روش زایمان اپیدورال، می توانم انتخابش کنم؟

برای بسیاری از خانم‌ها، زایمان یکی از مهیج‌ ترین و در عین حال ناشناخته‌ ترین تجربه‌هایی است که در زندگی با آن مواجه خواهند شد. تجربه‌ ای که بیش از هر چیز دیگری، دردناک بودن آن مادران باردار را نگران می‌کند.

زایمان بی درد با اپیدورال

البته امروزه روش‌های متعددی برای کاهش درد‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌ گیرد و همان طور که برای کاهش درد پر کردن دندان و یا سردردهای شدید راه‌ های وجود دارد، برای زایمان نیز روشی وجود دارد که درد را به طور چشمگیری کاهش داده تا مادر مجبور نشود از بیهوشی عمومی استفاده کند.

بنابراین، لازم است مادران باردار از تمامی انتخاب‌ها و مسکن‌های موجود آگاهی داشته باشند تا پیش از ورود به مراحل زایمان روش مناسبی را برای زایمانی آسوده‌تر انتخاب کنند. در این نوشته مسکن "اپیدورال" را مورد بررسی قرار می‌دهیم تا شما عزیزان از فواید و مضرات احتمالی آن مطلع گردید.

در واقع اپیدورال، شکلی از مسکن برای درد زایمان است که به وسیله متخصص بیهوشی تجویز می‌شود. در این روش داروهای مسکن درد از طریق کاتتر (catheter) در فضای اپیدورال (فضایی خارج از نخاع) که نزدیک به اعصابی است که درد را از قسمت پائین شکم به مغز منتقل می‌کنند، تزریق می‌شود.

در نتیجه شکم بی‌حس می‌شود و برای تسکین درد بسیار موثر است. اپیدورال‌ها معمول‌ترین شکل مسکن درد درخواستی مادران در مراحل زایمان است که میزان استفاده آن در کشورهای مختلف متفاوت است.

چه کسی می‌تواند از اپیدورال استفاده کند؟

دکتر ریاض محمد متخصص بیهوشی در شهر ژوهانسبورک که تاکنون بیش از پنج هزار اپیدورال را تزریق کرده است تشریح می‌ کند، تمامی خانم‌ها می‌توانند درخواست اپیدورال کنند، به جز بیمارانی‌ که به بی‌ حسی موضعی آلرژی دارند یا دچار خونریزی شدید هستند.

بر اساس اعلام کالج زنان و زایمان امریکا، اگر مادری که در مراحل زایمان قرار گرفته و درد شدیدی داشته باشد و خواستار مسکن درد باشد، می‌توان برای او اپیدورال تجویز کرد. مهم نیست که دهانه رحم خانم باردار چقدر باز شده است، من اپیدورال را به مادرانی با دهانه رحم کاملا بسته و مادرانی که دهانه رحم شان کاملا باز بود، تزریق کرده‌ام.

حتی در زایمان القائی و پیش از آن‌که زایمان شروع شود، درصورتی‌که بیمار خواستار اپیدورال باشد، می‌توان از اپیدورال استفاده کرد، در نتیجه انتخاب این مسکن برای اکثر مادران قابل انجام است.

فواید و مضرات

همانطور که می‌دانید، هر‌ چیزی مزایا و مضراتی دارد و اپیدورال‌ نیز از این قاعده مستثنی نیست. لازم است تا مدت‌ها پیش از زمان زایمان‌ تان، در مورد انتخاب یا پرهیز از اپیدورال تحقیق کنید تا این‌ که در طی مراحل زایمان انتخاب درستی داشته باشید. همسرتان را نیز از انتخاب خود آگاه کنید تا با بتوانید با نیروی بیشتری به تحقیق بپردازید.

فواید

- معمولا مصرف اپیدورال در هنگام زایمان باعث کاهش چشم‌گیر درد می‌شود. یعنی شما به انقباضات ادامه می‌دهید و قادر به زایمانی طبیعی، اما بدون درد هستید.

- نسبتا سریع است: حدود بیست دقیقه برای قراردادن و تنظیم آن زمان نیاز است. دکتر محمد می‌گوید: با توجه به واکنش شما به دارو، تمرکز داروی مصرفی و روش اجرای آن، می‌تواند در زمانی بین یک تا ۱۵ دقیقه تاثیر خود را بگذارد.

- اکثر ماماهای با تجربه روش استفاده از آنرا می‌دانند، بنابراین در زمان ضرروت نیازی به انتظار برای حضور متخصص بیهوشی نیست.

- برخلاف دیگر داروهای تسکین درد، هنگام استفاده از اپیدورال هوشیاری خود را از دست نمی‌دهید و متوجه انقباضات خود شوید، اما دردی احساس نمی‌کنید.

