موارد استفاده خون بند ناف، درباره‌اش چه می‌دانید؟

خون بند ناف که به‌عنوان خون جفتی شناخته می‌شود، خونی است که در جنین در حال تکوین داخل رحم جریان دارد. پس از تولد نوزاد، خون باقیمانده در بند ناف و جفت که غنی از سلول‌های بنیادی است، دور ریخته می‌شود. بانک خون کشور با هماهنگی مراکز تحقیقاتی قرار است در آینده برای اطفال مبتلابه فلج مغزی و بیماران سی پی از سلول‌های خون بند ناف استفاده کند.

سلول‌های بنیادی که از بند ناف گرفته می‌شود، بسیار پرتوان و نامیرا هستند. همچنین در اثر تکثیرهای پی‌درپی دچار پیری نمی‌شوند، به‌طوری‌که با تزریق یا جایگزینی آن‌ها در مناطقی از بدن که به‌صورت جدی آسیب‌دیده‌اند می‌توانیم به بهبودی کامل دست‌یابیم.


هر فرد، تعداد سلول‌های خون بند ناف متفاوتی دارد که در زایمان طبیعی، حجم خون بند ناف بیشتر از زایمان سزارین است. همچنین با توجه به سن مادر و زایمان اول، تعداد سلول‌های خون بند ناف افزایش می‌یابد. هم‌اکنون هر خانواده‌ای برحسب تمایلش با پرداخت هزینه‌ای، خون بند ناف نوزاد خود را در بانک خون نگهداری می‌کند تا در صورت نیاز برای عمل پیوند بتواند از آن استفاده کند.ایجاد بانک عمومی خون بند ناف به‌منظور اهدا برای افرادی که نیاز به عمل پیوند دارند از دیگر برنامه‌های بانک خون است. در آینده‌ای نزدیک، نوزادان مبتلابه فلج مغزی با خون‌ بند ناف درمان می‌شوند.

استفاده از خون بند ناف برای عمل پیوند در صورتی امکان‌پذیر است که فرد گیرنده و دهنده خون بند ناف با هم خصوصیات ژنتیکی یکسانی داشته باشند. استفاده از خون بند ناف نوزاد برای والدین تا ۵۰ درصد شانس موفقیت دارد و این در حالی است که برای خواهر و برادر این موفقیت به ۲۵ درصد می‌رسد. در کشورهای اروپایی از خون بند ناف برای بیمارانی که مبتلابه اختلال عصبی و فلج مغزی هستند، نیز استفاده می‌شود. با توجه به اینکه سیستم ایمنی کودکان تکامل نیافته و هنوز این سیستم، بدن را به‌خوبی نمی‌شناسد، استفاده از سلول‌های بنیادی خون بند ناف نسبت به سلول‌های بنیادی مغز و استخوان برای انجام عمل پیوند، از عارضه کمتر و شانس بیشتری برخوردار است.

نگهداری سلول‌های بنیادی بند ناف به دو صورت ممکن است:
یکی بانک خصوصی خون بند ناف که سلول‌های بنیادی بند ناف هر نوزاد را با دریافت مبلغی از والدین، برای آینده کودک آن‌ها نگهداری می‌کند.

دیگری بانک عمومی خون بند ناف که سلول‌های بنیادی، برای استفاده همگانی در آن نگهداری می‌شود و معمولاً دولت‌ها یا سازمان‌های پزشکی به‌صورت غیرانتفاعی آن را به وجود می‌آورند. این بانک‌ها از خون بند ناف اهدایی استفاده می‌کنند.

برای پیوند به چه میزان خون بند ناف نیاز است؟
برای انجام هر عمل پیوند به‌طور متوسط به ازای هر کیلوگرم وزن بدن به ۲۰ تا ۳۰ میلیون سلول خون بند ناف نیاز داریم. به‌طور مثال اگر ۴۰۰ میلیون سلول خون بند ناف نگهداری کنیم برای فردی که دارای وزن ۲۰ کیلوگرم است امکان پیوند وجود دارد و اگر یک میلیارد سلول ذخیره کنیم، حداکثر برای یک فرد با وزن ۳۰ تا ۴۰ کیلوگرم عمل پیوند امکان‌پذیر است.

بر اساس استانداردهای جهانی یک خون بند ناف را می‌توان تا ۲۰ سال در بانک خون نگهداری کرد، این در حالی است که امکان نگهداری خون بند ناف در ۳۰ تا ۳۵ سال هم امکان‌پذیر است. درصورتی‌که بتوانیم علاوه بر ذخیره‌سازی، کار نگهداری از سلول‌های خون بند ناف را در استان‌ها ایجاد کنیم، عمل پیوند با سرعت بیشتری انجام خواهد گرفت. ذخیره‌سازی خون بند ناف در کمتر از ۲۴ ساعت باید انجام شود.