زایمان طبیعی با اپیدورال، همه آنچه که باید بدانید

قرن هاست که مادران، نوزادان خود را به دو شکل طبیعی و سزارین به دنیا می آورند. امروزه روشی برای انجام زایمان طبیعی ابداع شده که طی آن سعی می شود مادر بدون تحمل درد زیاد، نوزاد خود را به دنیا بیاورد . نام این روش زایمان طبیعی با استفاده از بی حسی اپیدورال است که در این مطلب درباره این روش بیشتر توضیح می دهیم .

زایمان طبیعی بهتر است یا زایمان اپیدورال
زایمان قاعدتا باید یکی از قشنگ ترین تجربه های زندگی هر خانمی باشد اما تصور برخی خانم ها از زایمان می تواند نگران شان کند چراکه منتظر درد و ناراحتی هستند .با وجودی که بسیاری از خانم ها درخواست اپیدورال (داروهای مسکن درد) دارند تا زایمان راحت تری داشته باشند، خیلی ها زایمان طبیعی را انتخاب می کنند. در واقع ترس از عوارض زایمان با داروها و اپیدورال روبه افزایش است. در ادامه با مهم ترین موارد در زایمان اپیدورال و زایمان طبیعی آشنا می شوید و به این ترتیب راحت تر می توانید با پزشک و همسرتان در این مورد صحبت کرده و بهترین روش را برای خود و فرزندتان انتخاب کنید

چه زمانی اپیدورال انجام می شود؟
اپیدورال باعث کاهش درد در نقطه ای خاص می شود که در مورد زایمان، این کاهش درد در پایین تنه بدن اتفاق می افتد. معمولا خانم ها ترجیح می دهند این روش را انتخاب کنند .گاهی هم ممکن است پیچیدگی های پیش بینی نشده ای که موقع زایمان پیش می آیند، باعث استفاده از دارو و اپیدورال شود که در برخی موارد هم همین مشکلات به سزارین می انجامند .بنا به گزارش انجمن ماماها متخصصان بیماری های زنان و زایمان، معمولا بین ۱۰ تا ۲۰ دقیقه زمان می برد تا اپیدورال اثر کند و از طریق لوله ای در ستون فقرات انجام می شود .

خوبی اپیدورال این است که ...
بزرگترین مزیت اپیدورال، زایمان بدون درد است. با اینکه مادر ممکن است همچنان انقباضاتی را احساس کند اما درد به طور قابل ملاحظه ای کم می شود. در طول زایمان واژینال، شما همچنان از روند زایمان آگاه هستید و می توانید حرکت کنید .
اپیدورال در زایمان سزارین هم مورد استفاده قرار می گیرد تا درد ناشی از جراحی خارج کردن نوزاد از رحم را کاهش دهد. البته بسیاری از موارد سزارین هم تحت بیهوشی عمومی مادر انجام می شود و مادر در طول عمل هوشیار نخواهد بود .
به گزارش سازمان سلامت ملی آمریکا، از سال ۱۹۹۷ تا ۲۰۰۸ ، تعداد موارد سزارین حدود ۷۲ درصد افزایش داشته است و همین موضوع می تواند دلیل شهرت دیرپای اپیدورال باشد؛ با اینکه بعضی ها روش سزارین را انتخاب می کنند، اما در بیشتر موارد، سزارین در شرایطی استفاده می شود که زایمان به صورت طبیعی پیشرفتی ندارد .البته در کشور خودمان، درحال حاضر تولد ۶۰ درصد از نوزادان ایرانی به شیوه سزارین است و این درحالی است که براساس آمار موجود فقط ۱۵ تا ۲۰ درصد نوزادان در کشورهای دیگر به روش سزارین به دنیا می آیند !

