زایمان سزارین و طبیعی، مزایا و معایب هر کدام

مادران باردار باید در مورد برنامۀ وضع حمل خود و تمامی مزایا و معایب روش‌های مختلف زایمان با پزشک خود مشورت کنند.

بچه از دو طریق به دنیا می‎آید: زن باردار می‎تواند می‎تواند یا از طریق واژینال زایمان کند یا اینکه بچه را از طریق عمل سزارین به دنیا بیاورد، اما در نهایت هدف اصلی به دنیا آوردن فرزندی سالم است.

در برخی موارد زایمان برای سزارین برنامه‎ریزی می‎شود و دلیل آن خطراتی است که در زایمان طبیعی برای مادر و بچه وجود دارد. زن ممکن است از پیش بداند که به دلیل بارداری دوقلویی یا چندقلویی یا بر اثر ابتلا به برخی مشکلات پزشکی مثل دیابت یا فشار خون بالا یا عفونتی که باعث پیچیدگی بارداری شده است، یا به دلیل ابتلاء به ویروس‎هایی مثل HIV یا هرپس و یا به علت داشتن مشکلاتی در پیوند با جفت در طول بارداری، زایمان در بخش سزارین در انتظار او است.

همچنین ممکن است در برخی شرایط مثل بارداری با بچۀ بسیار بزرگ یا در صورت کوچک بودن لگن مادر، یا در صورتی که بچه در داخل رحم در حالت سر پایین قرار نگرفته و تلاش‎ها برای برگرداندن بچه موفق نبوده باشد، زن ناچار از عمل سزارین باشد.

گاهی از اوقات برنامۀ از پیش تدارک شده‎ای برای انجام سزارین وجود ندارد و سزارین بر اثر به وجود آمدن برخی مشکلات اورژانسی که سلامت مادر، بچه یا هر دوی آنها را تهدید می‎کند، مطرح و انجام می‎شود.

برخی اعمال سزارین انتخابی یا الکتیو محسوب می‎شوند، به این معنی که انجام آنها به دلایل غیر پزشکی از سوی مادر باردار درخواست شده است. زنان می‏‌توانند به دلایل مختلف مایل به انجام زایمان به روش سزارین باشند.

اگرچه عمل سزارین به طور کلی ایمن و در برخی موارد منجی حیات تلقی می‎شود، در مقایسه با زایمان طبیعی دارای برخی ریسک‎های اضافی است. سزارین یک عمل جراحی عمده محسوب می‎شود و شامل باز کردن ناحیۀ شکم زن باردار و بیرون کشیدن بچه از داخل رحم بوده و در مقایسه با زایمان طبیعی عملی بسیار خطرناک یا مشکل تلقی می‌شود.

از آنجا که تولد فرزند به‌روش سزارین در زایمان اول اغلب باعث تکرار سزارین در بارداری‎های بعدی می‌گردد، به‌طور کلی زایمان واژینال به سزارین ترجیح داده می‎شود. در سطح ایالات متحد آمریکا از هر ۳ بچه ۲ تن به روش زایمان طبیعی متولد می‎شوند.

دکتر الیسون براینت / Allison Bryant، متخصص طب جنین در "بیمارستان عمومی ماساچوست" می‎گوید، زنانی که بچه خود را با زایمان طبیعی به دنیا می‎آورند این عمل را چیزی بیش از یک تجربۀ طبیعی احساس می‎کنند. وی اضافه می‎کند، زنان ممکن است احساس کنند، کاری که آنها انجام می‎دهند همان چیزی است که طبیعت و سرشت انسان از آنها انتظار داشته است.

دکتر براینت می‌گوید، "صرف‌نظر از اینکه تصمیم زنان در مورد روش تولد بچه چیست، آنان باید در حد امکان از گزینه‎های تولد بچه آگاه باشند، در این صورت زنان خواهند توانست در این فرآیند صدای خود را داشته باشند، از آنچه خود خواهان آن هستند دفاع کنند و به آگاهانه‎ترین شکل دست به انتخاب بزنند." در این مقاله مزایا و معابت دو روش زایمان بچه تشریح می‎شود.

