتاط باشند، چون امکان تداخل دارویی بین آنتی‌هیستامین‌ها و داروهای ضدانعقاد خون وجود دارد.

عوارض آنتی‌هیستامین‌ها
عوارض آنتی‌هیستامین‌ها چیست؟ آیا مصرف این داروها در طولانی‌مدت خطری برای بدن ایجاد می‌کند؟
آنتی‌هیستامین‌ها جزو داروهای کم خطر هستند و مسمومیت اندکی ایجاد می‌کنند چون به سرعت از بدن دفع می‌شوند و عوارض داورهای نسل دوم هم به‌مراتب کمتر است، اما با این حال مصرف زیاد هر دارویی در طولانی‌مدت عوارض و خطرات خود را دارد که به ترتیب اشاره می‌کنیم:
احتمال خواب آلودگی: به گزارش آکادمی پزشکان آمریکا، آنتی‌هیستامین‌ها باعث ایجاد خواب آلودگی می‌شوند. بدون شک این مساله برای رانندگان و صاحبان مشاغلی که کارشان نیاز به هشیاری کامل دارد، خطرساز است.
سرگیجه نیز جزو عوارض مصرف زیاد آنتی‌هیستامین‌هاست. در برخی موارد افرادی که به طور مرتب آنتی‌هیستامین مصرف می‌کنند، در فکرکردن و تصمیم‌گیری دچار مشکل می‌شوند.
بروز دردهای شکمی: بعضی از آنتی‌هیستامین‌ها در برخی افراد باعث ایجاد دردهای شکمی می‌شود. حالت تهوع و اختلالات گوارشی نیز جزو مشکلاتی است که برخی افراد با مصرف آنتی‌هیستامین تجربه می‌کنند.
مشکل عدم تمرکز و حتی تشنج: مصرف بیش از حد و خودسرانه آنتی‌هیستامین خطرناک است و احتمال بروز تشنج و حملات صرع را افزایش می‌دهد. توهم‌های دیداری و شنیداری هم در‌صورت مصرف بیش از حد و دز بالای این داروها وجود دارد.
قرمز شدن صورت و تنگی‌نفس نیز جزو علائم دیگر مصرف خودسرانه آنتی‌هیستامین‌هاست. در برخی موارد اختلالات خواب و احساس بی‌قراری ناشی از مصرف این دارو هم گزارش شده است.

مصرف آنتی‌هیستامین گاهی باعث افزایش اشتها و چاقی می‌شود. آیا خطرات دیگری هم دارد؟
بله، مصرف طولانی‌مدت این دارو ممکن است، باعث افزایش اشتها و به دنبال آن چاقی شود. افزایش و ضخیم شدن مخاط و احساس احتقان و سردرد هم از جمله عوارض دیگر مصرف زیاد آنتی‌هیستامین‌هاست. توجه داشته باشید که مصرف خودسرانه آنتی‌هیستامین‌ها به هیچ وجه توصیه نمی‌شود چراکه باعث ایجاد اختلالات چشمی می‌شوند.
آکادمی پزشکان خانواده آمریکا گزارش داده است که خشکی دهان، بینی و گلو هم از عوارض جانبی مصرف آنتی‌هیستامین‌هاست.
افزایش حساسیت پوست نسبت به نور خورشید، ضربان قلب بالا و تند و گرفتگی صدا هم در انتظار افرادی خواهد بود که بدون تجویز پزشک و بی‌رویه از آنتی‌هیستامین‌ها استفاده می‌کنند.
توصیه می‌شود اگر از حساسیت رنج می‌برید، قبل از اقدام به مصرف هر نوع آنتی‌هیستامینی به پزشک مراجعه و طبق دستور، مصرف دارو را شروع کنید.