خطرات اپیدورال
روش اپیدورال هم می تواند عوارض جانبی خاص خودش را داشته باشد که از آن میان می توان به موارد زیر اشاره کرد :
-کمر درد
-سردرد
-خونریزی مزمن (از محل تزریق)
-تب
-سختی تنفس
-افت فشار خون، که می تواند ضربان قلب نوزاد را کاهش دهد
نکته مهمی که نباید فراموش کنید این است که با وجود چنین خطراتی، این عوارض به ندرت مشاهده شده اند .اینکه مادران در طول اپیدورال نمی توانند تمام جزئیات زایمان را احساس کنند، ممکن است منجر به بروز مشکل دیگری، مثل افزایش ریسک پارگی در طول زایمان واژینال شود .

زایمان طبیعی چطور پیش می رود؟
اصطلاح « زایمان طبیعی» معمولا برای توصیف زایمان واژینال بدون استفاده از دارو استفاده می شود. همچنین گاهی برای تفریق زایمان سزارین از طبیعی هم به کار می رود .

خوبی زایمان طبیعی این است که ...
آمار زایمان طبیعی با توجه به نگرانی هایی که در مورد اپیدورال و تاثیرش بر پاسخ طبیعی بدن به زایمان وجود دارد، در آمریکا افزایش یافته است. اشلی شی، که مربی یوگاست و موسسه «Organic Birth» را راه اندازی کرده و به خانم ها کمک می کند در خانه خودشان زایمان کنند، می گوید:«خانم ها دوست دارند در اتاق زایمان بدون دم و دستگاه باشند، دوست دارند برای زایمان در خانه باشند و فقط در مواقع ضروری به بیمارستان بروند، نمی خواهند مدام تحت نظارت باشند و بارها و بارها معاینه شوند و دوست دارند تماس فوری و بی وقفه پوستی با نوزاد تازه متولد شده شان داشته باشند و وقتی بند ناف از تپش و ارتعاش می ماند، آن را خودشان قطع کنند! اگر بین زایمان در یک استخر گرم و عمیق و زایمان روی یک تخت صاف که مدام اطرافیان تان شما را تشویق به «زور زدن » می کنند، می توانستید یکی را انتخاب کنید، روش منتخب شما کدام بود؟ »و البته بعضی از مادران آمریکایی هم زایمان طبیعی در بیمارستان را انتخاب می کنند؛ خوب است بدانید پس از گذشت ۲۰ سال، امسال میزان زایمان سزارین در کشورمان ۵/۵ درصد کاهش یافته و در حال حاضر نسبت ۵۰ به ۵۰ با زایمان طبیعی دارد

خطرات زایمان طبیعی
مادرانی که زایمان طبیعی را انتخاب می کنند، تعداد کمی از خطرات جدی تهدیدشان می کند که معمولا اگر مادر مشکل پزشکی خاصی داشته باشد یا اتفاقی مانع از حرکت طبیعی نوزاد در کانال زایمان شود، احتمال بروز این خطرات افزایش می یابد .
برخی از نگرانی هایی که در مورد زایمان واژینال وجود دارد، عبارتند از :
-پارگی پرینه (محدوده میان منطقه تناسلی و مقعد)
-درد رو به افزایش
-هموروئید
-مشکلات مثانه
-بی اختیاری ادرار
-ترومای روانی
-آمادگی برای زایمان طبیعی
موضوع بسیار مهمی است؛ در آمریکا که زایمان طبیعی در خانه مرسوم است، برخی مادران ترجیح می دهند قابله یا ماما داشته باشند یا پروسه زایمان طبیعی را در بیمارستان انجام دهند .برخی خانم ها هم دوست دارند همسرشان در طول زایمان در کنارشان حضور داشته باشد که در حال حاضر بسیاری از بیمارستان های کشورمان هم چنین امکانی را در اختیار زائو قرار می دهند؛ این کار می تواند باعث امنیت خاطر مادر شده و مانع از بروز بهم ریختگی های روانی او شود .
از جمله روش های غیردارویی که می توانند به کاهش درد کمک کنند، می توان به این موارد اشاره کرد :
-ماساژ
-طب سوزنی
-گرفتن حمام گرم یا استفاده از کیسه آب گرم
-تغییر مکرر موقعیت برای خنثی کردن درد ناشی از تغییراتی که در لگن رخ می دهد