فواید زایمان طبیعی برای مادر

گذراندن بارداری و انجام زایمان واژینال فرآیندی طولانی است که می‎تواند از لحاظ جسمانی برای مادر کاری فرساینده و دشوار باشد. اما یکی از فواید زایمان طبیعی این است که مادر زمان کوتاه‌تری را در بیمارستان سپری می‎کند و در مقایسه با سزارین دورۀ کوتاه‎تری از نقاهت را خواهد داشت.

علی‎رغم تفاوت قوانین در جاهای مختلف مدت زمان متوسط بستری بودن مادران پس از زایمان طبیعی بین 24 تا 48 ساعت است. زنان می‎توانند حتی پیش از این بازۀ زمانی نیز از بیمارستان مرخص شوند.

زنانی که به روش طبیعی زایمان می‎کنند از انجام یک عمل جراحی عمده و خطرات آن مثل خونریزی، ماندن جای زخم، واکنش در برابر داروی بیهوشی و درد درازمدت معاف می‎شوند. و از آنجا که زن دچار حالت گیجی و منگی پس از جراحی نمی‎شود خواهد توانست زودتر بچه خود را نگه دارد و کمی پس از زایمان شیر دادن به وی را آغاز کند.

معایب زایمان طبیعی برای مادر

در طول وضع حمل طبیعی این خطر وجود دارد که پوست و بافت اطراف واژن در هنگام خروج بچه از کانال زایمانی دچار کشیدگی و پارگی شود. اگر این کشیدگی و پارگی شدید باشد، زن نیاز به بخیۀ ناحیۀ آسیب دیده خواهد داشت یا اینکه وضعیت پدید آمده سبب تضعیف یا آسیب دیدگی عضلات لگن وی می‎شود که عملکرد ادرار و مدفوع را در وی تحت کنترل دارند.

برخی مطالعات به این نتیجه رسیده‎اند که در مقایسه با زنان دارای زایمان به روش سزارین زنان دارای زایمان طبیعی بیشتر دچار بی‎اختیاری روده و ادرار می‎شوند. در عین حال احتمال نشت ادرار در هنگام سرفه، عطسه یا خندیدن در این گروه از زنان بیشتر است.

پس از زایمان طبیعی، زنان در عین حال ممکن است دچار دردی دایمی در پرینیوم شوند، ناحیه‎ای که بین واژن و مقعد قرار دارد.

مزایا و معایب زایمان طبیعی برای بچه

بنا به گفتۀ دکتر براینت در مقایسه با زایمان به روش سزارین یکی از مزایای زایمان طبیعی در مورد بچه این است که مادر تماس زودهنگامی با بچۀ خود خواهد داشت و تغذیۀ بچه با شیر مادر زودتر آغاز خواهد شد.

دکتر براینت می‎گوید، در طول زایمان طبیعی عضلات درگیر فرآیند زایمان بیشتر محتمل است که با عمل انقباض خود باعث خروج مایعات موجود در ریۀ نوزاد شوند که این برای بچه مفید است زیرا احتمال ابتلا بچه به مشکلات تنفسی را کاهش می‎دهد. بچه‎های متولد شده به روش زایمان طبیعی در عین حال دوز اولیه‌‏ای از باکتری‎های مفید را در طول عبور از کانال زایمانی مادر دریافت می‎کنند، که این باکتری‎ها باعث تقویت سیستم ایمنی نوزاد و محافظت دستگاه گوارش وی می‎شوند.

بر مبنای اعلام دانشکدۀ پزشکی دانشگاه استنفورد اگر مادر باردار دارای زایمان طولانی بوده یا بچۀ متولد شده دارای جثۀ بزرگی باشد این احتمال هست که نوزاد در طول فرآیند زایمان دچار آسیب‎دیدگی مثل کبودی جمجمه یا شکستگی استخوان ترقوه شود.