- اپیدورال، اثرات جانبی موثری برای کاهش فشار خون دارد، و معمولاً برای مادرانی که فشار خون بالایی دارند نیز توصیه می‌شود.

- در صورت ضرورت هنگام عمل سزارین نیز می‌توان اپیدورال را با داروی بیهوشی قوی‌تری تقویت کرد.

مضرات

- هر اپیدورالی صددرصد کارآمد نیست، اگر پس از ۳۰ دقیقه اثری نداشت، متخصص بیهوشی می‌تواند میزان آن را افزایش دهد.

- اشخاص مختلف، واکنش های متفاوتی نسبت به دارو از خود نشان می‌دهد، ممکن است دچار لرز، خارش یا تب شوید و یا اینکه به لوله‌ای برای تخلیه ادرار خود نیاز داشته باشید. در حدود یک در‌صد نیز این احتمال وجود دارد که دچار سردرد شدیدی شوید.

- گاهی نیز اپیدورال می‌تواند سرعت زایمان را کاهش دهد، بنابراین برای سرعت بخشیدن به زایمان داروهای اضافه‌ای به شما داده می‌شود.

- درصورت استفاده از اپیدورال، گاهی مرحله فشار آوردن طی زایمان‌، طولانی‌تر می‌شود.

- برخی از پژوهش‌ها نشان داده است که اپیدورال احتمال زایمان نوزاد را به کمک فورسپس یا ventouse را افزایش می‌بخشد، زیرا ممکن است تاثیرات داروها، قرار گرفتن شما در وضعیت صحیح را مشکل کند.

دکتر ریاض محمد متخصص بیهوشی می‌گوید: اپیدورال‌ها موثرترین انتخاب برای تسکین درد طی زایمان هستند، اما ممکن است این دارو بر روی دوازده درصد از مادران کارایی نداشته باشد. اگر کتتر (لوله انتقال دارو) اپیدورال در محل صحیحی وارد نشده باشد یا اگر جابه‌جا شود، دیگر اپیدورال کارایی خود را ندارد. در چنین شرایطی بدلیل گسترش ناهماهنگ داروی بی‌حسی موضعی، برخی از مادران در نواحی کوچکی احساس درد می‌کنند. در اکثر مواقع، متخصص بیهوشی با افزایش مقدار اپیدورال، جابه‌جایی مکان کتتر، وارد کردن دوباره کتتر یا استفاده از روش ترکیبی اپیدورال ستون فقرات، ناکارآمدی اپیدورال را رفع می‌کند.

تحقیقات بیشتر تاکید دارند که این بی‌دردی برای مادران کاملا بی‌خطر است. از همین روی در مواقع خاص مانند بیماران شدید ریوی، قلبی عروقی، فشار بالای بارداری، صرع و مواردی که بیهوشی عمومی به خاطر حساسیت به دارو منع دارد، از این روش استفاده می‌شود. سوال رایج اکثر خانم‌ها این است که پس از انجام بلوک اپی‌دورال و قبل از زایمان، آیا قادر به راه رفتن هستند یا نه؟ یا کاملا فلج خواهند شد! پس از اپی‌دورال، حتی می‌توان از تخت پایین ‌آمد، قدم زد و یا ورزش ملایمی انجام داد.

یک تجربه:

خانمی ۳۲ ساله که با روش اپیدورال زایمان بدون‌درد را تجربه کرده است می‌گوید: به محض اینکه چند لحظه منتظر ماندم و حس ترس داشتم که الان این سوزن را در نخاعم فرو می‌کنند، بدون هیچ احساسی، گفتند تمام شد.

دقیقا ۷ تا ۸ دقیقه بعد، از دست آن درد اولیه رها شده و سر بچه‌ام را در حال خروج احساس می‌کردم و هر وقت می‌گفتند زور بزن، می‌توانستم این کار را انجام دهم. خیلی لذت داشت که تولد بچه‌ام را می‌دیدم و باورم نمی‌شد که زایمان تمام شد و فرزندم روی دست‌های دکتر است.

نه درد کشیدم نه بیهوش شدم. به همه آن‌هایی که می‌گفتند چرا سزارین نمی‌شوی، مگر زمان مادربزر‌گ‌هاست که می خواهی طبیعی زایمان کنی، می‌گویم که در همه دنیا برای زایمان کلاس آموزشی می‌روند و همه خانم‌ها به غیر از آن‌ها که بیماری دارند یا مساله خاصی برای جنینشان پیش می‌آید، طبیعی زایمان می‌کنند. از همه فوایدش که بگذریم، ارزش بوسیدن نوزاد بلافاصله پس از تولد به یک دنیا می‌ا‌رزد.