حرف آخر
با وجود پیچیدگی های زایمان، هیچ روش واحدی وجود ندارد که برای زایمان همه خانم ها کاربرد داشته باشد. بنا بر گزارش دفتر سلامت زنان آمریکا، فقط چند مورد خاص وجود دارد که در زایمان طبیعی حتما باید توسط متخصص بیماری های زنان و زایمان یا ماما بررسی شود :
-سلامت عمومی مادر و سلامت روانی و احساسی او
-سایز لگن مادر
-سطح تحمل مادر
-شدت انقباض ها
-اندازه و وضعیت قرار گرفتن بچه
بنابراین خوب است در طول بارداری تمام روش های ممکن برای زایمان خود را با پزشک متخصص بیماری های زنان و زایمان بررسی کنید و ببینید آیا به دارو و درمان خاصی نیاز دارید یا خیر، تا فرزندتان بدون هیچ سختی وارد این دنیا شود !

چه کسانی نمی توانند به شیوه اپیدورال زایمان کنند؟
افرادی هستند که ما نمی توانیم برایشان اپیدورال انجام بدهیم مانند :
1. کسانی که ام اس دارند
۲. کسانی که در ناحیه تزریق اپیدورال عفونت داشته باشند
3. کسانی که در ناحیه تزریق اپیدورال جوش های چرکی شدید داشته باشند
۴. کسانی که کمردرد شناخته شده و دیسک کمر اثبات شده با ام آر آی داشته باشند
5. کسانی که اختلال انعقادی دارند و پلاکت هایشان پایین است
در این افراد تزریق اپیدورال خطرناک است زیرا ممکن است منجر به هماتوم و خونریزی مایع مغزی نخاعی بشود. اشخاصی هم که تب بالای ۳۸ تا ۳۸/۵ درجه دارند، چون احتمال عفونت در بدنشان هست، نمی توانیم برایشان از روش اپیدورال استفاده کنیم. به غیر از این باید ببینیم بیماری که می خواهد اپیدورال کند آیا توانایی زایمان طبیعی را دارد یا نه. زیرا مادری که به هر دلیلی نتواند زایمان طبیعی داشته باشد با اپیدورال هم نمی تواند این کار را انجام بدهد. خانم هایی هستند که لگن بسیار تنگ یا جنین بسیار بزرگ دارند یا شکستگی های لگن دارند نباید به روش طبیعی زایمان کنند. چون گاهی بر اثر شکستگی لگن یک کال استخوانی ایجاد می شود و استخوان ها شکل برجسته پیدا می کنند و کانال خروج جنین را مسدود می کنند. این افراد به هیچ عنوان نمی توانند زایمان طبیعی داشته باشند در نتیجه از روش اپیدورال هم نمی توانند بهره بگیرند .

لزوم ویزیت مادر توسط متخصص بیهوشی پیش از اپیدورال
امروزه ۶۰ تا ۷۰ درصد زایمان های خارج از کشور با روش اپیدورال انجام می شود. البته روش های دیگری هم برای زایمان بدون درد وجود دارد مانند استفاده از گاز که چندان مؤثر نیستند. بهتر است بیماری که می خواهد به روش اپیدورال زایمان کند قبل از ماه آخر بارداری یک بار توسط متخصص بیهوشی ویزیت شده و از نظر وضعیت ستون فقرات معاینه بشود تا در طی زایمان مشکلی پیش نیاید. به هر حال این روش جزء بی خطرترین روشهای زایمان با بی حسی است. حتی بیمارانی که مشکل قلبی و دیابت دارند و انواع دیگر زایمان ها برایشان خطرناک است می توانند از این روش استفاده کنند. بنابراین من قاطعانه می گویم اپیدورال یک روش بسیار کم خطر است .