مزایای زایمان به روش سزارین

بنا به گفتۀ دکتر براینت، در صورتی که زنی دارای شرایط لازم برای انجام زایمان طبیعی باشد، مزایای چندانی در زایمان به روش سزارین برای وی وجود ندارد.

به‌‌هـر حال اگر زن باردار بداند که برای زایمان نیاز به‌سزارین خواهد داشت این‌عمل از پیش برای وی برنامه‎ریزی خواهد شد، که این راحت‎تر و قابل پیش‎بینی‎تر از زایمان واژینال و قرار گرفتن در روند طولانی مربوط به آن است.

معایب عمل سزارین برای مادر

زنی که عمل سزارین در مورد وی انجام می‎شود در مقایسه با زنان دارای زایمان طبیعی معمولاً مدت طولانی‎تری را در بیمارستان سپری می‌کند (2 تا 4 روز). انجام زایمان به روش سزارین در عین حال ریسک ابتلا به عوارض پس از وضع حمل مثل درد در ناحیۀ برش جراحی و زخم‌های درازمدت‌تر را افزایش می‎دهد.

بنا به گفتۀ دکتر براینت از آنجا که زنان در فرآیند سزارین تحت عمل جراحی قرار می‎گیرند ان عمل ریسک از دست دادن خون و عفونت را در آنان افزایش می‎دهد. وی اضافه می‎کند، در عمل سزارین خطر آسیب دیدن روده یا مثانه یا تشکیل لختۀ خون نیز مطرح است.

یک مطالعه پی برده است که در مقایسه با زنان دارای زایمان طبیعی احتمال کمتری دارد که زنان دارای زایمان به روش سزارین شیر دادن به بچه را در کوتاه زمانی پس از وضع حمل انجام دهند.

زمان ریکاوری یا بهبود پس از زایمان نیز در مورد این گروه از زنان طولانی‌تر است زیرا زیرا زن ممکن است در ناحیۀ شکم دچار درد و ناراحتی بیشتری شود چرا که التیام پوست و عصب‎های ناحیۀ برش جراحی نیازمند گذشت حداقل دو ماه زمان است.

بر مبنای یک مطالعۀ انجام شده در فرانسه احتمال مرگ مادران در طول عمل سزارین اغلب بر اثر لخته شدن خون، عفونت‎ها، و پیامدهای مرتبط به بیهوشی، سه بار بیشتر از مرگ در نتیجۀ زایمان طبیعی است.

دکتر براینت می‎گوید، وقتی زنی اولین زایمان طول زندگی خود را به روش سزارین انجام داده باشد، احتمال انجام زایمان‎های بعدی نیز به این روش بیشتر خواهد بود. در عین حال عوارضی مثل خطرات ناشی از پارگی رحم، زنان دارای زایمان به روش سزارین را بیشتر تهدید می‎کند، که بر اثر ایجاد جای زخم در پارگی‎های رحم و ناهنجاری‎های جفت ایجاد می‎شود. خطرات مربوط به مشکلات جفت با هر عمل سزارین انجام شده توسط زن بیشتر افزایش می‎یابد.

مزایا و معایب عمل سزارین برای بچه

بچه‎هایی که به روش سزارین متولد می‎شوند بیش از کودکان متولد شده از طریق زایمان واژینال در خطر ابتلا به مشکلات تنفسی دوران کودکی مثل آسم قرار دارند. در عین حال خطر مرده‎زایی در مورد این گروه از کودکان بیشتر است.

دکتر براینت می‎گوید، در طول عمل سزارین خطر کوچکی برای آسیب دیدن بچه توسط ابزارهای جراحی وجود دارد. برخی از مطالعات عنوان کرده‎اند که ارتباطی میان تولد بچه به روش سزارین و خطر چاقی در مورد او وجود دارد اگرچه دلایل مربوط به این پیامد شناخته شده نیست. یک احتمال این است که زنان چاق یا دچار دیابت مرتبط به بارداری بیشتر محتمل است که عمل سزارین انجام دهند./

منبع: مهرین