آیا استفاده از داروهای ضد آلرژی در دوران بارداری مجاز است؟
ممکن است که آنتی‌هیستامین‌ها برای درمان علائم چشمی و بینی مربوط به رینیت و کونژنکتیویت آلرژی فصلی یا دائمی خارش کهیر و اگزما و نیز به عنوان درمان کمکی برای واکنش‌های آلرژیک نظیر آنافیلاکسی (شوک آلرژیک) در دوران بارداری مفید باشند.
فواید استفاده از این داروها در زمان بارداری به غیر از موارد آنافیلاکسی‌های تهدید به مرگ بایستی در مقابل خطرهای آن برای جنین سنجیده شود ولی به این دلیل که علائم حاصل از بیماری ممکن است شدیداً روی تغذیه خواب و خلق و خوی مادر تأثیر بگذارند و نیز از آنجا که رینیت کنترل نشده می‌تواند زمینه را برای بروز سینوزیت مستعد نموده و یا موجب تشدید آسم شود.
ممکن است استفاده از آنتی هیستامین‌ها در این دوره موثر باشد بر اساس مطالعات انجام‌شده روی حیوانات از چندین سال قبل استفاده از داروهای کلرفنیرامین، تری فینل آمین و دیفن هیدرامین در دوران بارداری مفید گزارش شده است ولی در کل کلرفنیرآمین ترجیح دارد و انتخابی است.
بزرگ‌ترین عارضه این داروها ایجاد خواب‌آلودگی در تعدادی از بیماران است. در خصوص آنتی هیستامین‌های جدیدتر بدون عارضه خواب‌آلودگی اگر چه عوارض جانبی خاصی گزارش نشده است تجارب موجود در انسان نیز محدود است.
برخی از این داروها عبارت‌اند از:
• آستیسرول
• فکسوفدادین
• افشانه‌های بینی آزلاستین
• سیتریزین
در صورتی که این داروهای قدیمی‌تر خواب‌آلودگی شدید ایجاد کنند استفاده از لوراتادین و سیتریزین توصیه می‌شود. استفاده از ضداحتقان‌ها (دکونژستان‌ها) ممکن است با مشکلاتی همراه باشد.
افشانه بینی اکسی متازوفین سالم‌ترین دارو از این گروه است زیرا با وجود ورود به گردش خون کمترین غلظت را خواهد داشت درحالی‌که سایر افشانه‌های بینی پس از مصرف نسبتاً طولانی منجر به احتقان راجعه در بینی شده و گرفتگی آن را نشدید می‌کنند.
در صورت لزوم استفاده از این داروها بایستی بسیار محدود شده و تنها به مدت کوتاه حداکثر سه روز متوالی مصرف شود.
اگر چه سالیان بسیاری است که از بسودوافدرین استفاده می‌شود و تجارب فراوانی نیز در خصوص این دارو وجود دارد ولی گزارش‌های اخیر حاکی از بروز اختلالات مادرزادی به صورت نقص دیواره شکمی نوزادان به دنبال استفاده مادر از این دارو است.
استفاده از ضداحتقان‌ها در سه ماهه اول بارداری تنها بایستی محدود به مواردی باشد که علائم مادر با سایر داروها برطرف نمی‌شود بر اساس اطلاعات موجود استفاده از پسودوافدرین مفیدتر از فنیل‌افرین و فنیل پروپانولامین است.
در هر بیمار که علائم حساسیت بینی بیشتر از چند روز ادامه داشته باشد استفاده از افشانه‌های بینی ضد التهابی نظیر کرومولین (nasacrom) بکلومتازون (beconnase, vancenase) کورتیکوستروئید توصیه می‌شود استفاده از این داروها باعث تخفیف علائم شده و نیاز به استفاده از داروهای خوراکی را کاهش می‌دهد تجارب فراوانی در استفاده طولانی مدت از این داروها وجود دارد.
در خصوص افشانه‌های جدیدتر کورتیکوستروئیدی نظیر تریامسینولون و فلوتیکازون و دسونید و فلونیزولید و مومتازون و استفاده از آن در دوران بارداری تجاربی وجود ندارد اگر چه جذب آن‌ها به داخل خون به قدری ناچیز است که به نظر نمی‌رسد خطری ایجاد کند.