روش انجام سزارین، بیهوشی عمومی یا بی‌ حسی موضعی؟

اول اینکه سزارین به هیچ‌ وجه توصیه نمی‌ شود؛ مگر بر حسب ضرورت، اما پرسشی که برای بسیاری از مادران باردار زمان سزارین مطرح است، اینکه سزارین با بیهوشی عمومی بهتر است یا بی‌حسی موضعی؟ بیهوشی عمومی: روش متداول در جراحی‌های سزارین مانند همه روش‌های جراحی دیگر، بیهوشی عمومی است. در بیهوشی عمومی، از طریق رگ بیمار، داروهای بیهوش‌کننده تزریق شده و بیمار به‌طور‌کامل هوشیاری‌اش را از دست می‌دهد. تفاوتی که سزارین با روش‌های جراحی دیگر دارد در سرعت عمل پزشک است؛ چون پزشک باید به سرعت جنین را از رحم خارج کند، در غیر این صورت ممکن است ورود داروهای بیهوشی از طریق خون مادر به جنین باعث شل شدن نوزاد و عوارض ناخواسته دیگری در جنین شود. انجام بیهوشی عمومی در سزارین مانند همه جراحی‌های دیگر خطرات خاص خود را برای مادر به همراه دارد؛ از جمله، عدم امکان لوله‌گذاری در ریه، استفراغ حین لوله‌گذاری و ورود مواد غذایی به درون ریه‌ها، عفونت‌های ریوی، شکستن دندان‌های پیشین، گلودرد ناشی از لوله‌گذاری، آسیب‌های مغزی بر اثر ماده بیهوشی و نرسیدن اکسیژن به مغز، دردهای شدید بعد از عمل جراحی و عوارض ناخواسته و پیش‌بینی نشده دیگر.در مواردی نادر، بیمار ممکن است طی عمل جراحی در حالت بیداری باشد؛ به این معنا که چشمانش بسته و کاملا بی‌حرکت باشد، اما صداهایی را شنیده و حتی اندکی درد داشته باشد. این موارد می‌تواند باعث شود بیمار در آینده دچار مشکلات روحی، کابوس‌های شبانه و بی‌خوابی شود. بی‌حسی نخاعی و اپیدورال: درد تمام نقاط بدن از طریق سلول‌های عصبی محیطی به نخاع رفته و از طریق نخاع به مغز منتقل می‌شود تا در آنجا درد احساس شود. در روش بی‌حسی، به وسیله تزریق داروهای بی‌حس‌کننده، پیام‌های درد در سلول‌های عصبی به طور موقت در‌‌ همان ایستگاه اول یعنی در نخاع غیرفعال شده و به مغز منتقل نمی‌شوند؛ درنتیجه بیماران هیچ‌گونه دردی احساس نمی‌کنند. تفاوت اصلی بین روش بی‌حسی با بیهوشی عمومی در این است که در این روش لازم نیست برای از بین بردن درد، فرد را به طور کامل تحت تاثیر داروهای بیهوشی قرار دهیم و مادر در حین زایمان کاملا هوشیار است. از سوی دیگر داروهای بیهوشی در جریان خون مادر قرار نگرفته و به بدن جنین وارد نشده و عوارض احتمالی آنها در نوزادان دیده نمی‌شود.در روش اپیدورال یا بی‌حسی نخاعی‌ حس و حرکت در نیمه تحتانی بدن(از کمر به پایین) از بین می‌رود. روش بی‌حسی یکی از کم‌خطر‌ترین روش‌های بیهوشی برای مادر و جنین است و نکته مثبت آن، هوشیار بودن مادر حین انجام جراحی است و پس از زایمان می‌تواند بلافاصله نوزاد را در آغوش گرفته و زمان شروع شیردهی سریع‌تر صورت می‌گیرد که این مسئله از نظر روحی و ارتباط عاطفی بین مادر و نوزاد بسیار حائز اهمیت است. بعد از زایمان به تدریج اثر بی‌حسی اندام‌ها طی یک تا دو ساعت برطرف می‌شود. عموما احساس درد ناشی از عمل جراحی در روش بی‌حسی نخاعی کمتر از روش بیهوشی عمومی است. در موارد خاص ممکن است فرد به دلیل نشت مایع نخاعی بعد از برطرف شدن بی‌حسی، دچار سردرد شود که این سردرد با استراحت بعد از چند روز خود به خود از بین می‌رود. از دیگر عوارض بی‌حسی نخاعی، کمردرد است. مطالعات نشان داده است کمردرد در هر دو روش بیهوشی عمومی و بی‌حسی نخاعی دیده می‌شود. کمردردهایی که در دوران بارداری ایجاد می‌شود، بیشتر ناشی از علل دیگر مانند تحمل وزن جنین توسط مادر است که باید به مدت چند ماه آن را تحمل کند؛در نتیجه برای مادرانی که ماهیچه‌های اطراف ستون مهره‌های آنها ضعیف‌تر است، فشار بیشتری ایجاد کرده و بیشتر دچار کمردرد می‌شوند؛ بنابراین توصیه می‌شود خانم‌ها قبل از بارداری یا در دوران بارداری ورزش‌هایی را انجام دهند که کمک می‌کند این ماهیچه‌ها قوی‌تر شده و مادر وزن جنین را بهتر تحمل کند؛ همچنین تغییرات هورمونی که در دوران بارداری روی می‌دهد، باعث شل شدن عضلات و نرمی رباط‌های اطراف ستون مهره‌ها در زنان باردارمی‌شود که این موضوع نیز به ایجاد کمر درد کمک می‌کند. توصیه: با توجه به نکات فوق توصیه می‌شود بیهوشی عمومی فقط در مادرانی که امکان انجام روش بیهوشی موضعی وجود ندارد، انجام شود.